Σχόλια στο Ευαγγέλιο της Κυριακής προ των Φώτων.

Προδρομική παρουσία

 

«Φωνή βοώντος εν

τη ερήμω» 

Το ευαγγελικό ανάγνωσμα της Κυριακής προ των Φώτων αναφέρεται στη δράση του Ιωάννη του Προδρόμου, στο πρόσωπο του οποίου εκπληρώνονται δύο προφητείες της Παλαιάς Διαθήκης. Στην πρώτη σημειώνεται ότι ο Θεός θ’ αποστείλει τον προάγγελό του για να προετοιμάσει το δρόμο για τον ερχομό του Μεσσία, ο οποίος θα φέρει τη σωτηρία στον κόσμο. Στη δεύτερη, ο προφήτης Ησαϊας εμφανίζει τον Πρόδρομο ως «φωνή βοώντος εν τη ερήμω» που συμβουλεύει τους ανθρώπους να ετοιμαστούν για τον ερχομό του Χριστού και να ακολουθήσουν το δρόμο της μετάνοιας.

Όπως μάς πληροφορεί ο Μάρκος, από το ευαγγέλιο του οποίου αντλείται η σημερινή περικοπή, ο Ιωάννης στην έρημο πρόσφερε βάπτισμα μετανοίας «εις άφεσιν αμαρτιών». Όλοι έτρεχαν για να βαπτισθούν από αυτόν στον Ιορδάνη ποταμό, αφού πρώτα εξομολογούνταν τις αμαρτίες τους. Σύμφωνα με τις περιγραφές, ο Ιωάννης έφερε ένδυμα από τρίχες καμήλας και ζώνη δερμάτινη γύρω από τη μέση του, ενώ η τροφή του ήταν πολύ λιτή. Τρεφόταν με μέλι άγριο και ακρίδες. Ο Ιωάννης επειδή ήταν μεγάλη μορφή, σε σημείο μάλιστα που κάποιοι τον εκλάμβαναν ως τον αναμενόμενο Μεσσία δεν παρέλειπε να διευκρινίζει συνεχώς ότι «έρχεται πίσω μου ο ισχυρότερός μου, που δεν είμαι άξιος ούτε τα υποδήματά του να λύσω. Εγώ σας βαπτίζω με νερό, εκείνο όμως θα σας βαπτίσει στο Άγιο Πνεύμα».

Φωνή βοώντος

Η έκφραση «φωνή βοώντος εν τη ερήμω», αποτυπώνει την όλη παρουσία του Ιωάννου του Προδρόμου. Στην πνευματική ερημία που αποκαλυπτόταν έντονα και στη δική του εποχή, μέσα στην τραγικότητα που προκαλεί η αμαρτία, μέσα στη γενικότερη απελπισία που κυριαρχούσε στους ανθρώπους της εποχής του, προετοίμασε το δρόμο για τον ερχομό του Χριστού, με την προτροπή «μετανοείτε». Η μετάνοια, δεν είναι βέβαια μια επιφανειακή κατάσταση, αλλά μια βαθιά υπαρκτική στάση, που αλλάζει ολόκληρο τον άνθρωπο και τον καθιστά δεκτικό στην αγάπη του Θεού. Τον ετοιμάζει για να δεχθεί το σωτήριο μήνυμά του. Να εισέλθει στη Βασιλεία του.

Πολλοί ήταν εκείνοι που συνέρρεαν για να ακούσουν το κήρυγμα του Ιωάννη και ακολούθως να βαπτισθούν στον Ιορδάνη ποταμό. Αυτό όμως δεν ήταν το τέρμα, αλλά μόνο η αρχή. Η αρχή μιας πορείας που οδηγούσε στο Σωτήρα Χριστό και παρέπεμπε κατευθείαν στο πρόσωπό του. Γι’ αυτό και ο Ιωάννης δεν αφήνει τους ανθρώπους να επαναπαυθούν μόνο στη δική του διδασκαλία, ούτε να περιοριστούν μόνο στο δικό του βάπτισμα ή στο δικό του πρόσωπο. Δείχνει με το κήρυγμα και το βάπτισμά του τον Χριστό, ο οποίος δεν θα φέρει απλά συγχώρεση στους ανθρώπους, αλλά την πνευματική ανακαίνιση και την πραγματική σωτηρία. Γι’ αυτό και γίνεται σαφής διάκριση ανάμεσα στο δικό του βάπτισμα, το οποίο επικεντρώνεται στο νερό, και στο βάπτισμα που θα εγκαινίαζε ο Χριστός εν Αγίω Πνεύματι.

Πνευματική αναγέννηση

Η μετοχή στη χάρη του Αγίου Πνεύματος, η πνευματική ανακαίνιση του ανθρώπου και η δυνατότητα να βιώνει τη χαρά της παλιγγενεσίας, προϋποθέτει το πέρασμα από το δρόμο της μετάνοιας, τον οποίο άνοιγε η παρουσία της μεγάλης μορφής του Ιωάννη του Προδρόμου. Χωρίς τη μετάνοια, η οποία μεταφράζεται σε στάση ζωής απέναντι στον Θεό και το συνάνθρωπο αλλά και την κτίση ολόκληρη, ο άνθρωπος δεν μπορεί να γίνει δέκτης της Χάριτος του Θεού. Η μετάνοια, η εσωτερική δηλαδή κάθαρση από τα πάθη και τις συνέπειες της αμαρτίας και συμμετοχή στην κοινωνία αγάπης που ξεδιπλώνει ο Θεός μέσα στην ευρυχωρία της Εκκλησίας, είναι οι σταθερές προϋποθέσεις για να εγκολπωθεί ο άνθρωπος το μήνυμα του Ευαγγελίου για τη σωτηρία του. Πραγματικά, το μεγαλείο της αγάπης του Θεού προς τον άνθρωπο φανερώνεται από τις δωρεές και τα χαρίσματά του. Μια τέτοια δωρεά είναι και η μετάνοια, η οποία συνιστά μια ευλογημένη εκκίνηση για μια καινούργια εν Χριστώ ζωή.

Αγαπητοί αδελφοί, ίσως ο σημερινός άνθρωπος μέσα από τις συνθήκες που επικρατούν στην καθημερινή του ζωή να δυσκολεύεται να κατανοήσει το βαθύτερο νόημα της μετάνοιας, ως νέου τρόπου ύπαρξης και ζωής. Ίσως η προτροπή της Εκκλησίας για μια τέτοια ευλογημένη πορεία να ακούεται σαν «φωνή βοώντος εν τη ερήμω», δηλαδή σαν ουτοπικές καταστάσεις. Ωστόσο, η αλήθεια, μέσα από την οποία μπορεί ν’ αναπηδήσει το χαροποιό μήνυμα της ζωής, βρίσκεται μόνο στον Χριστό και την Εκκλησία του. Ο άνθρωπος βλέπουμε να βυθίζεται ολοένα και περισσότερο σε κρίσεις και αδιέξοδα, ενόσω αφήνει την ύπαρξή του αποσυνδεδεμένη από την παρουσία του Σωτήρα και Λυτρωτή Χριστού. Άς αφήσουμε, λοιπόν, τα ώτα της καρδιάς μας ανοιχτά και τις καρδιές έτοιμες και δεκτικές. Άς επανεύρουμε ακόμα την ελπίδα μας στο μήνυμα του κηρύγματος του Ιωάννη: «μετανοείτε».
 

Χριστάκης Ευσταθίου, Θεολόγος

 

Πηγή: Εκκλησία της Κύπρου