Μια εκκλησιολογική προσέγγιση του Διαδικτύου.

Του π. Χρυσοστόμου Νάση
Πρωτοσυγκέλλου της
Ιεράς Μητροπόλεως Τρίκκης και Σταγών

---

Είναι προφανές και υπεράνω πάσης αποδείξεως, ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (internet, facebook, twitter), αποτελούν μέρος της καθημερινότητας του σύγχρονου ανθρώπου.

Η χρήση τους είναι αναπόσπαστο μέρος της καθημερινής ενημέρωσης, της εργασίας ακόμη και των παντός είδους διαπροσωπικών του σχέσεων.

Η χρήση της τηλεόρασης, «αρχαίου» πρόγονου του διαδικτύου, ήδη μετά από τόσες δεκαετίες μας οδήγησε στο συμπέρασμα, ότι αποξένωσε τους ανθρώπους από την γνήσια παραδοσιακή προσωπική επικοινωνία μεταξύ τους.

Τα μέλη της οικογένειας μπροστά από μια τηλεοπτική οθόνη παρακολουθούν αμίλητοι και αποξενωμένοι, σαν να είναι ο καθένας μόνος στο χώρο του, κάθε σερβιρισμένη πληροφορία ή θέαμα που προβάλει η τηλεόραση.

Η νέα πραγματικότητα του διαδικτύου είναι μετεξελιγμένη συνέχεια της «πραγματικότητας» που δημιούργησε η τηλεόραση, αλλά δυστυχώς με τα ίδια ή και χειρότερα αποτελέσματα στις διάφορες κοινωνικές δομές του ανθρώπου.

Το διαδίκτυο εμφανίζεται επιπλέον με την προσδοκία μιας ιδιότυπης ταχύτατης διοθονιακής σύσφιξης των διαπροσωπικών σχέσεων των ανθρώπων μέσω μηνυμάτων e-mails, προσωπικών λογαριασμών facebook κ.ά..

Η συνήθης αποστροφή των ανθρώπων που χρησιμοποιούν αυτά τα μέσα επικοινωνίας κυρίως με αγνώστους ανθρώπους είναι, ότι μέσα από αυτά έρχονται σε επικοινωνία και άρα πιο κοντά με πολλούς ανθρώπους με τους οποίους δημιουργούν «συνθήκες φιλίας».

Η Ορθόδοξη Εκκλησία σ’αυτή την πολυλογία περί επικοινωνίας, φιλίας, και διαπροσωπικών σχέσεων δεν μπορεί να μην έχει λόγο.

Και τούτο, διότι ο Ευαγγελικός λόγος έχει ως βάση σταθερή και αμετακίνητη την κορυφαία έκφραση της επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων που είναι η αγάπη.

Η αγάπη είναι η ζωή του Θεού που φανερώνεται με την ενσάρκωση του Λόγου Του στον κόσμο ως τέλειο πρότυπο για τις ζωές των ανθρώπων.

Η Εκκλησία του Χριστού είναι ο κατεξοχήν ιστορικός χώρος φανέρωσης της αγάπης του Θεού.

Ο χριστιανός καλείται σε συνεχή εκκλησιασμό δηλαδή τακτική μετοχή στην εκκλησιαστική κοινότητα και κυρίως στην λατρευτική της έκφραση.

Εκεί του δίνεται η δυνατότητα να έλθει σε προσωπική επικοινωνία με ανθρώπους που ίσως πριν δεν γνώριζε αλλά τώρα τους βλέπει κατά πρόσωπο, στέκεται δίπλα τους και το ζητούμενο στην πνευματικότητά του είναι, αν στα πρόσωπα αυτών των αγνώστων μέχρι τώρα αλλά και των γνωστών διακρίνει και αναγνωρίζει το πρόσωπο του Χριστού, «ὅπου δύο ἤ τρεῖς συνηγμένοι εἰς τὸ ἑμὸν ὄνομα, ἐκεῖ εἰμὶ ἐν μέσῳ αὐτῶν».

Η έκφραση «ἐν Χριστῷ ἀδελφός», είναι μια εκκλησιαστική φράση οι οποία προβάλει ως δεδομένο, ότι όλοι οι άνθρωποι είναι μεταξύ τους «ἐν Χριστῷ ἀδελφοί», αφού έχουν κοινό Πατέρα, τον Θεό.

Το ίδιο ισχύει και για την λέξη φίλος-φιλία. Είναι συγκλονιστικοί οι λόγοι του Χριστού για το νόημα της φιλίας, «μείζονα ταύτης ἀγάπην οὐδεὶς ἔχει, ἴνα τὶς τὴν ψυχὴν αὐτοῦ θῇ ὐπὲρ τῶν φίλων αὐτοῦ. Ὑμεῖς φίλοι μου ἐστὲ…οὐκέτι ὑμᾶς λέγω δούλους, ὅτι ὁ δοῦλος οὐκ οἶδε τὶ ποιεῖ αὐτοῦ ὁ κύριος, ὑμᾶς δὲ εἴρηκα φίλους, ὅτι πάντα, ἅ ἤκουσα παρὰ τοῦ πατρός μου, ἐγνώρισα ὑμῖν».

Μετά απ’ όλα τα προηγούμενα το ερώτημα είναι, μπορεί το διαδίκτυο να υπηρετήσει και να διακονήσει τον σκοπό της Εκκλησίας όπως η ίδια το θέλει για τα «ἐν ἐνεργείᾳ» (βαπτισμένα) και «ἐν δυνάμει» (αβάπτιστα) μέλη της;

Θεωρούμε πως η απόφαση της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος (187/15.1.2015) θέτει το θέμα στην ορθή του βάση, «(το διαδίκτυο) δέν εἶναι δυνατὸν νὰ ὑποκαταστήσει τὴν ζῶσα, βιωματική σχέση τῶν πιστῶν μεταξύ τους καὶ μὲ τὸν Ἐφημέριο ἐντὸς τοῦ πλαισίου τῆς Ἐνορίας ὡς ἐνεργοῦ κυττάρου τῆς ἐκκλησιατικῆς ζωῆς».

Βιώνοντας την ζωή της Εκκλησίας μέσα από την λατρεία της, πρωτίστως στη Θεία Λειτουργία, την κορυφαία έκφραση της αγάπης του Θεού προς τον άνθρωπο, του ανθρώπου στον Θεό, και του ανθρώπου στον συνάνθρωπο, ο χριστιανός μπορεί να εκφράσει με τον πιο γνήσιο τρόπο το ήθος της πραγματικής αγάπης, φιλίας και κοινωνίας των προσώπων. Αυτό αποτελεί το κατεξοχήν έργο του ποιμένος, ώστε στην συνέχεια τούτο το βίωμα να μεταφερθεί, ως Θεία Λειτουργία μετά την Θεία Λειτουργία και να ενεργήσει μεταμορφωτικά χωρίς θόρυβο, και αβίαστα σε κάθε εκδήλωση και δράση του ανθρώπου μέσα στον κόσμο.

Αναμφίβολα το διαδίκτυο μπορεί ως εργαλείο εργασίας να προσφέρει στην δημιουργικότητα του ανθρώπου και να αναδείξει τα έργα του χωρίς να γίνεται αυτοσκοπός. Άλλωστε η απολυτοποίηση κάθε υλικού αγαθού φέρνει πάντα τον άνθρωπο σε πνευματικό αδιέξοδο.

Αντίθετα ο εκκλησιασμός κάθε υλικού επιτεύγματος του ανθρώπου, κατορθώνει να τιθασεύσει την κυριαρχία του στα όρια της θεόθεν δημιουργικής δυνατότητάς του.

Το διαδίκτυο ως ένα μέσο ταχύτατης διάδοσης της πληροφορίας μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τους ποιμένες της Εκκλησίας για την φανέρωση της διακονίας Της στον κόσμο.

Ελοχεύει βεβαίως ο κίνδυνος της αυτοπροβολής του διακόνου, να χρησιμοποιηθεί δηλαδή ως πρόσχημα το έργο της Εκκλησίας για την προβολή του προσωπικού έργου του ποιμένος.

Σε καμία περίπτωση όμως δεν μπορεί να υποκαταστήσει την εμπειρία Της που βιώνεται μόνο προσωπικά εντός της λατρεύουσας εκκλησιαστικής κοινότητας.

Το διαδίκτυο αποτελεί είτε θέλουμε είτε δεν θέλουμε πραγματικότητα στη ζωή μας. Η προσαρμοστικότητα στα νέα δεδομένα κάθε εποχής είναι το ζητούμενο για την Εκκλησία.

Γνώμονα αποτελεί πάντοτε η κριτική χρήση και η αποφυγή του συσχηματισμού της με αυτά. Πρωτεύει η διατήρηση της ουσίας του Ευαγγελικού μηνύματος.

Η διαχείρησή του είναι αφορμή καθημερινής άσκησης και ελέγχου της πνευματικής γνησιότητας του χριστιανού.

Ο ποιμένας και οι ποιμενόμενοι πρέπει να έχουν πάντοτε στον νου τους την παροδικότητα των σχημάτων του κόσμου τούτου και την μονιμότητα του σκοπού της Εκκλησίας που είναι η μεταμορφωτική δύναμη της αγάπης του Θεού.

Πηγή: romfea.gr