Σχόλια στο Αποστολικό ανάγνωσμα της Κυριακής.

Το σαράκι της καχυποψίας

                                                           «Εγώ δε μάρτυρα τον Θεόν επικαλούμαι»

Η Εκκλησία εξοπλίζει την περίοδο αυτή τους πιστούς με όλα τα εφόδια που συμβάλλουν στην ενδυνάμωση της πίστης τους για να είναι σε θέση να βαδίσουν το δρόμο του θελήματος του Θεού. 

Να μπορούν ν’ αντιμετωπίσουν τους κινδύνους και τις παγίδες που παραμονεύουν σε κάθε τους βήμα. 

Ο απαραίτητος αυτός εξοπλισμός προσφέρεται «προς καθαίρεσιν οχυρωμάτων λογισμούς καθαιρούντες και παν ύψωμα επαιρόμενον κατά της γνώσεως του Θεού» (Β΄ Κορ. ι΄ 5).

Όταν γίνεται λόγος για «επαιρόμενο ύψωμα» πρόκειται για τον εγκλωβισμό του ανθρώπου στον εαυτό του, δηλαδή την εκτροφή και ανάπτυξη του εγωισμού, ο οποίος δηλητηριάζει την πνευματική ζωή. Εκφράζει ακριβώς την αποδοχή και υποταγή του ανθρώπου στην αμαρτία. 

Ο απόστολος Παύλος αναφέρεται στην θεραπεία της ακαταστασίας που παρατηρείται πολλές φορές και στην ζωή της Εκκλησίας και στη συγκεκριμένη περίπτωση εκείνη που προκάλεσαν οι συγκρούσεις εγωισμού, οι οποίες λειτουργούν αναιρετικά στην προσφορά της αγάπης του Χριστού, όπως αυτή εκπηγάζει μέσα από τη σταυρική θυσία του. Ένα μεγάλο πάθος που συνήθως ευδοκιμεί στις σχέσεις των ανθρώπων και προκαλεί μεγάλες ακαταστασίες και εντάσεις είναι εκείνο της καχυποψίας. 

Είναι η κατάσταση που κάποιος καλλιεργεί σκέψεις κακές για τον συνάνθρωπο του και τον υποψιάζεται με κακούς και αρνητικούς λογισμούς που τον προσβάλλουν σε κάθε ώρα και στιγμή. Η καχυποψία είναι υποκειμενική εκτίμηση μετά από λανθασμένους συλλογισμούς και ταυτίζεται με αυτό που ονομάζεται υπόνοια. 

Χωρίς να το θέλει ο απόστολος Παύλος έγινε αιτία να πέσουν μερικοί Κορίνθιοι χριστιανοί, που ήταν και πνευματικά του τέκνα, σε καχυποψίες για το πρόσωπό του. Στο σημερινό ανάγνωσμα αναγκάζεται να επικαλεσθεί μάρτυρα τον Θεό (Β΄ Κορ. 1,23).

Πώς εκδηλώνεται

Η καχυποψία των ανθρώπων είναι χαρακτηριστικό ότι δεν εκδηλώνεται μόνο για τα κακά, αλλά και για τα καλά που συμβαίνουν. Η εμφάνιση του Ιωάννη του Προδρόμου προκάλεσε ευθύς εξαρχής την καχυποψία και την υπόνοια μήπως αυτός είναι ο Χριστός. Οι Ιουδαίοι έσπευσαν αμέσως ν’ αποστείλουν ιερείς και λευίτες για να τον ρωτήσουν «σύ τις εί;». 

Ο ιερός Χρυσόστομος επισημαίνει πως οι επίσημοι Ιουδαίοι, επειδή ήταν πολυπράγμονες, βάσκανοι και περίεργοι, γι’ αυτό και τους κυρίευε το πάθος της καχυποψίας. Εύστοχα παρατηρείται πως «ως αγνοούντες» ερωτούν, ενώ γνώριζαν τα πάντα και τίποτα δεν τους διέφευγε. Ο Πρόδρομος όμως με την απάντησή του αναιρεί την πονηρή τους γνώμη. Πολλές φορές ο καχύποπτος προσποιείται τον ανήξερο, μέχρις ότου εκμαιεύσει αυτά που θέλει για να στήνει πάρα πέρα τις δολοπλοκίες και τις ραδιουργίες του.

Εξάλλου, ο διάβολος ήταν επίσης καχύποπτος απέναντι στο πρόσωπο του Χριστού. Αγνοούσε την πραγματική του υπόσταση. Δεν μπορούσε να καταλάβει τι ακριβώς ήταν το πρόσωπο του Κυρίου. Άνθρωπος ή Θεός; Το κυρίευε η καχυποψία για την Θεότητά του. Οι πειρασμοί δεν ήταν τίποτε άλλο παρά πονηρές ενέργειες για να κατοπτεύσει το έδαφος του Χριστού. 

Αφού τον πείραξε σαράντα μέρες, εκνευρίσθηκε και αποχώρησε· «και συντελέσας πάντα πειρασμόν ο διάβολος απέστη απ’ αυτού άχρι καιρού» (Λουκ. 4,13). Για τον απόστολο Παύλο η καχυποψία απέναντί του λειτουργούσε ως ένας συνεχής πειρασμός. Αναφέρει ο ίδιος χαρακτηριστικά: «Ό δε ποιώ, και ποιήσω, ίνα εκκόψω την αφορμήν των θελόντων αφορμήν» (Β΄ Κορ. 11,12). Επιθυμούσε ο απόστολος να αναιρέσει την αφορμή των σχολίων σε βάρος του. Πάντα δεν λείπουν οι καχύποπτοι, οι ραδιούργοι, οι κουτσομπόληδες που ψάχνουν αφορμή για να ικανοποιούν την περιέργεια και τις υπόνοιες τους.

Η καχυποψία του κόσμου

Η καχυποψία είναι ριζοβολημένη και ακροβολισμένη σ’ όλα τα πράγματα του κόσμου τούτου. Για παράδειγμα, ένας έχει πολλά χρήματα και εξαιτίας του πλούτου του «πάντας δι’ υποψίας έχει», γράφει ο Μέγας Βασίλειος. Ακόμα και τα ίδια τα παιδιά του τα αντικρίζει σαν υπόπτους για να τον κληρονομήσουν. Αισθάνεται ότι όσοι τον πλησιάζουν το κάνουν για τα χρήματα και την περιουσία του. Υποπτεύεται τους πάντες και τα πάντα. Η ζωή του γίνεται ανυπόφορη και βιώνεται ως ένα ασταμάτητο μαρτύριο.

Είναι ενδιαφέρουσα στο θέμα και η άποψη του ιερού Χρυσοστόμου· «…λαγωού βίον ζων ο τοιούτος, και τάς σκιάς υποπτεύων, και πάντας τρέμων και δεδοικώς». Ο καχύποπτος στερείται του βάθους και της ποιότητας της πνευματικής ζωής. Δεν γεύεται καθόλου την αρετή της απλότητας. Μετέρχεται πάντα δόλιων μεθόδων για να επιτυγχάνει κάθε φορά τον σκοπό του. Δημιουργεί εκ του μη όντως θέματα, κατηγορεί άδικα τους ανθρώπους και βασανίζεται στη ζωή του με τις πονηρές του σκέψεις που τον περιλούζουν πάντα με αγωνία και ανασφάλεια.

Η καχυποψία είναι η μεγάλη κακία που διαλύει τις σχέσεις στη ζωή του ανθρώπου. Γίνεται μαρτύριο ιδιαίτερα στη σχέση των συζύγων όταν παρεισφρέει ως σαράκι στη ζωή τους. Συνεχώς ο ένας υποψιάζεται τον άλλο και γίνεται ο βίος τους αβίωτος. Πόσοι γάμοι διαλύονται όταν παρεμβάλλεται στη σχέση των συζύγων η κακία της καχυποψίας;

Αγαπητοί αδελφοί, η καχυποψία είναι μεγάλο κακό στη ζωή του ανθρώπου. Διαλύει οικογένειες, φιλίες, προκαλεί άγχος, φοβίες, αλλοιώνει την αλήθεια, καταδικάζει αθώους ανθρώπους, αφήνει να βρίσκεται σε πλάνη ο λογισμός του ανθρώπου και γενικά γκρεμίζει ό,τι καλό στη ζωή. Αντίθετα, έχουμε το παράδειγμα των αγίων της Εκκλησίας μας. Με την απλή και άδολη ζωή τους βίωναν την χάρη του Αγίου Πνεύματος.

Η αλήθεια στη ζωή τους, που ήταν ο ίδιος ο Χριστός, καμιά σχέση δεν είχε με το ψεύδος, που έχει σαν πηγή του τον διάβολο. Επομένως κι εμείς αντλώντας από το παράδειγμα του ιερομάρτυρα Φωκά και του Φωκά του Κηπουρού, των οποίων τη μνήμη εορτάζουμε σήμερα, αλλά και πάντων των αγιασμένων μορφών που κοσμούν το στερέωμα της Εκκλησίας του Χριστού, ας αποφύγουμε το ζιζάνιο της καχυποψίας στις σχέσεις μας και ας αφήσουμε τον εαυτό μας να ζει με την απλότητα των χαρισμάτων του Αγίου Πνεύματος. Αμήν.

Χριστάκης Ευσταθίου, Θεολόγος

Πηγή:  Εκκλησία της Κύπρου