Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως

Ομιλία μακαριστού π. Ιουστίνου Πόποβιτς.

«Όστις θέλει οπίσω μου ακολουθείν, απαρνησάσθω εαυτόν και αράτω τον σταυρόν αυτού, και ακολουθείτω μοι» (Μαρκ. 8, 34).
Αίροντες το σταυρό, ευαρεστούμε τον Κύριο Ιησού Χριστό, Τον ακολουθούμε. Αν ακολουθούμε τον εαυτό μας, δεν μπορούμε να ακολουθούμε Εκείνον. Όποιος δεν απαρνηθεί τον εαυτό του, δεν μπορεί να Με ακολουθήσει.(Ματθ. 10,38).
Αν ακολουθήσεις το δικό σου νου και όχι το νου του Χριστού, αν ακολουθήσεις το θέλημά σου και όχι το θέλημα του Χριστού, όπως αναφέρεται στο άγιο Ευαγγέλιο, η ψυχή σου δεν είναι καθαρή, δεν είναι αγιασμένη, είναι χαμένη στη ζούγκλα των ψυχοφθόρων και φρικτών πλανών. Διότι η αμαρτία, το κακό, κατόρθωσε να χτίσει μέσα μας δίπλα σε εκείνη τη θεοειδή ψυχή που λάβαμε από το Θεό, τη δική της ψυχή. Αν η αμαρτία μας γίνει έξη,συνήθεια, δημιουργεί μέσα μας τη δική της ψυχή. Αν πράττουμε την αμαρτία, εκείνη σταδιακά μορφώνεται στη ψυχή μας.
Κοντά σ’ εκείνη τη θεοειδή ψυχή, την οποία ο Θεός σου έδωσε, εσύ φέρνεις ένα ξένο, ο οποίος σε αιχμαλωτίζει. Αυτός διαφεντεύει, εξουσιάζει, ενώ ό,τι θεϊκό είναι μέσα σου, είναι σαν κοιμισμένο, σαν μουδιασμένο. Το απέρριψες και εκείνο δε ζει μέσα σου πεθαίνει.
Η αμαρτία δημιουργεί μέσα μας δικό της κόσμο, δημιουργεί μέσα μας δική της φιλοσοφία, δική της αντίληψη για τον κόσμο. Η αμαρτία επιδιώκει να καταλάβει τη θέση του Θεού στη ψυχή σου, τη θέση της Εικόνας του Θεού. Αυτό θέλει να κάνει η αμαρτία. Η αμαρτία στην πραγματικότητα θέλει να στερήσει τον άνθρωπο από εκείνες τις θεϊκές ωραιότητες που έχει στη ψυχή του. Ναι, αυτός ο διάβολος αγωνίζεται διά μέσου της αμαρτίας να δημιουργήσει μέσα σου και μέσα μου τη δική του εικόνα. Διότι η αμαρτία πάντοτε μοιάζει στο διάβολο. Πάντοτε, όταν την αγκαλιάζουμε, τυπώνει σιγά-σιγά στη ψυχή μας τη δική της σκοτισμένη μορφή. Έτσι, με την αμαρτία, με τη συνήθεια στην αμαρτία, μορφώνεται μέσα μας ένα άλλο εγώ, μια άλλη ψυχή, ένας άλλος εαυτός, εκείνος ο εαυτός, που ζητά ο Κύριος να απαρνηθούμε: «ου γαρ ο θέλω ποιώ αγαθόν, αλλ’ ο ου θέλω κακόν τούτο πράσσω»(Ρωμ. 7, 19). Το κακό το δημιουργήσαμε εμείς οι ίδιοι, ενώ το καλό είναι από τον Θεό, λέγει ο απόστολος Παύλος (Α΄ Τιμ. 4, 4). Εγώ θέλω να ζω σωστά, αλλά τη δύναμη να το κάνω δεν την έχω. Δεν βρίσκω τη δύναμη γι’ αυτό, δεν βρίσκω τη δύναμη μέσα μου.
Να, το σημερινό Ευαγγέλιο μας αποκαλύπτει τον τρόπο για να πραγματοποιήσουμε στη ζωή μας το καλό που επιθυμούμε. Αυτός είναι η απάρνηση του εαυτού σου, της αμαρτίας σου, αυτής της αμαρτωλής ψυχής που δημιουργήθηκε,χτίστηκε, μορφώθηκε μέσα σου. Με τη νηστεία στην πραγματικότητα απωθούμε την αμαρτωλότητα που είναι μέσα μας. Αντικαθιστούμε σταδιακά τον εαυτό μας με τον Χριστό, μέχρις ότου φθάσουμε στην τελειότητα που έφθασε ο απόστολος Παύλος, ο οποίος λέει: «Ζώ δε ουκέτι εγώ, ζη δε εν εμοί Χριστός»(Γαλ. 2,20). Να, τι σημαίνει «απαρνησάσθω εαυτόν»: Σημαίνει να απαλείψουμε όλες τις κακές μας επιθυμίες, κάθε τι ανθρώπινο, αμαρτωλό, και να τα αντικαταστήσουμε με τον Χριστό. Να αλλάξουν, να γίνουν όλα Χριστός!
«Ος γαρ αν θέλη την ψυχήν αυτού σώσαι, απολέσει αυτήν· ος δ’ αν απολέση την ψυχήν αυτού ένεκεν εμού και του ευαγγελίου, ούτος σώσει αυτήν» (Μαρκ. 8, 35). Εάν, βέβαια, απαρνηθούμε κάθε αμαρτία μας, κάθε πάθος μας· και αν ξέρουμε, αν αισθανόμαστε και αν θέλουμε να γίνει ο Χριστός ψυχή μέσα στη ψυχή μας, καρδιά μέσα στην καρδιά μας, να αντικαταστήσει τον εαυτό μας, το εγώ μας με τον Εαυτό Του. Αυτή είναι η μόνη οδός, για να φυλάξουμε εγώ και συ και κάθε άνθρωπος τη ψυχή μας από την κόλαση, από την καταστροφή, από το διάβολο, από κάθε κακό, από τα αιώνια βάσανα, να βρούμε μέσα μας εκείνη τη θεοειδή ψυχή,που μας έδωσε ο Θεός.
Θεοειδής ψυχή!- Πού είναι άραγε;- Στον Χριστό. Ο Χριστός έγινε άνθρωπος για να μας πεί: Να, έτσι πρέπει να είναι ο άνθρωπος. Εκείνος, ο Θεός, έγινε άνθρωπος. Εκείνος έδειξε στον εαυτό Του την Εικόνα του Θεού. Εμείς είμαστε πλασμένοι κατ’ Εικόνα Θεού. Οφείλουμε να ζούμε σύμφωνα με αυτήν. Τι είναι ο νους μας; Εικόνα του νου του Χριστού, του νου του Θεού. Η δική μας υποχρέωση είναι να κάνουμε το νου μας όμοιο με το νου του Χριστού, δηλαδή να χριστοποιήσουμε όλο το νου μας και να μπορούμε να πούμε με τον απόστολο Παύλο: «ημείς νουν Χριστού έχομεν» (Α΄Κορ. 2, 16). Αλλά μέχρι να ταυτίσουμε το θέλημά μας με το θέλημα του Χριστού, του Θεού, το δικό μας θέλημα πάντα περιπλανιέται, είναι πάντα αδύνατο, πάντα σκοντάφτει και βυθίζεται στην αμαρτία. Εάν έχουμε τον Κύριο Ιησού Χριστό ως το αιώνιο πρότυπό μας, το αιώνιο όραμά μας, τότε ταυτίζουμε τον εαυτό μας με το δικό Του θέλημα. Τότε λέμε: δεν θέλω να γίνει το θέλημά μου, αλλά το δικό Σου (Κύριε). «Πάτερ ημών, γεννηθήτω το θέλημά σου ως εν ουρανώ και επί της γης».
Όταν εμείς, τηρώντας τις εντολές του Θεού, θέλουμε να θεραπεύσουμε το θέλημά μας από όλες τις αδυναμίες, από όλες τις αρρώστιες του, από όλο το θάνατό του, στην πραγματικότητα θεραπεύουμε τον εαυτό μας από κάθε αμαρτία και εξορίζουμε από τον εαυτό μας κάθε τι εφάμαρτο. Ναι! Όσο ολόκληρος ο άνθρωπος επιποθεί τον Θεό, όσο στ’ αλήθεια αγωνίζεται να απαρνηθεί τον εαυτό του και να ακολουθεί τον Χριστό, να σηκώνει το Σταυρό, να σηκώνει το Σταυρό του Χριστού, τότε αληθινά παίρνει από τον Κύριο Ιησού Χριστό τη θεία δύναμη. Διότι, όπως έχει λεχθεί, ο Σταυρός «ημίν τοις σωζομένοις δύναμις Θεού εστι» ( Α΄Κορ. 1, 18). «Ημίν», για μένα και για σένα και για κάθε άνθρωπο. Όταν αποφασίσεις να βιάσεις τον εαυτό σου να σηκώσεις το σταυρό σου, να! Εσύ την ίδια στιγμή παίρνεις θεία δύναμη. Αυτή τη δύναμη τη δίνει ο Κύριος για να μπορέσεις να νικήσεις κάθε αμαρτία μέσα σου, να μπορέσεις να νικήσεις κάθε κακό, κάθε κακή συνήθεια, να μπορέσεις να παιδαγωγήσεις τη γλώσσα σου να μη λέει άπρεπα λόγια, να παιδαγωγήσεις το μάτι σου να μη βλέπει εκείνα που δεν πρέπει να βλέπει. Όλη η ζωή σου να γίνει χριστοειδής. Για χάρη ποιού; Για χάρη του Χριστού. Για να γίνει ο Χριστός κάτοικος μέσα σου! Να, αυτός είναι ο σκοπός μας, αυτό είναι το όραμά μας, αυτό είναι η ανάπαυση και η ειρήνη και ο αιώνιος παράδεισος της ψυχής μας, κάθε ανθρώπινης ψυχής. Χωρίς τον Χριστό η ανθρώπινη ψυχή δεν ειρηνεύει…
Η δική μας οδός, η οδός των Αγίων και της νηστείας, είναι βία στον εαυτό μας να πράττουμε κάθε αγαθό, συνεχής βία του ευατού μας πρός κάθε καλό. Διότι η φύση μας δεν θέλει το καλό. Εκείνει κλίνει στο κακό. Εσύ όμως βίασε τον εαυτό του να πνίγεις κάθε κακό που υπάρχει μέσα σου. Ο Κύριος θα σου δώσει τη δύναμη της Αναστάσεως για να κάνεις πραγματικά κάθε καλό. Να σηκώνουμε το σταυρό μας, να χριστοποιούμε τον εαυτό μας και να προσέχουμε ότι νηστεία δεν είναι άλλο από το να αντικαταστήσουμε τον εαυτό μας με τον Χριστό, τον Θεό μας. Μέσω κάθε αρετής ο άνθρωπος πρέπει να αντικαθιστά τον εαυτό του με τον Θεό, τον Κύριο Ιησού Χριστό. Διότι, «θεός η αρετή», όπως λέει ο άγιος Μάξιμος. Και αυτή η θεία δύναμη είναι πιο δυνατή από αυτόν εδώ τον κόσμο, αυτή η δύναμη μας χαρίστηκε για να υπερνικούμε κάθε κακό, να υπερνικούμε κάθε αμαρτία, κάθε διαβολική δύναμη. Βίασε τον εαυτό σου σε κάθε καλό και ο Αγαθός Κύριος θα σου δώσει τη δύναμη της Αναστάσεως, ώστε να πορεύεσαι από τη μεγαλύτερη θλίψη στη μικρότερη και από τη μικρότερη χαρά στη μεγαλύτερη χαρά. Να βαδίζουμε όλοι πρός τη βασιλεία των ουρανών, έως ότου μπορέσουμε να πούμε με τη Χάρη του Θεού και εμείς: «Κύριε Ιησού Χριστέ, δεν ζω πλέον εγώ· εσύ ζεις μέσα μου διά των αγίων Μυστηρίων και των αγίων αρετών». Σε σένα ανήκει η δόξα και η ευχαριστία, τώρα και πάντοτε και στους ατελεύτητους αιώνες των αιώνων. Αμήν.
( Πασχαλινές Ομιλίες ( PASHALNE BESEDE), Βελιγράδι 1998. Μετάφραση αδελφών της Ι.Μ. Οσίου Γρηγορίου Αγίου Όρους).