Πολλές ηθικές.

Οι πολυάριθμες ηθικές δεν είναι άλλο παρά ετικέτες.

Οι πολυάριθμες ηθικές εμφανίζονται και εμφανίζονταν σε καιρούς παρακμής και κάποι­ων αρχαίων λαών, όποτε η κατώτερη φύση του ανθρώπου επιθυμήσει την κυριαρχία πάνω στην υψηλότερη και όποτε το λογικό του ανθρώπου αρπάζει τη διοίκηση του βασιλείου της ηθικής.

Όποτε η γη προσπαθεί να δημιουργήσει ουρανό δεν δημιουργεί τον ουρανό αλλά μόνο πολλές σκηνές που μοιάζουν με ουρανό.

Όποτε το λογικό του ανθρώπου ο υπηρέτης του νου και ένας από τους πράκτορες της ψυχής αναλαμβάνουν να δημιουργήσουν την ηθική, δεν δημιουργούν ηθική αλλά πολυάριθμες σκηνές της ηθικής, οι οποίες πράγματι μοιάζουν με ηθική -όπως η σκηνή με τον ουρανό- όμως δεν είναι τίποτα άλλο παρά ετικέτες.

Γι’ αυτό όταν ακούς για κάποια νέα ηθική της λογικής, αμέσως ρώτησε αυτή τη νέα ηθική πώς βγάζει το σκουλήκι από τη βελανιδιά;

Δηλαδή, πώς αυτή η νέα ηθική τραβά την αμαρτία από την ανθρώπινη ψυχή.

Σ’ όλα σου τα ερωτήματα σχετικά με το τί να κάνεις με την ήδη έμπρακτη αμαρτία, η οποία ήδη ετοίμασε τη φωλιά της στην ψυχή σου, όλες αυτές οι ετικέτες θ’ απαντήσουν με σιωπή. Κι όσο εσύ περισσότερο επιμένεις σ’ αυτό το βασα­νιστικό και φοβερό ερώτημά σου, τόσο η σιωπή τους θα είναι όλο και πιο φοβερή και αφηρημένη. Επειδή οι ζευγάδες θα αντιληφθούν ότι ξεκί­νησαν τη σπορά πριν βάλουν το υνί στον αγρό.

Εφόσον, πράγματι, δεν βοηθήθηκε η βελανι­διά, με το να της πούνε: Μην αφήνεις άλλα σκουλήκια κάτω από τη φλοίδα σου! Μπορεί η βελανιδιά να μην αφήσει ούτε ένα σκουλήκι, αλλά εκείνο, που είναι ήδη μέσα της δεν χρειά­ζεται περισσότερη συντροφιά απ’ έξω. Αυτό είναι ικανό και μόνο του να τελειώσει το κατα­στρεπτικό του έργο.

(Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς, Στοχασμοί περί καλού και κακού, εκδ. Εν πλω, Σ. 151-152