Ο Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Άνθιμος.

 

του Μιχαήλ Γ. Τρίτου, Ομοτίμου Καθηγητού Α.Π.Θ.

---

Ύστερα από δεκαεννιά ολόκληρα χρόνια ευδόκιμης και θεοφιλούς ποιμαντορίας στην Αποστολική Μητρόπολη της Θεσσαλονίκης, ο Μητροπολίτης Άνθιμος υπέβαλε την παραίτησή του για λόγους υγείας.

Στο παρόν άρθρο θα αποτιμήσουμε το έργο του Παναγιωτάτου στην περίπτυστη αυτή Μητρόπολη.

Ο Παναγιώτατος Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης κ. Άνθιμος ανήκει αναμφίβολα στους κορυφαίους Μητροπολίτες της Εκκλησίας της Ελλάδος.

Πρόκειται για έναν Ιεράρχη με υψηλό αίσθημα ποιμαντικής ευθύνης, γρηγορούσα εθνική συνείδηση, φιλακόλουθο με βιωματική προσέγγιση στα δρώμενα της θείας λατρείας, ευαίσθητο σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και κοινωνικής δικαιοσύνης, ρέκτη του βιβλίου και της πολιτισμικής δημιουργίας, ιεροπρεπή και κόσμιο στη ζωή και τα έργα του.

Στη Μητρόπολη Θεσσαλονίκης μετατέθηκε το 2004 από τη Μητρόπολη Αλεξανδρουπόλεως, όπου διακόνησε μια ολόκληρη τριακονταετία.

Η προτροπή του μακαριστού Αρχιεπισκόπου κυρού Χριστόδουλου ήταν σαφής και επιτακτική. «Πρέπει να μετατεθείς στη Θεσσαλονίκη. Δεν υπάρχει καταλληλότερος».

Έτσι την 26η Απριλίου 2004 η Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος εξέλεξε Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης τον από Αλεξανδρουπόλεως Άνθιμο, ως διάδοχο του μακαριστού Μητροπολίτου Θεσσαλονίκης κυρού Παντελεήμονος του Β’.

Η ενθρόνισή του έγινε την Παρασκευή 18 Ιουνίου 2004 στον Καθεδρικό Ναό της του Θεού Σοφίας.

Στον ιστορικό ενθρονιστικό λόγο του ο Παναγιώτατος, αφού εγκωμίασε τη Θεσσαλονίκη ως «της Μακεδονίας το καύχημα και της Ελλάδος το κλέος, του αρχαιοελληνισμού ηγεμονική καθέδρα και του Βυζαντίου ισχυρό προπύργιο, της φιλοσοφίας λίκνο και της ορθοδόξου πνευματικότητος στερεό κεφάλαιο, του Νέου Ελληνισμού συμπρωτεύουσα και των ευγενών κατοίκων της λαμπρότατο παράδειγμα», έδωσε το στίγμα των δραστηριοτήτων του στην Ιερά Μητρόπολη Θεσσαλονίκης, με δεσπόζουσες έννοιες την Εκκλησία, τα εθνικά θέματα και την κοινωνική προσφορά.

Ο Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης από την πρώτη στιγμή της παρουσίας του στη συμπρωτεύουσα, είδε με πολλή αγάπη και εμπιστοσύνη τους άμεσους συνεργάτες του, τους Ιερείς της Μητροπόλεώς του.

Εντύπωση προκάλεσε το γεγονός ότι δεν έφερε ούτε έναν κληρικό από τη Μητρόπολη Αλεξανδρουπόλεως, αλλά στηρίχθηκε με πολλή εμπιστοσύνη στον πρωτοσύγκελλο, μακαριστό Μητροπολίτη Λαγκαδά και τους λοιπούς κληρικούς της Μητροπόλεως. Αυτό εκτιμήθηκε δεόντως από αυτούς, οι οποίοι τον δέχθηκαν ως Πνευματικό Πατέρα και Επίσκοπό τους.

Φιλακόλουθος καθώς είναι, χοροστατεί στους εσπερινούς και προεξάρχει στις Θείες Λειτουργίες όλων των εορταζόντων ναών της πνευματικής του δικαιοδοσίας, κηρύττοντας αδιαλείπτως το Θείο λόγο και επευλογώντας τους πιστούς.

Μεγάλη είναι και η κοινωνική του προσφορά. Σύνθημά του «κανένας νηστικός στην πόλη της Θεσσαλονίκης». Ιδιαίτερα σήμερα που η χώρα διέρχεται τη σκληρή αυτή οικονομική κρίση, η Ιερά Μητρόπολη Θεσσαλονίκης έχει εντείνει την κοινωνική κινητοποίησή της.

Τα συσσίτια είναι σε ημερήσια διάταξη σε 14 ναούς της Θεσσαλονίκης, όπου προσφέρονται καθημερινά 1600 μερίδες φαγητού. Το Φιλόπτωχο Ταμείο της Μητροπόλεως με προσοχή και διάκριση στους εμπερίστατους αδελφούς μας.

Στην Ιερά Μονή αγίας Θεοδώρας διαμένουν εντελώς δωρεάν φοιτητές κληρικοί των ομοδόξων Πατριαρχείων και λοιπών Αυτοκεφάλων και Αυτονόμων Εκκλησιών.

Στα Οικοτροφεία αγίου Αντωνίου και Παναγίας Δεξιάς της Μητροπόλεως φιλοξενούνται λαϊκοί φοιτητές Ιερών Μητροπόλεων εσωτερικού και εξωτερικού. Εντύπωση προκαλεί η φιλοξενία φοιτητών από τα Σκόπια και μάλιστα από την εκεί Εκκλησία.

Ξεχωριστό είναι το ενδιαφέρον και για το Χαρίσειο Γηροκομείο και το Παπάφειο Ορφανοτροφείο, στα διοικητικά συμβούλια των οποίων είναι Πρόεδρος.

Με τη σύνεση που τον διακρίνει τακτοποίησε δύσκολες εκκρεμότητες διοικητικής φύσεως και στο Εκπαιδευτικό και Πολιτιστικό Ίδρυμα της Μητροπόλεως «Γρηγόριος ο Παλαμάς» στην Πυλαία.

Στον πολιτιστικό τομέα δεσπόζουσα θέση κατέχει το Εκκλησιαστικό Μουσείο της Ιεράς Μητροπόλεως, που δημιουργήθηκε με όλες τις σύγχρονες επιστημονικές προδιαγραφές και εγκαινιάστηκε τον Οκτώβριο του 2006 από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.

Παράλληλα ανακαίνισε το Μητροπολιτικό Μέγαρο, την Ιερά Μονή Αγίας Θεοδώρας και έστησε στον κήπο του Μητροπολιτικού Μεγάρου τις προτομές των προκατόχων του Μητροπολιτών, αποδίδοντας σ’ αυτούς την πρέπουσα τιμή για όσα προσέφεραν στη Θεσσαλονίκη και στη Μακεδονία γενικότερα.

Ο Παναγιώτατος, στα δεκαεννιά χρόνια της διακονίας του στη Θεσσαλονίκη, έδωσε ξεχωριστή λαμπρότητα στη γιορτή του πολιούχου αγίου Δημητρίου, ευλόγησε τις εκδόσεις του ναού, δημιούργησε τη «Διακονία Αγάπης», έναν χώρο πολλαπλής κοινωνικής προσφοράς για τους ενδεείς συνανθρώπους μας, καθώς και το πνευματικό κέντρο «Χριστιανική Καταφυγή», όπου προσφέροντας πολλές μορφωτικές και πολιτιστικές ευκαιρίες στους νέους μας.

Υπολείπεται το μεγάλο όραμα της ζωής του, το Ίδρυμα χρονίως πασχόντων, εφάμιλλο εκείνου της Αλεξανδρουπόλεως. Ελπίζουμε και ευχόμαστε πολύ γρήγορα και αυτό να βρει την πρέπουσα λύση.

Μεγάλο είναι το ενδιαφέρον του για τα εθνικά μας θέματα. Ο Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης έχει μια ξεχωριστή αγάπη στην Ελλάδα, ως διαχρονική πολιτιστική οντότητα, ως κοιτίδα υψηλών αξιών και ως συνέχεια της ανυπέρβλητης πνευματικής παρακαταθήκης. Με παρρησία και τόλμη τοποθετείται συχνά στα εθνικά ζητήματα της χώρας, τονώνοντας την αυτοπεποίθηση και την αισιοδοξία του ελληνικού λαού.

Ως φοιτητής έλαβε μέρος στις διαδηλώσεις και στα συλλαλητήρια για την Κύπρο. Ως Μητροπολίτης Αλεξανδρουπόλεως είχε τη μεγάλη αγωνία να μείνει η Θράκη αναπόσπαστο τμήμα της ελληνικής επικράτειας. Άψογη ήταν και η στάση του απέναντι στους μουσουλμάνους της Θράκης.

Όπως γράφει ο σημερινός Μητροπολίτης Αλεξανδρουπόλεως, ο Παναγιώτατος όταν επισκεπτόταν τους μουσουλμάνους μαθητές, τους τόνιζε να γίνουν καλοί μουσουλμάνοι και καλοί Έλληνες πολίτες. Έδινε εργασία σε μουσουλμάνους, τους ενίσχυε οικονομικά και όταν χρειαζόταν τους έστελνε για ιατρική περίθαλψη στο εξωτερικό.

Ως Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης και συνεχιστής του έργου των Μεγάλων Ιεραρχών της Μακεδονίας, όχι μόνο δικαιούται, αλλά επιβάλλεται να αγωνίζεται για τα δίκαια της Μακεδονίας μας.

Ο Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης δεν είναι εθνικιστής. Είναι ένας αγνός πατριώτης. Ως εμβριθής περί τα θεολογικά, γνωρίζει πολύ καλά ότι ο εθνικισμός ως διχαστικό γεγονός κατατέμνει την οικουμενικότητα της Ορθοδοξίας και καταστρατηγεί την ενότητα των ανθρώπων.

Έρχεται σε πλήρη αντίθεση με το κήρυγμα της παγκοσμιότητας και υπερφυλετικότητας της εν Χριστώ σωτηρίας. Αντιβαίνει στην οικουμενική διδασκαλία του Ευαγγελίου και ανατρέπει το εκκλησιαστικό πολίτευμα, αφού είναι εκκλησιολογική αίρεση, άγνωστη και ξένη προς την Εκκλησία.

O Άγιος Θεσσαλονίκης είναι μια φωνή πατριωτική, ανιδιοτελής και ακομμάτιστη. Η φωνή του είναι μια φωνή αγωνίας και παρρησίας, αντάξια των μακαριστών Αρχιεπισκόπου Χριστοδούλου και Δρυϊνουπόλεως Σεβαστιανού.

Εκείνο που ιδιαίτερα τον στενοχωρεί είναι ο βιασμός της ιστορικής αλήθειας και ο ανεπίτρεπτος ακρωτηριασμός της στην προκρούστεια κλίνη των ιδεολογικών προκαταλήψεων, των υλιστικών σχημάτων, της μονολιθικής σκέψεων και των σοφιστικών συλλογισμών.

Η διατήρηση της ιστορικής μνήμης είναι για τον Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης βασική προϋπόθεση επιβιώσεως των Εθνών.

Λαός χωρίς ιστορική μνήμη είναι λαός σε παρακμή. Χωρίς συνείδηση του παρόντος, μακριά από κάθε είδους εγρήγορση και ευθύνη.

Η λήθη είναι νέκρωση της ιστορίας και παρακώλυση της ιστορικής συνέχειας, δηλαδή ιστορικός θάνατος.

Η συντήρηση της εθνικής μνήμης αντίθετα, παροντοποιεί την ιστορία και εξασφαλίζει τη συνέχεια.

Πέραν των άλλων ο Παναγιώτατος είναι και ένας δόκιμος συγγραφεύς. Τα κείμενά του είναι υποδείγματα ελληνικού γραπτού λόγου. Τα βιβλία του, θρησκευτικού, εθνικού και κοινωνικού περιεχομένου, ανέρχονται σε 45.

Ενδεικτικά αναφέρουμε το τρίτομο έργο του Διακονία του Λόγου, τα Αναστάσιμα, Θράκη Ελλάδα μου, Ελλάδα Πατρίδα μου, Κείμενα για την Ορθόδοξη Εκκλησία και για την ένδοξη Πατρίδα μας, Η Μαρτυρία της Εκκλησίας, Κείμενα ανησυχίας, Εκκλησία και νέος Ελληνισμός κ.ά. Όλα έχουν ως κύριο χαρακτηριστικό τους γνώρισμα την ποιμαντική και εθνική του αγωνία για τον άνθρωπο και τον Ελληνισμό.

Στο σημείο αυτό θέλω να μνημονεύσω το καλαίσθητο περιοδικό «Ευλογία», που κυκλοφορεί από το 2004, με σκοπό την ενημέρωση και την πνευματική οικοδομή του λαού του Θεού.

Αυτός είναι σε σύντομες γραμμές ο Ποιμενάρχης της Αποστολικής Μητροπόλεως Θεσσαλονίκης. Ένας Ιεράρχης κόσμιος, ενεπίληπτος και ευαίσθητος στις αγωνίες και τα προβλήματα των συνανθρώπων μας.

Ένας εκκλησιαστικός ηγέτης που αγωνίστηκε να συνθέσει τη λειτουργική με την κοινωνική διακονία της Εκκλησίας, ώστε να μην είναι «το θεωρητικόν ακοινώνητον και το πρακτικόν αφιλοσόφητον», όπως αναφέρει ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος.

Ο Παναγιώτατος Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης είναι ο Ιεράρχης του χριστιανικού μέτρου. Ποτέ δεν ενεπλάκη στις ακρότητες ούτε του στείρου συντηρητισμού ούτε του άκρατου φιλελευθερισμού. Γι’ αυτό η γνώμη του είναι βαρύνουσα σε κάθε εκκλησιαστική και εθνική κρίση.

Όπως παρατηρεί ο διάδοχός του στη Μητρόπολη Αλεξανδρουπόλεως, «ο άγιος Θεσσαλονίκης είναι αυστηρός στη ζωή, “οργανωσιακός” στους τρόπους του, διδασκαλικός στις μεθόδους του, φιλάνθρωπος με τα λάθη μας, ανεκτικός στις ιδιοτροπίες μας».

Σε μια κοινωνία που προβάλλει αλλοτριωμένα πρότυπα ζωής και δημιουργεί δευτερογενείς πλασματικές ανάγκες, ο Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Άνθιμος ανοίγει δρόμους, προβληματίζει και οδηγεί τους νεωτέρους στο δρόμο του θρησκευτικού και του εθνικού χρέους.

Οι πνευματικές του παρακαταθήκες είναι ολόκληρο πλαίσιο αρχών και αποτελούν οδηγό συμπεριφοράς για όλους μας.

Παρακαταθήκη που μεταφράζεται σε εκκλησιαστικό ήθος, σεβασμό στην παράδοση και τις αξίες του Γένους, αγάπη μέχρι θυσίας για την ορθόδοξη πίστη και την πατρίδα.

Πηγή: romfea.gr