Το όρος και η πόλις.

Πρωτ. Θεμιστοκλή Μουρτζανού

Μία πιο τις πιο ωραίες εικόνες του Ευαγγελίου είναι και αυτή στην οποία ο Χριστός παρομοιάζει τον χριστιανό άνθρωπο με πόλη που είναι χτισμένη ψηλά στο βουνό και η οποία δεν μπορεί να κρυφτεί. 

Ο Χριστός αφορμάται από την Ιερουσαλήμ, η οποία είναι χτισμένη επάνω σε λόφους και ξεχωρίζει από όποιο σημείο και να την ατενίσει κάποιος. 

Έτσι και ο χριστιανός, καλείται να είναι «πόλις επάνω όρους κειμένη, ήτις ου δύναται κρυβήναι» (Ματθ. 5, 14). Δεν έχει όμως μόνο σημασία η έννοια της πόλεως. Βάση της, θεμέλιό της είναι το όρος. Το όρος συμβολίζει τη σταθερότητα. Το ύψος στο οποίο το όρος ανέρχεται συμβολίζει τον ουρανό. Και οι ανάσες τις οποίες ο άνθρωπος παίρνει όταν είναι ψηλά στο βουνό, δείχνουν τη δυνατότητα του ανθρώπου να έχει καθαρή καρδιά, καθαρές αισθήσεις. Αυτά τα στοιχεία τα οποία συνδυάζονται με το όρος καθιστούν την πόλη, τον χριστιανό, αληθινό άνθρωπο του Θεού  και την ίδια στιγμή δείχνουν πάνω σε ποια στοιχεία στηρίζεται η χριστιανική ταυτότητα.

Το όρος δηλώνει τη σταθερότητα. Σταθερότητα για τον χριστιανό είναι η πίστη της Εκκλησίας, η οποία δεν κλονίζεται ούτε από τα επιστημονικά επιτεύγματα ούτε από τον ορθολογισμό ούτε από τις κάθε λογής οθνείες ιδέες, οι οποίες βασανίζουν την ανθρώπινη ύπαρξη και δεν την ελευθερώνουν. Κι αυτό διότι δεν στηρίζονται στην κοινωνία με το Θεανθρώπινο Πρόσωπο του Χριστού, αλλά αποσκοπούν στο να καταστήσουν τον άνθρωπο φαινομενικά ελεύθερο από δεσμεύσεις και την ίδια στιγμή να τον οδηγήσουν στην αυτοπαράδοση στη δύναμη των αισθήσεων, τη φιλαυτία και τη φιληδονία, στην πεποίθηση ότι μπορεί να περνά καλά χωρίς να έχει κοινωνία με τον Θεό. Η πίστη της Εκκλησίας, εξάλλου, δεν κλονίζεται ούτε από τις κάθε λογής αιρέσεις, οι οποίες αμφισβητούν στην πράξη την πραγματική υπόσταση του Χριστού, όπως επίσης και τις διδασκαλίες της Εκκλησίας για τον Θεό, τον άνθρωπο, τον κόσμο, μόνο και μόνο για να απολυτοποιήσουν μία προσωπική ερμηνεία κάποιου δυνατού μυαλού εις βάρος της σύνολης αλήθειας της πίστης, την οποία ως Σώμα Χριστού η Εκκλησία τόσο δια των Συνόδων, όσο και δια της διακρατήσεως από τον λαό του Θεού στους αιώνες, πρεσβεύει και αποδέχεται. Σταθερή είναι η αγάπη. Είναι η συγχωρητικότητα. Είναι η μετάνοια. Είναι η πίστη ως εμπιστοσύνη. Καμία αλλότρια ιδέα δεν μπορεί να παρακάμψει την αλήθεια τόσο στη θεωρία όσο και στην πράξη και να δώσει άλλες συντεταγμένες.

Το όρος δηλώνει το ύψος, δηλαδή το άνοιγμα και την άνοδο στον ουρανό. Το όρος είναι η υπέρβαση των γήινων φροντίδων, των βιοτικών, της επιβίωσης και του άγχους του θανάτου και η αποδοχή στην καρδιά μας  ότι υπάρχει η πίστη στην πρόνοια του Θεού, που είναι προσωπική για τον καθέναν μας, αλλά και, αν το θελήσουμε, και συλλογική. Είναι η αποδοχή της ελπίδας στην ανάσταση, η οποία καταξιώνει κάθε έργο καλοσύνης , αλλά και λύνει κάθε λύπη για την ματαιότητα αυτού του κόσμου.  Είναι τελικά η ελπίδα μας στον ίδιο τον Θεό, ο Οποίος ανέβασε την φύση μας στον ουρανό και ζητά από εμάς να ανοίξουμε την καρδιά μας προς Εκείνον και να στρέψουμε την πορεία της ύπαρξής μας όχι στην θλιβερή ενίοτε καθημερινότητά μας, στα βάρη και τις αγωνίες τα οποία εξ αυτής συσσωρεύονται, αλλά στην σχέση  μαζί Του, η οποία γεννά στον καθέναν μας δυνατότητες υπέρβασης κάθε μορφής κακού.

Το όρος δηλώνει την ανάσα την οποία μπορεί να πάρει ο άνθρωπος μέσα από τις καθαρές αισθήσεις. Το βουνό έχει οξυγόνο. Και ο άνθρωπος ο οποίος ανεβαίνει σ’ αυτό απαλλάσσεται από τον θόρυβο της ζωής και μπορεί να κοιτάξει τον εαυτό του, να δει τα πάθη και τις αδυναμίες του, να ζητήσει και να αγωνιστεί δια της προσευχής, της μελέτης των εντολών του Θεού και της ασκήσεως για την κάθαρση του λογισμού του. Και οι αισθήσεις καθαίρονται ακόμη δια της αγάπης. Όταν αποφασίσουμε και εργαστούμε στην κατεύθυνση να μη βλέπουμε τους άλλους ως αντικείμενα προς χρήσιν, αλλά ως πρόσωπα, με τα οποία μπορούμε να  μοιραστούμε τις χαρές και τις λύπες μας, τους σταυρούς μας, αλλά και τις ήττες μας, ως ευκαιρίες για να μπορέσουμε να προσφέρουμε από τα χαρίσματά μας μέχρι τον ίδιο μας τον εαυτό. Ανάσα παίρνει η ύπαρξη όταν η καρδιά μπορεί να αναστοχαστεί το νόημα της ζωής, όταν αφήσει τον Χριστό να εισοδεύσει εντός της, όταν η χάρις του Πνεύματος υιοθετήσει τον καθέναν μας με το θέλημά μας.

Αυτά τα στοιχεία του όρους αποτελούν ευκαιρία μετανοίας για τον καθέναν μας. Σήμερα αφήσαμε στην άκρη την προτεραιότητα της χριστιανικής μας ταυτότητας. Δεν είναι ο ουρανός ο προσανατολισμός μας. Απορροφηθήκαμε από την ματαιότητα, το άγχος, το βομβαρδισμό των επιρροών του κόσμου τούτου και βιαζόμαστε να βρούμε ευτυχία ή να χαρακτηρίσουμε τη ζωή μας δυστυχισμένη, ανάλογα με το αν θεωρούμε ότι πετύχαμε  όσα ο πολιτισμός μας μάς υποδεικνύει. Αφήσαμε κατά μέρος τον Χριστό και η ψυχή μας λαχταρά ένα τώρα χωρίς έγνοια για αύριο. Ο λόγος του Χριστού γίνεται «καιρός» αφύπνισης. Να ξαναθυμηθούμε ότι ο καθένας μας έχει κληθεί να είναι «πόλις επάνω όρους κειμένη». Και πόλις σημαίνει κοινωνία την ίδια στιγμή με τους άλλους. Να φωτιστούμε και να φωτίζουμε. Να είμαστε ενταγμένοι στην μεγάλη πόλη, την νέα Ιερουσαλήμ, που είναι η Εκκλησία, για να γνωρίζουμε πού πορευόμαστε σε μία εποχή στην οποία έχουμε ξεχάσει ότι ο χριστιανός είναι υπεύθυνος να δώσει την μαρτυρία του και στον κόσμο, για να μπορεί να είναι με τους άλλους μαζί. Και σ’ αυτό έγκειται η βάση και η αξία της χριστιανικής μας ταυτότητας. Εντός της Εκκλησίας λοιπόν. Με σταθερότητα, ουρανό και ανάσες. Και θα αντέξουμε κάθε δυσκολία, όντας σε κοινωνία με τον Χριστό και τους πλησίον μας.