Το Τριώδιο και η Τσικνοπέμπτη

H Τσικνοπέμπτη είναι η πέμπτη ημέρα της δεύτερης εβδομάδος του Τριωδίου. Οι τρείς εβδομάδες της περιόδου του Τριωδίου έχουν η κάθε μία ιδιαίτερη ονομασία, ενδεικτική της ψυχοσωματικής προετοιμασίας μας για την είσοδό μας στην Μεγάλη Τεσσαρακοστή. Παράλληλα, η ιδιαίτερη ονομασία εκάστης εβδομάδος του Τριωδίου χαρακτηρίζεται από ήθη και έθιμα, η ιστορία των οποίων χάνεται στα βάθη των αιώνων. Η πρώτη εβδομάδα αποκαλείται «Προφωνή» ή «Προφωνέσιμη», γιατί παλιότερα «προφωνούσαν», δηλαδή ανήγγειλαν στα χωριά και τις πόλεις την αρχή της αποκριάς. Επίσης, την εβδομάδα αυτή έπαυε η συνηθισμένη νηστεία της Τετάρτης και της Παρασκευής και για τον λόγο αυτό η εβδομάδα αυτή ονομάζεται και «Απολυτή».

Η δεύτερη εβδομάδα είναι « η Κρεατινή» ή «Κρεοφάγος», επειδή καταλύουμε κρέας. Αυτήν την εβδομάδα ισχύει η νηστεία της Τετάρτης και της Παρασκευής. Η πέμπτη ημέρα της εβδομάδος απέκτησε εορτάσιμο χαρακτήρα και το τραπέζι είναι πάντα ξεχωριστό και γιορτινό. Το γεύμα αποτελείται κυρίως από κρέας ψημένο στα κάρβουνα έτσι ώστε να υπάρχει παντού έντονη τσίκνα. Από την τσίκνα λοιπόν αυτή έχει πάρει και το όνομά της η Πέμπτη και λέγεται Τσικνοπέμπτη.

Η τρίτη εβδομάδα ονομάζεται «Τυρινή» ή «Τυροφάγος», επειδή δεν καταλύουμε κρέας, αλλά μόνο ψάρι και κυρίως τυροκομικά και γαλακτοκομικά προϊόντα, ακόμα και κατά τις ημέρες της Τετάρτης και της Παρασκευής.

Από πλευράς εκκλησιαστικής παραδόσεως, ξεχωριστή είναι η ακολουθία του Εσπερινού «της Συγνώμης», το εσπέρας της Κυριακής της Τυρινής.  Τα παλαιά χρόνια, κυρίως στα χωριά μας, οι νεώτεροι επισκέπτονταν τους γονείς τους, τα πεθερικά τους, τους παππούδες, τους κουμπάρους και τους λοιπούς συγχωριανούς και τους ζητούσαν «συγχώρεση» ενόψει της Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Σήμερα η κοινωνία μας έχει αλλάξει και μαζί και οι προσωπικές σχέσεις, και είναι δύσκολη η εφαρμογή αυτού του παλαιού εθίμου της «συγχώρεσης». Όμως, η Εκκλησία μας μας καλεί να μετάσχουμε στον Εσπερινό της «Συγνώμης», όπου στο τέλος της ακολουθίας ασπαζόμαστε όλοι ο ένας τον άλλον, ζητώντας και παρέχοντας συγχώρεση, έτσι όπως μας εδίδαξε ο Κύριός μας να συγχωρούμε αλλήλους. Με την συγχώρεση εισερχόμεθα, απαλλαγμένοι από εμπάθειες και μνησικακίες, στο στάδιο της Μεγάλης Σαρακοστής νηστεύοντες και προσμένοντες το γεγονός της Αναστάσεως του Σωτήρος ημών.

Καλή και Ευλογημένη Σαρακοστή.