«Το ψέμα του Νικόλα»

 

 

«Ο Νικόλας πήρε το ανήφορο. Είχε αρχίσει να σκοτεινιάζει κι ο Τζώρτζης το Βαπόρι γύριζε κι άναβε τα φανάρια. Άμα έφτασε ο Νικόλας στην Παναγιά, μπήκε μέσα, γονάτισε σ’ ένα πάγκο, έκανε το σταυρό του κι άρχισε —όπως μπορούσε με το φτωχό μυαλό του— την προετοιμασία του για την εξομολόγηση. 

Η εκκλησιά ήταν γεμάτη από γυναίκες και κορίτσια που περίμεναν τη σειρά τους να ξομολογηθούν. Κάτω στην εκκλησιά ξομολογούσαν τις γυναίκες τέσσερις Πατέρες στα εξομολογητήρια και πάνω στο μοναστήρι άλλοι Πατέρες ξομολογούσαν τους άντρες στα κελιά. 

Έτοιμος τώρα ο Νικόλας με τη «συντριβή και την απόφαση» βαθιά ριζωμένες στην ψυχή του —τη συντριβή για τα κρίματά του και την απόφαση να μη ξαναπέσει πια σ’ αυτά, όσο μικρά κι αν ήταν—, ανέβηκε στο μοναστήρι να ξαγορευτεί. 

Εκεί στο μακρύ διάδρομο, με το μεγάλο ρολόι στο βάθος, πολλοί άντρες, άλλοι καθισμένοι στους πάγκους του διαδρόμου, άλλοι χαμηλοκαθισμένοι στις φτέρνες τους με τη ράχη τους ακουμπισμένη στον τοίχο κι άλλοι όρθιοι περιμένανε να βγουν εκείνοι που ξομολογιόνταν για να περάσουν αυτοί. 

Όλοι άνθρωποι εργατικοί, στενά δεμένοι μεταξύ τους από χαρές και λύπες, κοντινοί ή μακρινοί συγγενείς, φίλοι και γνωστοί, με τα χωρατά τους στον καφενέ και τα όμορφα τραγούδια τους στην ταβέρνα, αμίλητοι τώρα σα να μην ήξερε ο ένας τον άλλο, είχανε πέσει σε βαθειά συλλογή. Στοχάζονταν πόσο μεγάλη κι άγια είναι τούτη η νύχτα των Χριστουγέννων κι αγωνίζονταν να συλλάβουν τη μεγαλοπρέπειά της και να μπούνε βαθιά στ’ ασύλληπτα μυστήριά της. 

Πότε πότε μονάχα ακουόταν κανένας βαθύς αναστεναγμός και τούτα τα λόγια που φτάνουν πάντα κι ανεμπόδιστα στον Ουρανό: «Χριστέ μου, ας είναι για τη δόξα σου». Θα ’ταν κάποιος γέρος παππούς που στέναζε γιατί του πήρε ξαφνικά ο θάνατος ένα από τα εγγόνια του. Θα ’ταν κάποιος πατέρας που ’χε βαριάρρωστο παιδί. Θα ’ταν ίσως κάποιο παλικάρι που την κοίταζε, μα κείνη δεν το κοίταζε. 

Κι όλοι τούτοι οι πόνοι —του θανάτου, της αρρώστιας και του έρωτα— κι άλλοι ακόμη πόνοι που δοκιμάζει η φτωχή ανθρώπινη καρδιά, προσφέρονταν εκείνη την Άγια Νύχτα —σμύρνα, χρυσός και λίβανος— για τη δόξα του Χριστού μας.»

Βελισάριος Φρέρης, «Το ψέμα του Νικόλα», Συριανές ηθογραφίες, Καλός Τύπος, 1970