Σχόλια στο Ευαγγέλιο της Κυριακής (Η΄ Λουκά)

Στις κορυφογραμμές της αγάπης
 
«Τι ποιήσας ζωήν αιώνιον κληρονομήσω;»

Η δυνατότητα αρμονικής συνύπαρξης με τους άλλους ανθρώπους στους ορίζοντες της αληθινής αγάπης, είναι ένα διαχρονικό θέμα, το οποίο έρχεται στην επιφάνεια και στις μέρες μας. Το πνεύμα της παγκοσμιοποίησης υπαγορεύει μάλιστα ν’ αγγίξει κάποιος το ζήτημα όχι επιφανειακά αλλά ουσιαστικά. Γιατί δίνει απαντήσεις για το πώς μπορεί να επιτευχθεί η αληθινή κοινωνία και επικοινωνία των ανθρώπων. Η παραβολή του Καλού Σαμαρείτη που προβάλλει το Ευαγγέλιο δίνει με σαφήνεια τις πιο αυθεντικές κατευθύνσεις προς αυτή την κατεύθυνση. Συγκεκριμένα, μέσα από την τόσο ζωντανή αυτή παραβολή που έδωσε ο Κύριος, δίνεται απάντηση στο ερώτημα όχι μόνο για το ποιος είναι ο πλησίον μας αλλά κυρίως στο πώς εμείς,  ο καθένας από εμάς, μπορεί να γίνει πλησίον για όλους τους άλλους.

Συχνότητες τυπολατρίας

Αφορμή για την παραβολή αυτή στάθηκε η απορία του νομικού απέναντι στον Ιησού για την αιώνια ζωή. Νόμιζε ότι εφάρμοζε όλες τις εντολές του Θεού, αλλά όμως έμενε στους τύπους και δεν τολμούσε να εισχωρήσει στην ουσία, απ’ όπου θα ξεπρόβαλλε η αυθεντικότητα της αγάπης.

Ο οδοιπόρος της παραβολής έπεσε σε ενέδρα ληστών. Τον εγκατέλειψαν άσπλαχνα μισοπεθαμένο μετά από την κακοποίησή του σ’ ένα ερημικό μέρος. Έτυχε να περνά από την περιοχή ένας ιερέας που υπηρετούσε στο ναό του Σολομώντος. Αντιλήφθηκε τον άνθρωπο εκείνο στην κατάντια που βρισκόταν, αλλά τον προσπέρασε αδιάφορος χωρίς να το βοηθήσει. Στη συνέχεια πέρασε και ένας λευϊτης από την περιοχή. Ήταν και αυτός λειτουργός του Νόμου και του Ναού. Τον είδε μισοπεθαμένο και εγκαταλειμμένο, αλλά τον αντιπαρήλθε. Συνέχισε την πορεία του χωρίς να ευαισθητοποιηθεί. Στην περίπτωσή τους, ο ιερέας και ο λευϊτης, επέλεξαν την προσκόλληση σε τύπους παρά την ψηλάφηση της αυθεντικότητας της ζωής.

Σαμαρειτικό άνοιγμα

Η παραβολή μάς «προσγειώνει» στον τρίτο οδοιπόρο, ακριβώς για να μάς «απογειώσει» στους αιθέρες των κορυφογραμμών της αγάπης. Ένας Σαμαρείτης, λοιπόν, που ήταν εθνικός και θρησκευτικός εχθρός των Ισραηλιτών, είδε τον πληγωμένο. Παρά το γεγονός ότι ήταν Ιουδαίος δεν τον αντιπαρήλθε, δεν προσπέρασε αδιάφορα. Τον πλησίασε, τού έπλυνε τις πληγές με λάδι και κρασί, τις έδεσε, τον ανέβασε στο ζώο του, τον οδήγησε σ’ ένα κοντινό πανδοχείο και φρόντισε μέχρι τέλους για την κατάσταση του πληγωμένου. Η αγάπη που επέδειξε στην περίπτωση ο Σαμαρείτης ήταν αυθεντική και αληθινή. Και μάλιστα προς ένα άνθρωπο, ο οποίος σύμφωνα με τις τότε κοινωνικές και θρησκευτικές αντιλήψεις, ήταν εχθρός του.

Το μεγαλείο της θεϊκής αγάπης

Η αγάπη του Σαμαρείτη παραπέμπει σαφώς στην αγάπη του Θεού. Η αγάπη αυτή αποκαλύφθηκε με την σταυρική του θυσία για να σώσει τον άνθρωπο. Απ’ αυτή την άποψη έχουμε και τη συμβολική ερμηνεία της παραβολής: ο καλός Σαμαρείτης είναι ο Χριστός. Αυτός που έπεσε στην ενέδρα των ληστών είναι ο άνθρωπος που κατασπαράσσεται από την αμαρτία που τον εγκαταλείπει «ημιθανή». Το πανδοχείο είναι η Εκκλησία, που ξεπροβάλλει ως η κιβωτός της σωτηρίας και της θεραπεία μας. Το λάδι και το κρασί είναι τα μυστήρια της μητέρας μας Εκκλησίας. Τα δύο δηνάρια, με τα οποία ο καλός Σαμαρείτης πλήρωσε το πανδοχείο, είναι η Παλαιά και η Καινή Διαθήκη. Ο καλός Σαμαρείτης, ο Ιησούς Χριστός, αποκαλύπτει ότι η αγάπη του ανθρώπου δεν πρέπει να έχει όρια και περιορισμούς, αλλά να απλώνεται χωρίς προϋποθέσεις προς όλους τους ανθρώπους. Είναι η αγάπη εκείνη που σώζει, γιατί πραγματικά κατήργησε το θάνατο και πρόσφερε στον άνθρωπο την αιώνια ζωή.

Ιδιαίτερα στη σημερινή εποχή, στην οποία βλέπουμε ότι ο άνθρωπος κυριαρχείται από ένα πνεύμα απανθρωπισμού και αδιαφορίας για τον πλησίον του, η αγάπη, όπως αυτή αποκαλύπτεται αυθεντικά από τον ίδιο τον Κύριο, παραμένει το μοναδικό κριτήριο για ν’ απεμπλακούμε από τις όποιες κρίσεις αλλά κυρίως για να αφήσουμε τον εαυτό μας να ακτινοβολεί ως «εικόνα του Θεού», με όλη την αρχοντιά που συνεπάγεται αυτό. Η αγάπη σ’ αυτή τη μορφή είναι η ουσία της ζωής, το θεμέλιο της Εκκλησίας, η οποία κατά τον Ιγνάτιο τον Θεοφόρο ξεπροβάλλει ως ενότητα πίστης και αγάπης. Η πίστη και η ελπίδα διδάσκουν τον άνθρωπο να μην υποδουλώνεται στα υλικά αγαθά. Από την πλευρά της η αγάπη, όπως διαβεβαιώνει ο Διάδοχος Φωτικής, ενώνει την ψυχή με τις αρετές του Θεού.

Αγαπητοί αδελφοί, σε μια εποχή, η οποία αφήνει τον άνθρωπο να αισθάνεται μεγάλη αβεβαιότητα και ανασφάλεια, σε μια εποχή που ο άνθρωπος δοκιμάζει αλλεπάλληλες διαψεύσεις από τα στηρίγματα που ο ίδιος έβαλε στη ζωή του, η αγάπη του Θεού είναι εκείνη που σώζει τον κόσμο. Αυτή όμως η αγάπη θέλει έκφραση. Καλούμαστε να την εκφράζουμε καθημερινά, να ακτινοβολεί μέσα από την ύπαρξή μας, από την οποία να αναδύεται η ελπίδα. Αυτό σημαίνει ότι η στροφή μας προς τον άλλο δεν πρέπει να μένει στη θεωρία και σε κούφια λόγια αλλά να μετουσιώνεται σε κίνηση που αγκαλιάζει ολόκληρη την ύπαρξή μας και να αποκαλύπτεται ως συμφιλίωση, συγχώρεση, αποδοχή, ευγένεια, καλοσύνη, αμοιβαιότητα, πραότητα, αληθινή αγάπη.

Χριστάκης Ευσταθίου, Θεολόγος.