Με τα χείλη με τιμάτε αλλά η καρδιά σας απέχει μακράν…

Του αρχιμ. Ιακώβου Κανάκη

Οι προφήτες είναι οι θεούμενοι της εποχής τους και δεν αφορά αυτό σε μια εποχή μόνο, αλλά κάθε εποχή έχει προφήτες. 

Είναι οι ίδιοι που συλλαμβάνουν με το προφητικό τους όμμα το «φάλτσο» της κοινωνίας που ζουν και στην συνέχεια δίνουν την λύση για να ξεπεραστεί.

 Δεν προλέγουν μόνο τα μέλλοντα συμβαίνειν αλλά αποτελούν το στόμα του Θεού στη γη. Κορυφαίος εκ των προφητών είναι ο Ησαΐας από το βιβλίο του οποίου αντλούμε συχνά θέματα και νοήματα, τα οποία προσπαθούμε να μεταφέρουμε και να μοιραζόμαστε. Άλλωστε δεν υπάρχει τίποτα καλύτερο από την μελέτη του λόγου του Θεού.
Στο 29ο κεφάλαιο του βιβλίου προφήτης Ησαΐας διαβάζουμε δύο στίχους που πραγματικά μας δίνουν έναυσμα για μελέτη και προβληματισμό.

Ο 13ος στίχος αναφέρει: «Καί εἶπε Κύριος ἐγγίζει μοι ὁ λαός οὗτος ἐν τῷ στόματι αὐτοῦ καί ἐν τοῖς χείλεσιν αὐτῶν τιμῶσί με, ἡ δέ καρδία αὐτῶν πόρρω ἀπέχει ἀπ᾽ἐμοῦ  μάτην δέ σέβονταί με διδάσκοντες ἐντάλματα ἀνθρώπων καί διδασκαλίας». Δηλαδή: « Και είπεν ο Κύριος Με πλησιάζει ο λαός ούτος με το στόμα του μόνον και με τα χείλη των με τιμούν, η καρδία των όμως μακράν απέχει από εμέ ανωφελώς δε και ματαίως με σέβονται, διότι διδάσκουν εντολάς και διδασκαλίας ανθρώπων και όχι τας ιδικάς Μου». Η προφητική αυτή αναφορά ασφαλώς και αφορά στην εποχή μας.

Εκτός των συνανθρώπων μας που συνειδητά έχουν πάρει απόσταση από τον Θεό υπάρχει και άλλη μια μερίδα που ζουν την πίστη ως «οικογενειακή αρχή», ως μέρος μιας «τοπικής παράδοσης». Εκείνοι προσπαθούν να διαιωνίσουν τις παραδόσεις της πίστης μόνο και μόνο για να το κάνουν χωρίς δηλαδή να υπάρχει η δική τους καρδιακή και ουσιαστική συμμετοχή. Άλλοι έχουν διαμορφώσει μια δική τους, προσωπική πίστη, την οποία μάλιστα προσπαθούν να μεταδώσουν όπου κρίνουν ότι είναι δυνατόν. Πρόκειται φυσικά για έναν διαφορετικό Χριστό που δεν σχετίζεται με Αυτόν τον οποίο μας προβάλλει η Εκκλησία αιώνες τώρα.

Υπάρχει και ακόμα μια ομάδα ανθρώπων που ζητούν «ιδιωτικές θείες Λειτουργίες», στις οποίες δεν επιτρέπουν να παρευρεθεί κανείς «ξένος», ούτε καν περαστικός στον ναό αγνοώντας ότι ο Χριστός είναι ο πρώτος και μεγαλύτερος ξένος κατά το «δός μοι τοῦτον τόν ξένον». Υπάρχουν πολλές κατηγορίες ανθρώπων που δημιουργούν έναν δικό τους Θεό και τον λατρεύουν στα μέτρα τους. Βρίσκει σε αυτούς εφαρμογή ο προφητικός λόγος «ἡ δέ καρδία αὐτῶν πόρρω ἀπέχει ἀπ᾽ἐμοῦ». Η ίδια όμως φράση αφορά και όλους εμάς που, ενώ πιστεύουμε σε ότι η Εκκλησία έχει θεσπίσει μέσω των αγίων της, στον καθημερινό μας βίο πολλές φορές λησμονούμε αυτό που πιστεύουμε.
Ας δούμε όμως και μια ακόμα αναφορά των λόγων του προφήτη. Στον στίχο Ησ.29,16 καθρεφτίζεται η σημερινή παγκόσμια κατάσταση των κοινωνίων, που ζητούν την θέωση της τεχνολογίας και του ανθρωπίνου ναρκισσισμού. Διαβάζουμε στο κείμενο:

«Οὐχ ὡς ὁ πηλός τοῦ κεραμέως λογισθήσεσθε; Μή ἐρεῖ τό πλάσμα τῷ πλάσαντι αὐτό οὐ σύ μέ ἔπλασες; ἤ τό ποίημα τῷ ποιήσαντι οὐ συνετῶς με ἐποίησας;». « Πόσον πλανώνται όμως φανταζόμενοι, ότι θα διαφύγουν το όμμα του Θεού! Δεν θα υπολογισθήτε ενώπιον του Κυρίου σαν τον πηλόν του κεραμέως; Αυτός δεν έπλασε και σας; Μήπως θα είπῃ αυτό, που επλάσθη με πηλόν, εις εκείνον, που το έπλασε: Δεν με έπλασες συ. Ή μήπως αυτό που εποιήθη θα είπη εις εκείνον που με σκέψιν και σχέδιον το εποίησε δεν με κατεσκεύασες με σκέψιν και σύνεσιν. Αυτό θα διδάξη σοφίαν και σύνεσιν τον ποιητήν του;».

Εδώ ο Προφήτης διαζωγραφίζει χιλιάδες χρόνια πριν τα όσα θα υποστηρίξουν τα ανθρωποκεντρικά ρεύματα κυρίως της δύσης. Πρόκειται για έναν υπεράνθρωπο που μπορεί να κάνει τα πάντα μόνος νομίζοντας ότι μπορεί να κλειδώσει τον Θεό στο χρονοντούλαπο. Ένας άνθρωπος με τεράστιο εγώ, που θεωρεί οτιδήποτε σχετίζεται με το Θεό στέρηση της προσωπικής του ελευθερίας και φυσικά κάτι παρωχημένο και οπισθοδρομικό. Ένα δημιούργημα που διατείνεται ότι δεν έχει δημιουργό.

Ένας εύθραυστος πηλός που ζητά να κυβερνήσει και να υποτάξει τα πάντα. Ένας άνθρωπος που οδηγείται στον αφανισμό δρώντας αυτοκαταστροφικά. Οι εκφάνσεις της θεώρησης αυτής διαφαίνονται καθημερινά στην εποχή μας ως καταστροφή του περιβάλλοντος και ως πιθανή προετοιμασία ενός πυρηνικού πολέμου. Όμως τα οψόνια της αμαρτίας, της αστοχίας και της φιλαυτίας θάνατος. Δεν μπορεί όμως να γίνει διαφορετικά αλλά να ισχύσουν οι πνευματικοί νόμοι που απορρέουν από το «ὁ ὑψῶν ἐαυτόν ταπεινωθήσεται..».

Δεν είναι στέρηση ελευθερίας η τήρηση των εντολών του Θεού πραγματική στέρηση ελευθερίας προσφέρει η αγκίστρωση στα πάθη, κορυφαίο δε εξ αυτών είναι ο εγωισμός!

Ιερού Χρυσοστόμου, Εις τον Λάζαρον, λόγος τρίτος, P.G. 48,993.

Η μετάφραση είναι από το Υπόμνημα του Παν. Τρεμπέλα, Εις τον Προφήτην Ησαΐαν, Αθήναι 1990, σ.326.

Η μετάφραση είναι από το Υπόμνημα του Παν. Τρεμπέλα, Εις τον Προφήτην Ησαΐαν, Αθήναι 1990, σ.328.
Λκ.18,14

Πηγή: Αγιορείτικο Βήμα