Bullying, ἕνας καθημερινὸς ἐφιάλτης σέ… διαλείμματα
της ΜΑΡΙΛΗΣ ΜΑΡΓΩΜΕΝΟΥαπό την εφημερίδα «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ»
Τὸ bullying ἀφήνει στὸ μυαλὸ καὶ στὴν ψυχὴ τῶν παιδιῶν τέτοιο τραῦμα,
ποὺ οὔτε ἡ διαδικασία τῆς ὡρίμανσης μπορεῖ νὰ τὸ ἐπουλώσει.
Τώρα ποὺ διαβάζετε αὐτὲς τὶς γραμμές, ὁ Γιάννης τριγυρνᾶ νευρικὸς στὸ δωμάτιό του. Εἶναι Κυριακή, καὶ ὅπως κάθε Κυριακή, σκέφτεται πὼς αὔριο πρέπει πάλι νὰ πάει στὸ σχολεῖο. Ὁ Γιάννης εἶναι καλὸς μαθητής, τὸ διάβασμα δὲν εἶναι πρόβλημα γι’ αὐτόν. «Τὸ πρόβλημα εἶναι τὰ διαλείμματα», λέει. «Καὶ τὸ σχόλασμα. Καὶ τὸ πεντάλεπτο πρὶν ἔρθει στὴν τάξη ὁ καθηγητής». Ὁ Γιάννης, βλέπετε, ἔχει καταγωγὴ ἀπ’ τὴν Αἴγυπτο.
«Εἶμαι μελαψὸς καὶ κοντὸς γιὰ τὴν ἡλικία μου» λέει, σχεδὸν σὰν νὰ ἀπολογεῖται, σὰν νὰ καταλαβαίνει, ἐν μέρει, τὰ ἀγόρια τοῦ Λυκείου ποὺ τοῦ κάνουν τὴ ζωὴ ἀφόρητη. Μὲ τὸν πατέρα του νὰ δουλεύει 12ωρα καὶ τὴ μητέρα του νὰ ἔχει τὸν ἀδελφό του στὴν κούνια, ὁ Γιάννης δὲν ἔχει καὶ πολλὲς ἐπιλογές. Κάθε πρωὶ πάει στὸ σχολεῖο ἕτοιμος γιὰ τὸ χειρότερο. Κι αὐτὸ ἀκριβῶς εἶναι ποὺ τοῦ συμβαίνει.
Τοῦ λέω γιὰ τὸν ἐννιάχρονο ἀπὸ τὸ Πλωμάρι τῆς Λέσβου, ποὺ ἔσπασε καὶ τὰ δύο του χέρια πέφτοντας ἀπ’ τὴν μπασκέτα καὶ τὸ ἀγόρι κουνάει τὸ κεφάλι. «Σὲ μᾶς δὲν κάνουν τέτοια», λέει. «Ἀλλὰ σοῦ κλέβουν τὰ ροῦχα σου, σὲ ἀφήνουν νὰ γυρίσεις σπίτι μὲ ἕνα παπούτσι, ἢ σοῦ παίρνουν τὰ λεφτά σου, ἢ σοῦ σπᾶνε τὸ κινητό, ἔτσι, γιὰ πλάκα. Ἢ σὲ βγάζουν φωτογραφία τὴν ὥρα ποὺ εἶσαι στὴν τουαλέτα, καὶ μετὰ τὴ στέλνουν σὲ ὅλη τὴν τάξη». Ὁ Γιάννης, ἀφοῦ πρῶτα σιγουρεύεται πὼς τὰ ἀληθινά του στοιχεῖα δὲν θὰ βγοῦν ποτὲ στὴ δημοσιότητα, μέσῳ τῆς ἐφημερίδας, παραδέχεται πὼς ὅλ’ αὐτὰ τοῦ ἔχουν συμβεῖ. Καὶ ὄχι μόνο σὲ αὐτόν. Ἀλλὰ οὔτε ἐκεῖνος, οὔτε κανεὶς ἄλλος στὸ σχολεῖο ἔχει κάνει κάτι γιὰ νὰ σταματήσει τοὺς νταῆδες τοῦ σχολείου. Κι ἔτσι, ὁ Γιάννης δύο χρόνια τώρα τὸ μόνο ποὺ κάνει εἶναι ὑπομονή. «Θὰ μεγαλώσω καὶ θὰ τὰ ξεχάσω ὅλα» λέει. «Ἔτσι δὲν εἶναι;».
Τώρα ποὺ διαβάζετε αὐτὲς τὶς γραμμές, ὁ Γιάννης τριγυρνᾶ νευρικὸς στὸ δωμάτιό του. Εἶναι Κυριακή, καὶ ὅπως κάθε Κυριακή, σκέφτεται πὼς αὔριο πρέπει πάλι νὰ πάει στὸ σχολεῖο. Ὁ Γιάννης εἶναι καλὸς μαθητής, τὸ διάβασμα δὲν εἶναι πρόβλημα γι’ αὐτόν. «Τὸ πρόβλημα εἶναι τὰ διαλείμματα», λέει. «Καὶ τὸ σχόλασμα. Καὶ τὸ πεντάλεπτο πρὶν ἔρθει στὴν τάξη ὁ καθηγητής». Ὁ Γιάννης, βλέπετε, ἔχει καταγωγὴ ἀπ’ τὴν Αἴγυπτο.
«Εἶμαι μελαψὸς καὶ κοντὸς γιὰ τὴν ἡλικία μου» λέει, σχεδὸν σὰν νὰ ἀπολογεῖται, σὰν νὰ καταλαβαίνει, ἐν μέρει, τὰ ἀγόρια τοῦ Λυκείου ποὺ τοῦ κάνουν τὴ ζωὴ ἀφόρητη. Μὲ τὸν πατέρα του νὰ δουλεύει 12ωρα καὶ τὴ μητέρα του νὰ ἔχει τὸν ἀδελφό του στὴν κούνια, ὁ Γιάννης δὲν ἔχει καὶ πολλὲς ἐπιλογές. Κάθε πρωὶ πάει στὸ σχολεῖο ἕτοιμος γιὰ τὸ χειρότερο. Κι αὐτὸ ἀκριβῶς εἶναι ποὺ τοῦ συμβαίνει.
Τοῦ λέω γιὰ τὸν ἐννιάχρονο ἀπὸ τὸ Πλωμάρι τῆς Λέσβου, ποὺ ἔσπασε καὶ τὰ δύο του χέρια πέφτοντας ἀπ’ τὴν μπασκέτα καὶ τὸ ἀγόρι κουνάει τὸ κεφάλι. «Σὲ μᾶς δὲν κάνουν τέτοια», λέει. «Ἀλλὰ σοῦ κλέβουν τὰ ροῦχα σου, σὲ ἀφήνουν νὰ γυρίσεις σπίτι μὲ ἕνα παπούτσι, ἢ σοῦ παίρνουν τὰ λεφτά σου, ἢ σοῦ σπᾶνε τὸ κινητό, ἔτσι, γιὰ πλάκα. Ἢ σὲ βγάζουν φωτογραφία τὴν ὥρα ποὺ εἶσαι στὴν τουαλέτα, καὶ μετὰ τὴ στέλνουν σὲ ὅλη τὴν τάξη». Ὁ Γιάννης, ἀφοῦ πρῶτα σιγουρεύεται πὼς τὰ ἀληθινά του στοιχεῖα δὲν θὰ βγοῦν ποτὲ στὴ δημοσιότητα, μέσῳ τῆς ἐφημερίδας, παραδέχεται πὼς ὅλ’ αὐτὰ τοῦ ἔχουν συμβεῖ. Καὶ ὄχι μόνο σὲ αὐτόν. Ἀλλὰ οὔτε ἐκεῖνος, οὔτε κανεὶς ἄλλος στὸ σχολεῖο ἔχει κάνει κάτι γιὰ νὰ σταματήσει τοὺς νταῆδες τοῦ σχολείου. Κι ἔτσι, ὁ Γιάννης δύο χρόνια τώρα τὸ μόνο ποὺ κάνει εἶναι ὑπομονή. «Θὰ μεγαλώσω καὶ θὰ τὰ ξεχάσω ὅλα» λέει. «Ἔτσι δὲν εἶναι;».
Ὁ Νίκος Σ. δὲν παραξενεύεται ἀπ’ τὴ στάση τοῦ παιδιοῦ. Ὡς
ψυχολόγος μὲ εἰδίκευση στοὺς ἐφήβους, ξέρει πὼς τὰ παιδιὰ σὰν τὸ Γιάννη
συνήθως δὲν μιλοῦν γι’ αὐτὰ ποὺ ὑφίστανται. «Ὅταν ὁ γονιὸς τὸ μαθαίνει,
συνήθως ἔχει περάσει ἤδη πολὺς καιρὸς ποὺ τὸ παιδὶ ὑποφέρει» λέει.
Ὑπάρχουν, βέβαια, καὶ πιὸ ἀκραῖες περιπτώσεις. Ὅπως ἐκείνη τοῦ ἀγοριοῦ
ἀπ’ τὸ Ἡράκλειο ποὺ πρὶν ἀπὸ τρεῖς μῆνες βρέθηκε στὰ ἐπείγοντα μὲ
κακώσεις στὸν αὐχένα. Ὅταν οἱ τραυματιοφορεῖς ρώτησαν τὸ 14χρονο,
ἐκεῖνος εἶπε πὼς ἔφταιγε τὸ «σύννεφο». Κάτι σὰν τὸ «φατοῦρο», δηλαδή,
ποὺ ἴσως θυμάστε ἀπὸ τὰ παιδικά σας χρόνια. Ἀλλὰ μὲ πέντε ἀγόρια νὰ
χτυποῦν στὸν λαιμὸ τὸ πιὸ ἀδύναμο παιδὶ τῆς τάξης βάζοντας ὅλη τους τὴ
δύναμη…
Οἱ ἔρευνες δείχνουν πὼς τέτοια περιστατικὰ συμβαίνουν πολὺ συχνότερα ἀπ’ ὅ,τι φανταζόμαστε: πρὸ μηνῶν, σὲ ἔρευνα ποὺ ἔγινε σὲ 35 σχολεῖα τῆς Ἀττικῆς, ἕνας στοὺς τρεῖς μαθητὲς δήλωσε πὼς ἔχει ὑποστεῖ bullying, τὴ βία ἐκ μέρους συμμαθητῶν. Τὸ ποσοστὸ ἀπὸ τὸ 2010 ἔχει διπλασιαστεῖ. Ἀλλὰ τὰ νούμερα ὅσο σοκαριστικὰ κι ἂν εἶναι, δὲν ἀποτυπώνουν αὐτὸ ποὺ περνᾶ τὸ κάθε παιδὶ ξεχωριστά.
Ἴσως θυμάστε ἀπὸ τὰ «ψιλὰ» τῶν εἰδήσεων τὸ ἑξάχρονο ἀγοράκι ποὺ τὰ μεγαλύτερα παιδιὰ τὸ πέταξαν σὲ ἕναν κάδο σκουπιδιῶν καὶ ἔκλεισαν τὸ καπάκι. Ἢ τὸ 13χρονο ἀγόρι στὴν Πάτρα, ποὺ οἱ συμμαθητές του τὸ γύμνωσαν καὶ τὸ περιέφεραν δεμένο στὴν αὐλὴ τοῦ σχολείου. «Εἶναι σοκαριστικὸ ποὺ προκάλεσαν τόσο πόνο σ’ αὐτὰ τὰ παιδιὰ» λέει στὴν «Κ» ὁ ψυχολόγος. «Ἀλλὰ δυστυχῶς δὲν εἶναι κάτι σπάνιο». Μοῦ ἐξηγεῖ πὼς στὰ σχολεῖα τὰ πράγματα πιὰ δὲν εἶναι τόσο ἀθῶα ὅσο ἴσως τὰ θυμόμαστε ἀπ’ τὰ δικά μας παιδικὰ χρόνια. «Τώρα τὰ παιδιὰ ἔχουν κινητὰ καὶ Ἰντερνὲτ καὶ ἀρχίζουν τὴ σεξουαλική τους ζωὴ ἀπὸ τὰ 14», λέει. «Σκεφτεῖτε τί συμβαίνει ὅταν σὲ μία σελίδα, γιὰ τὴν ὁποία μαθαίνει ὅλη ἡ τάξη, ἔχει ἀναρτηθεῖ τὸ γυμνὸ βίντεο μίας κοπέλας 16 χρόνων». Αὐτὸ εἶναι κάτι ποὺ ὁ Νίκος Σ. κλήθηκε νὰ ἀντιμετωπίσει τὸν Ἰανουάριο τοῦ 2013. «Στὴ σελίδα ἔμπαιναν οἱ συμμαθητὲς τῆς κοπέλας καὶ ἄφηναν σχόλια. Ὅταν εἶδαν πὼς ἐκείνη δὲν ἀντιδροῦσε, ἔστειλαν μέιλ στὴ μητέρα της, ποὺ ἀνυποψίαστη πάτησε τὸν σύνδεσμο καὶ εἶδε τὴν κόρη της ἔτσι. Τότε ἦταν ποὺ ἐνημερώθηκα ἐγώ. Ἡ μάνα κράτησε τὴν ψυχραιμία της, ἀλλὰ τὸ κορίτσι ἦταν ράκος». Τὸν ρωτάω: «οἱ καθηγητὲς στὸ σχολεῖο τί θέση πῆραν». «Τὴ συνηθισμένη», ἀπαντᾶ ὁ γιατρός. «Εἶπαν πὼς “ἐμεῖς δὲν μποροῦμε νὰ κάνουμε ἀνακρίσεις, δὲν εἴμαστε ἀστυνομία”». Καὶ ἡ ἱστορία τελείωσε μὲ τὴν κοπέλα νὰ ἀφήνει πίσω της τὸ σχολεῖο ἐφέτος τὸν Σεπτέμβριο. «Ἀλλὰ τὸ τραῦμα δὲν τὸ ἀφήνεις πίσω σου τὸ ἴδιο εὔκολα», λέει ὁ ψυχολόγος.
Οἱ τελευταῖες ἔρευνες, βλέπετε, λένε πὼς ὁ ἐκφοβισμὸς στὸ σχολεῖο ἀλλάζει τὸ παιδὶ γιὰ πάντα. Ἡ ἔρευνα τοῦ Νοσοκομείου Παίδων τοῦ Λὸς Ἀντζελὲς σὲ 83 μαθητές, ἀπέδειξε πὼς τὸ bullying ἀφήνει στὸ μυαλὸ καὶ στὴν ψυχὴ τῶν παιδιῶν τέτοιο τραῦμα, ποὺ οὔτε ἡ διαδικασία τῆς ὡρίμανσης μπορεῖ νὰ τὸ ἐπουλώσει. Γιατί ὅπως λέει καὶ ἡ ὑπεύθυνη τῆς ἔρευνας Ἀλίνα Ἀρακέλιαν, «παλιὰ ὁ νταὴς ἦταν στὴν αὐλὴ τοῦ σχολείου. Τώρα μέςῳ Ἰντερνὲτ μπορεῖ νὰ εἶναι ὅλη μέρα μαζί σου».
Οἱ ἔρευνες δείχνουν πὼς τέτοια περιστατικὰ συμβαίνουν πολὺ συχνότερα ἀπ’ ὅ,τι φανταζόμαστε: πρὸ μηνῶν, σὲ ἔρευνα ποὺ ἔγινε σὲ 35 σχολεῖα τῆς Ἀττικῆς, ἕνας στοὺς τρεῖς μαθητὲς δήλωσε πὼς ἔχει ὑποστεῖ bullying, τὴ βία ἐκ μέρους συμμαθητῶν. Τὸ ποσοστὸ ἀπὸ τὸ 2010 ἔχει διπλασιαστεῖ. Ἀλλὰ τὰ νούμερα ὅσο σοκαριστικὰ κι ἂν εἶναι, δὲν ἀποτυπώνουν αὐτὸ ποὺ περνᾶ τὸ κάθε παιδὶ ξεχωριστά.
Ἴσως θυμάστε ἀπὸ τὰ «ψιλὰ» τῶν εἰδήσεων τὸ ἑξάχρονο ἀγοράκι ποὺ τὰ μεγαλύτερα παιδιὰ τὸ πέταξαν σὲ ἕναν κάδο σκουπιδιῶν καὶ ἔκλεισαν τὸ καπάκι. Ἢ τὸ 13χρονο ἀγόρι στὴν Πάτρα, ποὺ οἱ συμμαθητές του τὸ γύμνωσαν καὶ τὸ περιέφεραν δεμένο στὴν αὐλὴ τοῦ σχολείου. «Εἶναι σοκαριστικὸ ποὺ προκάλεσαν τόσο πόνο σ’ αὐτὰ τὰ παιδιὰ» λέει στὴν «Κ» ὁ ψυχολόγος. «Ἀλλὰ δυστυχῶς δὲν εἶναι κάτι σπάνιο». Μοῦ ἐξηγεῖ πὼς στὰ σχολεῖα τὰ πράγματα πιὰ δὲν εἶναι τόσο ἀθῶα ὅσο ἴσως τὰ θυμόμαστε ἀπ’ τὰ δικά μας παιδικὰ χρόνια. «Τώρα τὰ παιδιὰ ἔχουν κινητὰ καὶ Ἰντερνὲτ καὶ ἀρχίζουν τὴ σεξουαλική τους ζωὴ ἀπὸ τὰ 14», λέει. «Σκεφτεῖτε τί συμβαίνει ὅταν σὲ μία σελίδα, γιὰ τὴν ὁποία μαθαίνει ὅλη ἡ τάξη, ἔχει ἀναρτηθεῖ τὸ γυμνὸ βίντεο μίας κοπέλας 16 χρόνων». Αὐτὸ εἶναι κάτι ποὺ ὁ Νίκος Σ. κλήθηκε νὰ ἀντιμετωπίσει τὸν Ἰανουάριο τοῦ 2013. «Στὴ σελίδα ἔμπαιναν οἱ συμμαθητὲς τῆς κοπέλας καὶ ἄφηναν σχόλια. Ὅταν εἶδαν πὼς ἐκείνη δὲν ἀντιδροῦσε, ἔστειλαν μέιλ στὴ μητέρα της, ποὺ ἀνυποψίαστη πάτησε τὸν σύνδεσμο καὶ εἶδε τὴν κόρη της ἔτσι. Τότε ἦταν ποὺ ἐνημερώθηκα ἐγώ. Ἡ μάνα κράτησε τὴν ψυχραιμία της, ἀλλὰ τὸ κορίτσι ἦταν ράκος». Τὸν ρωτάω: «οἱ καθηγητὲς στὸ σχολεῖο τί θέση πῆραν». «Τὴ συνηθισμένη», ἀπαντᾶ ὁ γιατρός. «Εἶπαν πὼς “ἐμεῖς δὲν μποροῦμε νὰ κάνουμε ἀνακρίσεις, δὲν εἴμαστε ἀστυνομία”». Καὶ ἡ ἱστορία τελείωσε μὲ τὴν κοπέλα νὰ ἀφήνει πίσω της τὸ σχολεῖο ἐφέτος τὸν Σεπτέμβριο. «Ἀλλὰ τὸ τραῦμα δὲν τὸ ἀφήνεις πίσω σου τὸ ἴδιο εὔκολα», λέει ὁ ψυχολόγος.
Οἱ τελευταῖες ἔρευνες, βλέπετε, λένε πὼς ὁ ἐκφοβισμὸς στὸ σχολεῖο ἀλλάζει τὸ παιδὶ γιὰ πάντα. Ἡ ἔρευνα τοῦ Νοσοκομείου Παίδων τοῦ Λὸς Ἀντζελὲς σὲ 83 μαθητές, ἀπέδειξε πὼς τὸ bullying ἀφήνει στὸ μυαλὸ καὶ στὴν ψυχὴ τῶν παιδιῶν τέτοιο τραῦμα, ποὺ οὔτε ἡ διαδικασία τῆς ὡρίμανσης μπορεῖ νὰ τὸ ἐπουλώσει. Γιατί ὅπως λέει καὶ ἡ ὑπεύθυνη τῆς ἔρευνας Ἀλίνα Ἀρακέλιαν, «παλιὰ ὁ νταὴς ἦταν στὴν αὐλὴ τοῦ σχολείου. Τώρα μέςῳ Ἰντερνὲτ μπορεῖ νὰ εἶναι ὅλη μέρα μαζί σου».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου