Πλούσια η εκκλησιαστική περίοδος του Δωδεκαήμερου σε κάλαντα, τραγούδια, ύμνους, εκκλησιασμό και οικογενειακή ατμόσφαιρα. Κάλαντα και θρησκευτικά τραγούδια είχαν όμως όλοι οι λαοί και τα συναντάμε από τα πανάρχαια χρόνια. Πώς ξεκινάνε και ποια είναι η σημασία τους;
Η ιστορία των καλάντων είναι πανάρχαιη, όπως είπες. Όχι μόνο τα κάλαντα αλλά και πολλές λαϊκές συνήθειες ο χριστιανισμός τις προσέλαβε και τις απορρόφησε, δινοντάς τους χριστιανική σημασία γιατί είχαν ριζωθεί στο υποσυνείδητο των λαών. Στην αρχαία Αθήνα συνδέθηκαν με την καλή σοδεία για τον επόμενο χρόνο, Η ονομασία τους προέρχεται από τις Ρωμαϊκές Καλένδες. Καλένδες ονόμαζαν οι Ρωμαίοι την πρώτη του κάθε μήνα. Είχαν δηλαδή οι Ρωμαίοι 12 καλένδες όσοι και οι μήνες, αλλά ειδικά οι καλένδες της πρωτοχρονιάς ήταν λαμπρές, ανταλλάσσονταν δώρα, στόλιζαν και γιόρταζαν μεγαλόπρεπα. Από τότε επικράτησαν να λέγονται κάλαντα μόνο τις ημέρες της Πρωτοχρονιάς. Στη συνέχεια άρχισαν να ψάλλονται κάλαντα και τα Χριστούγεννα. Δεν πρέπει να ξεχνάμε όμως ότι τα πρώτα κάλαντα ήταν ο ύμνος των αγγέλων πάνω από τους έκπληκτους βοσκούς: Το «δόξα εν υψίστοις Θεω και επί γης ειρήνη, εν ανθρώποις ευδοκία». Σήμερα τα κάλαντα επαναλαμβάνονται τόσο την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, όσο και την παραμονή των Φώτων. Αυτό το πανάρχαιο έθιμο πρέπει πάση θυσία να διατηρηθεί, με το να ενθαρρύνουμε και να καλωσορίζουμε τα παιδιά που μας ρωτάνε: Να σας τα πούμε;
Υπάρχουν όμως και έθιμα που δεν ξεκίνησαν μέσα από χριστιανικά περιβάλλοντα. Σαν παραδείγματα απλά, μπορούμε να αναφέρουμε το λεγόμενο «καλό ποδαρικό» και το «σπάσιμο του ροδιού» την Πρωτοχρονιά.
Το καλό ποδαρικό έχει πλέον συμβολική σημασία και οι νοικοκυραίοι πιστεύουν ότι αν ένας τυχερός άνθρωπος μπει στο σπίτι μόλις γυρίσει ο χρόνος και μας ευχηθεί όλα τα αγαθά κρατώντας συνήθως και ένα εικόνισμα, τότε θα πάει καλά η χρονιά όλη, θα έχει υγεία η οικογένεια, θα πετύχει οικονομικά, θα ευτυχήσουν όλοι κ.λπ. Γι’ αυτό και έβαζαν και βάζουν πάντα ένα μικρό παιδί να μπει και να βγει στο σπίτι μετά τις 12 το βράδυ, όταν έχει γυρίσει ο νέος χρόνος επειδή τα παιδιά είναι αθώα και αγνά. Το έθιμο αυτό είναι πολύ παλιό. Υπήρχε στους αρχαίους Έλληνες, τους Ρωμαίους αλλά και τους Ιουδαίους. Οι βυζαντινοί ονόμαζαν τους τυχερούς ανθρώπους «καλόποδες» και τους έβαζαν στο σπιτικό τους την Πρωτοχρονιά. Στις αγροτικές περιοχές της πατρίδας μας το ποδαρικό συνδέθηκε με την καλή σοδειά και την ευκαρπία της γης. Σε μερικά χωριά (Ρούμελη) ο καλοπόδαρος σκόρπιζε και ρύζι για να ριζώσει το καλό. Η συνήθεια αυτή συναντάται και σε ευρωπαϊκές χώρες, όπως στην Αγγλία π.χ. Οι πατέρες στο Βυζάντιο κατέκριναν το έθιμο αυτό, και ιδιαίτερα ο άγιος Γρηγόριος ο Νύσσης, αδελφός του Μεγάλου Βασιλείου. Και ερχόμαστε να πούμε και εμείς ότι αν πιστεύει κάποιος ή κάποια στην έννοια της τύχης, τότε βρίσκεται μακριά από την έννοια του Χριστιανισμού. Διότι ή πιστεύεις και παρακαλάς το Θεό και τα περιμένεις όλα από εκείνον ή δεν γνωρίζεις ποιος είναι ο Χριστός και στην ουσία είσαι άπιστος. Η αστρολογία περίπου είναι το ίδιο πράγμα. Ορισμένοι εμπιστεύονται τα άστρα, που είναι δημιουργήματα και δεν μιλάνε κάθε μέρα με τον Θεό, δεν τον παρακαλάνε, τη στιγμή που ο ίδιος είναι ο δημιουργός των πάντων. Πολλοί λοιπόν βρίσκονται σε σύγχυση ή δεν ξέρουν τι πιστεύουν.
Το καλό ποδαρικό έχει πλέον συμβολική σημασία και οι νοικοκυραίοι πιστεύουν ότι αν ένας τυχερός άνθρωπος μπει στο σπίτι μόλις γυρίσει ο χρόνος και μας ευχηθεί όλα τα αγαθά κρατώντας συνήθως και ένα εικόνισμα, τότε θα πάει καλά η χρονιά όλη, θα έχει υγεία η οικογένεια, θα πετύχει οικονομικά, θα ευτυχήσουν όλοι κ.λπ. Γι’ αυτό και έβαζαν και βάζουν πάντα ένα μικρό παιδί να μπει και να βγει στο σπίτι μετά τις 12 το βράδυ, όταν έχει γυρίσει ο νέος χρόνος επειδή τα παιδιά είναι αθώα και αγνά. Το έθιμο αυτό είναι πολύ παλιό. Υπήρχε στους αρχαίους Έλληνες, τους Ρωμαίους αλλά και τους Ιουδαίους. Οι βυζαντινοί ονόμαζαν τους τυχερούς ανθρώπους «καλόποδες» και τους έβαζαν στο σπιτικό τους την Πρωτοχρονιά. Στις αγροτικές περιοχές της πατρίδας μας το ποδαρικό συνδέθηκε με την καλή σοδειά και την ευκαρπία της γης. Σε μερικά χωριά (Ρούμελη) ο καλοπόδαρος σκόρπιζε και ρύζι για να ριζώσει το καλό. Η συνήθεια αυτή συναντάται και σε ευρωπαϊκές χώρες, όπως στην Αγγλία π.χ. Οι πατέρες στο Βυζάντιο κατέκριναν το έθιμο αυτό, και ιδιαίτερα ο άγιος Γρηγόριος ο Νύσσης, αδελφός του Μεγάλου Βασιλείου. Και ερχόμαστε να πούμε και εμείς ότι αν πιστεύει κάποιος ή κάποια στην έννοια της τύχης, τότε βρίσκεται μακριά από την έννοια του Χριστιανισμού. Διότι ή πιστεύεις και παρακαλάς το Θεό και τα περιμένεις όλα από εκείνον ή δεν γνωρίζεις ποιος είναι ο Χριστός και στην ουσία είσαι άπιστος. Η αστρολογία περίπου είναι το ίδιο πράγμα. Ορισμένοι εμπιστεύονται τα άστρα, που είναι δημιουργήματα και δεν μιλάνε κάθε μέρα με τον Θεό, δεν τον παρακαλάνε, τη στιγμή που ο ίδιος είναι ο δημιουργός των πάντων. Πολλοί λοιπόν βρίσκονται σε σύγχυση ή δεν ξέρουν τι πιστεύουν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου