Του Σεβ. Μητροπολίτου Δημητριάδος κ.
Ιγνατίου
Οι οδύνες ενός νέου κόσμου που γεννιέται δεν είναι
πρωτόγνωρες για την ανθρωπότητα. Πολύ περισσότερο δεν είναι πρωτόγνωρες για το
Γένος μας, το οποίον άλλωστε δεν έχει κλείσει ούτε δυο αιώνες ελευθερίας, αλλά
και διάσωσης της εθνικής του αυτοσυνειδησίας. Σε τέτοιες εποχές σύγχυσης,
τραγικών αδιεξόδων και αναζήτησης ταυτότητας, εθνικής και υπαρξιακής, η
πνευματική καθοδήγηση με λόγο, κυρίως όμως με ζωντανό παράδειγμα, αποτελεί ανάγκη ζωτικής σημασίας.
Πνευματικό ηγέτη εξαιρετικών χαρισμάτων, απίστευτης εργατικότητας, ευρύτατης μόρφωσης, κυρίως όμως ανόθευτης Ελληνορθόδοξης πνευματικότητας και αγάπης για το ποίμνιό του, βρήκε ο λαός μας στο πρόσωπο του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτη πριν από δυόμισι αιώνες.
Από τα μέσα του 18ου αιώνα και για 60 χρόνια, ο Άγιος Νικόδημος δαπάνησε απλόχερα τον πλούτο των χαρισμάτων και του πνευματικού του μόχθου, προκειμένου να οδηγήσει έναν καθημαγμένο λαό δια μέσου δραματικών κινδύνων, προερχομένων εξ Ανατολών και Δυσμών.
Ο εξ Ανατολών κίνδυνος, η Οθωμανική καταπίεση και θηριωδία, καταδίκασε ένα λαό στην αμάθεια, στον αιματηρό αγώνα για επιβίωση και στην βαθειά νάρκη όλων των θησαυρών της πίστης και του πολιτισμού του.
Ο εκ Δυσμών κίνδυνος, η αδιάκριτη σάρωση του θεοκρατικού Μεσαίωνα από τον Διαφωτισμό, απείλησε να οδηγήσει τον μόλις αφυπνισμένο Ελληνικό λαό σε μια άλλου είδους ακρότητα: Στην απολυτοποίηση της ανθρώπινης γνώσης και στην περιφρόνηση της γνήσιας και άδολης λαϊκής θρησκευτικότητας που επί αιώνες διέσωσε την ιδιομορφία του.
Στον πρώτο κίνδυνο, ο Άγιος Νικόδημος απάντησε, όχι μόνον με την πρωτοφανή και πολύμορφη σπουδή του σε όλα τα πεδία της τότε επιστήμης, αλλά και με το κολοσσιαίο εκδοτικό του έργο, μέσω του οποίου αναδείχθηκαν και διασώθηκαν πολύτιμοι πνευματικοί θησαυροί.
Στον δεύτερο κίνδυνο, ο Άγιος επιστράτευσε την Ορθόδοξη μυστική και νηπτική παράδοση χιλίων σχεδόν χρόνων, προβάλλοντας ως απάντηση στον επηρμένο από την ανθρώπινη σοφία φιλοσοφικό άνθρωπο της Δύσης, τον ταπεινόφρονα από την θέαση του Ακτίστου Φωτός φιλοκαλικό άνθρωπο της καθ΄ ημάς Ανατολής.
Δεν ήταν όμως αυτή η μόνη ισορροπία που κράτησε. Την ίδια στιγμή, που κατέγραφε στο Πηδάλιο -ένα από τα σημαντικότερα έργα του- την ακρίβεια και αυστηρότητα των Ιερών κανόνων, απαλλαγμένων από προσθήκες και αλλοιώσεις αιώνων, διέσωζε στην Φιλοκαλία -μια συλλογή πατερικής σοφίας, που μέχρι σήμερα γνωρίζει αλλεπάλληλες εκδόσεις σε όλη τη Δύση- την ποιμαντική διάκριση και το φιλάνθρωπο του Αγιορείτικου μοναχισμού.
Αυτή η διαρκής σχοινοβασία, του επέτρεψε να συνομιλεί με το Δυτικό πνεύμα, χωρίς να αλλοιώνει το Ορθόδοξο ήθος και συγχρόνως να συντηρεί τους Ορθόδοξους θησαυρούς, χωρίς να αποκόπτεται από την εξέλιξη του παγκόσμιου πνευματικού πολιτισμού.
Στο πρόσωπο του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου φανερώθηκε όλο το διαχρονικό, αλλά και παράδοξο μεγαλείο της Παράδοσής μας: Η διαρκής βύθιση στον πυρήνα της Ορθόδοξης πνευματικότητας, κίνηση απεχθής για τους «προοδευτικούς» κάθε εποχής, να αποβαίνει οδός ανάδειξης της οικουμενικότητας της Ορθοδοξίας και συνάντησής της με τον ταλαιπωρημένο και μοναχικό άνθρωπο του στείρου ορθολογισμού, του θεοποιημένου ατομικισμού και του ακόρεστου καταναλωτισμού.
Το έργο το Αγίου Νικοδήμου διασώζει μέχρι και σήμερα το Ορθόδοξο κριτήριο θέασης του κόσμου και διαλόγου με τον σύγχρονο πολιτισμό, σε όλα του τα επίπεδα. Η πιστότητά του στο ήθος των Πατέρων και των Αγίων, διασώζει μέχρι και σήμερα την Εκκλησία ως χώρο και τρόπο ζωής , βασισμένο στην αξία του ανθρωπίνου προσώπου και στο νόημα της ζωής, που πηγάζει από την αγάπη και την αγιότητα. Αλλά και η προσφορά του προς το γένος των Ορθόδοξων Ελλήνων στην πιο καθοριστική στιγμή της σύγχρονης ιστορίας του, τον καθιστά μέχρι και σήμερα πρωταγωνιστή στην πορεία του σύγχρονου Ελληνισμού και στην αναζήτηση της ταυτότητάς του στην ομογενοποίηση λαών και πολιτισμών που επιχειρείται.
Στις αρχές του 21ου αιώνα, όπου θα δοκιμαστούν οι αντοχές και τα ψυχικά αποθέματα , ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης αναμένει μιμητές της σταθερότητάς του ως προς το Ορθόδοξο δόγμα και ήθος, αλλά και της αγάπης του προς τον άνθρωπο, που αναμένει λόγο κρυστάλλινο και παράδειγμα ολοζώντανο, όπως του λαμπρού αυτού αστέρα τής Αθωνικής πολιτείας και της Αγιοπατερικής κοινωνίας.
Πνευματικό ηγέτη εξαιρετικών χαρισμάτων, απίστευτης εργατικότητας, ευρύτατης μόρφωσης, κυρίως όμως ανόθευτης Ελληνορθόδοξης πνευματικότητας και αγάπης για το ποίμνιό του, βρήκε ο λαός μας στο πρόσωπο του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτη πριν από δυόμισι αιώνες.
Από τα μέσα του 18ου αιώνα και για 60 χρόνια, ο Άγιος Νικόδημος δαπάνησε απλόχερα τον πλούτο των χαρισμάτων και του πνευματικού του μόχθου, προκειμένου να οδηγήσει έναν καθημαγμένο λαό δια μέσου δραματικών κινδύνων, προερχομένων εξ Ανατολών και Δυσμών.
Ο εξ Ανατολών κίνδυνος, η Οθωμανική καταπίεση και θηριωδία, καταδίκασε ένα λαό στην αμάθεια, στον αιματηρό αγώνα για επιβίωση και στην βαθειά νάρκη όλων των θησαυρών της πίστης και του πολιτισμού του.
Ο εκ Δυσμών κίνδυνος, η αδιάκριτη σάρωση του θεοκρατικού Μεσαίωνα από τον Διαφωτισμό, απείλησε να οδηγήσει τον μόλις αφυπνισμένο Ελληνικό λαό σε μια άλλου είδους ακρότητα: Στην απολυτοποίηση της ανθρώπινης γνώσης και στην περιφρόνηση της γνήσιας και άδολης λαϊκής θρησκευτικότητας που επί αιώνες διέσωσε την ιδιομορφία του.
Στον πρώτο κίνδυνο, ο Άγιος Νικόδημος απάντησε, όχι μόνον με την πρωτοφανή και πολύμορφη σπουδή του σε όλα τα πεδία της τότε επιστήμης, αλλά και με το κολοσσιαίο εκδοτικό του έργο, μέσω του οποίου αναδείχθηκαν και διασώθηκαν πολύτιμοι πνευματικοί θησαυροί.
Στον δεύτερο κίνδυνο, ο Άγιος επιστράτευσε την Ορθόδοξη μυστική και νηπτική παράδοση χιλίων σχεδόν χρόνων, προβάλλοντας ως απάντηση στον επηρμένο από την ανθρώπινη σοφία φιλοσοφικό άνθρωπο της Δύσης, τον ταπεινόφρονα από την θέαση του Ακτίστου Φωτός φιλοκαλικό άνθρωπο της καθ΄ ημάς Ανατολής.
Δεν ήταν όμως αυτή η μόνη ισορροπία που κράτησε. Την ίδια στιγμή, που κατέγραφε στο Πηδάλιο -ένα από τα σημαντικότερα έργα του- την ακρίβεια και αυστηρότητα των Ιερών κανόνων, απαλλαγμένων από προσθήκες και αλλοιώσεις αιώνων, διέσωζε στην Φιλοκαλία -μια συλλογή πατερικής σοφίας, που μέχρι σήμερα γνωρίζει αλλεπάλληλες εκδόσεις σε όλη τη Δύση- την ποιμαντική διάκριση και το φιλάνθρωπο του Αγιορείτικου μοναχισμού.
Αυτή η διαρκής σχοινοβασία, του επέτρεψε να συνομιλεί με το Δυτικό πνεύμα, χωρίς να αλλοιώνει το Ορθόδοξο ήθος και συγχρόνως να συντηρεί τους Ορθόδοξους θησαυρούς, χωρίς να αποκόπτεται από την εξέλιξη του παγκόσμιου πνευματικού πολιτισμού.
Στο πρόσωπο του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου φανερώθηκε όλο το διαχρονικό, αλλά και παράδοξο μεγαλείο της Παράδοσής μας: Η διαρκής βύθιση στον πυρήνα της Ορθόδοξης πνευματικότητας, κίνηση απεχθής για τους «προοδευτικούς» κάθε εποχής, να αποβαίνει οδός ανάδειξης της οικουμενικότητας της Ορθοδοξίας και συνάντησής της με τον ταλαιπωρημένο και μοναχικό άνθρωπο του στείρου ορθολογισμού, του θεοποιημένου ατομικισμού και του ακόρεστου καταναλωτισμού.
Το έργο το Αγίου Νικοδήμου διασώζει μέχρι και σήμερα το Ορθόδοξο κριτήριο θέασης του κόσμου και διαλόγου με τον σύγχρονο πολιτισμό, σε όλα του τα επίπεδα. Η πιστότητά του στο ήθος των Πατέρων και των Αγίων, διασώζει μέχρι και σήμερα την Εκκλησία ως χώρο και τρόπο ζωής , βασισμένο στην αξία του ανθρωπίνου προσώπου και στο νόημα της ζωής, που πηγάζει από την αγάπη και την αγιότητα. Αλλά και η προσφορά του προς το γένος των Ορθόδοξων Ελλήνων στην πιο καθοριστική στιγμή της σύγχρονης ιστορίας του, τον καθιστά μέχρι και σήμερα πρωταγωνιστή στην πορεία του σύγχρονου Ελληνισμού και στην αναζήτηση της ταυτότητάς του στην ομογενοποίηση λαών και πολιτισμών που επιχειρείται.
Στις αρχές του 21ου αιώνα, όπου θα δοκιμαστούν οι αντοχές και τα ψυχικά αποθέματα , ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης αναμένει μιμητές της σταθερότητάς του ως προς το Ορθόδοξο δόγμα και ήθος, αλλά και της αγάπης του προς τον άνθρωπο, που αναμένει λόγο κρυστάλλινο και παράδειγμα ολοζώντανο, όπως του λαμπρού αυτού αστέρα τής Αθωνικής πολιτείας και της Αγιοπατερικής κοινωνίας.
Άρθρο του Σεβ. Μητροπολίτου Δημητριάδος κ. Ιγνατίου στην Εφημερίδα "ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ"
Πηγή: Συνοδοιπορία
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου