Σκέψεις για την νηστεία και τα παιδιά.

 

αδελφής Μαγδαληνής, μοναχής της Ι.Μονής Τιμίου Προδρόμου του Έσσεξ στην Αγγλία, πνευματικής θυγατέρας του Γέροντος Σωφρονίου Σαχάρωφ

H ανθρώπινη ζωή συμπεριλαμβάνει τόσο το σώμα όσο και την ψυχή. Σωτηρία σημαίνει ότι το σώμα και η ψυχή μας έχουν γίνει όμοια με το ανθρώπινο σώμα και την ψυχή του Χριστού. Ταπεινώνουμε το σώμα μας για να το ελευθερώσουμε από τα πάθη ώστε να μπορέσει να γίνει ναός του Αγίου Πνεύματος.

Ακόμα και τα παιδιά πολεμούνται από σωματικά πάθη που χρειάζεται να δαμαστούν. ( «εκ νεότητός μου πολλά πολεμεί με πάθη…»). Ο τρόπος με τον οποίο οι γονείς τρώνε, κινούνται και εκδηλώνουν τα συναισθήματα τους , τόσο τα θετικά όσο και τα αρνητικά, θα είναι η ισχυρότερη επίδραση στην συμπεριφορά των παιδιών. 

Πρέπει να βλέπουν την προσπάθεια των γονέων να αντισταθούν στην απληστία, στην σπατάλη και στις οργισμένες χειρονομίες. Πρέπει να βλέπουν εκδηλώσεις στοργής στο σπίτι, όχι όμως ασελγή συμπεριφορά ή «ακατάλληλες στιγμές» των ενηλίκων. Πολλά θα μάθουν από την απαθή στάση των γονιών στις ακούσιες προκλήσεις που συναντούν γύρω τους.

Τα παιδιά βλέποντας τους γονείς να ευχαριστούν τον Θεό για το φαγητό και να νηστεύουν τις καθορισμένες από το ημερολόγιο της Εκκλησίας ημέρες σύμφωνα με τις συμβουλές του πνευματικού τους. Ένα υγιές παιδί, μπορεί, όταν οι άλλες προϋποθέσεις τηρούνται, να τηρήσει τις νηστείες της Εκκλησίας, αφού απογαλακτιστεί. Γνωρίζω οικογένειες που συμβαίνει αυτό. Το τετράχρονο παιδί ξέρει ότι το πρωινό είναι διαφορετικό τις Τετάρτες και τις Παρασκευές. Στα παιδιά αρέσει η ρουτίνα του προγράμματος αυτού.

Στα παιδιά παρουσιάζουμε την σωματική άσκηση με τρόπο όχι φαρισαϊκό, αλλά με τρόπο που δείχνει τον βαθύτερο σκοπό της.

Αναγνωρίζουμε ότι το μέτρο κάθε παιδιού μια δεδομένη στιγμή είναι κάτι προσωπικό. Τώρα που οι νευρώσεις σχετικά με την διατροφή είναι ευρέως διαδεδομένες χρειάζεται προσοχή , ώστε να μην κάνουμε την νηστεία ένα σύστημα» απαγορευμένων τροφών» . Η διατροφή μας, που κατά περιόδους είναι νηστήσιμη, πρέπει να συνδυάζεται με προσευχή και να έχει ως στόχο την αύξηση της προσευχής. Επιπλέον τα σχόλια μπορεί να προκαλέσουν πνευματική και ψυχολογική βλάβη. Τα παιδιά τρώγοντας απλώς μαζί με άλλους στο σπίτι ή σε συγκεντρώσεις που οργανώνει η Εκκλησία, θα μάθουν με τον καλύτερο τρόπο τον ορθόδοξο τρόπο διαίτης.

Οι νηστίσιμες τροφές πρέπει να περιέχουν αρκετά θρεπτικά συστατικά για τα παιδιά, γιατί βρίσκονται στην ανάπτυξη και δαπανούν πολλή ενέργεια. Υπάρχουν πολλά βιβλία με συνταγές για θρεπτικά και νόστιμα νηστίσιμα φαγητά. Κάποιες σαρακοστιανές λιχουδιές θα ήταν καλό να χρησιμοποιούνται μόνο κατά την διάρκεια της νηστείας, για να διασφαλίζουν θετική στάση απέναντι στην Σαρακοστή.

Η νηστεία δεν αποτελεί αυτοσκοπό (Προς Ρωμαίους, 14,13). […]Ο Κύριος είπε να μην δείχνουμε ότι νηστεύουμε, και αυτό επιτυγχάνεται με το να ακολουθούμε όλοι το ίδιο εκκλησιαστικό πρόγραμμα. Εξαιρέσεις πιθανόν να γίνονται για τα παιδιά, επειδή βρίσκονται στο στάδιο ανάπτυξης. Επιπλέον, στις κοινωνικές δραστηριότητες των παιδιών, συμπεριλαμβανομένου και του σχολείου, μπορεί να προσφέρεται μη νηστίσιμο φαγητό, και τέτοιου είδους θυσίες- που πιο εύκολα κάνουν οι ενήλικες- μπορεί να είναι αφόρητες για τα παιδιά.

Μιλώντας πιο πάνω για το φαγητό είπα ότι καλόν είναι να τρώμε ό,τι είναι αναγκαίο. Μερικές φορές πρέπει να λάβουμε υπ΄ όψην και τον ψυχολογικό παράγοντα. Γνωρίζω περιπτώσεις όπου οι γονείς ενός αντιδραστικού παιδιού ή κάποιου που περνά μια κρίση ή που βρίσκεται υπό πίεση ή στρες ( από εξετάσεις, πένθος ή άλλες αιτίες ) αφού πήραν συμβουλές για το θέμα αυτό, μαγείρευαν μη νηστίσιμο φαγητό ή απόφευγαν να σχολιάζουν, όταν το παιδί τους έτρωγε μη νηστίσιμα φαγητά. Τέτοιες ποιμαντικές αποφάσεις μπορεί να ισχύουν για μικρές ή μεγάλες περιόδους.

Τα περισσότερα παιδιά εγκαταλείπουν την νηστεία από παθητική αμέλεια. Αυτή είναι που πρέπει να αντιμετωπίσουμε και όχι να κάνουμε τη νηστεία «μήλο της έριδος». Μερικές φορές χρειάζεται να εξηγήσουμε στο παιδί την έννοια της νηστείας γενικά ή της αποχής από ορισμένες τροφές για ορισμένες μέρες. Συχνά ,όμως, η θεραπεία έχει να κάνει με άλλα πράγματα , όπως η ίδια η πίστη ή η σχέση του παιδιού με τους άλλους.

Μερικά παιδιά αποκτούν φαρισαϊκή συμπεριφορά όσον αφορά τη νηστεία: γίνονται κενόδοξα και ελέγχουν με σχολαστική λεπτομέρεια τα συστατικά των τροφίμων που αναγράφονται στις ετικέτες.

(Αποσπάσματα από το κεφάλαιο ΝΗΣΤΕΙΑ, Από το βιβλίο “Συνομιλίες με παιδιά- Μεταδίδοντας την πίστη” της αδ. Μαγδαληνής, μοναχής της Ι.Μ. Τιμίου Προδρόμου, Έσσεξ Αγγλίας, σελ. 309-317)