Ιερά Μονή των Αγίων Ραφαήλ, Νικολάου και Ειρήνης στη Λέσβο (ΦΩΤΟ)

Πάνω από τη Λουτρόπολη της Θερμής, στη Μυτιλήνη, βρίσκεται ο λόφος των Καρυών, που ονομαζόταν «Παναγία της Καρυάς», όπου υπήρχαν διάσπαρτες πελεκητές πέτρες και ευωδίαζε ο χώρος αυτός.

Οι κάτοικοι άναβαν το καντήλι και έκαναν μια φορά το χρόνο Θεία Λειτουργία τη Λαμπροτρίτη, από πατροπαράδοτο έθιμο, χωρίς να γνωρίζουν το γιατί.

Η ιστορία της θαυματουργικής εύρεσης των Ιερών Λειψάνων των Αγίων

Ο λόφος αυτός φέρει από παράδοση και την ονομασία «Καλόγερος». Την ονομασία αυτή την πήρε από μια υπερφυσική οπτασία. Αμέτρητα αξιόπιστα άτομα, κατά καιρούς, έβλεπαν έναν καλόγερο να περιφέρεται στον τόπο αυτό, πολλές φορές με ένα θυμιατήρι στο χέρι του. Και να χάνεται μέσα σε μια λάμψη.

Και δεν ήταν μόνο χριστιανοί που είχαν δει τον καλόγερο αυτόν, αλλά και Τούρκοι ακόμα. Το 1917 Τούρκοι άρχοντες που είχαν ελαιοκτήματα στο Λόφο των Καρυών, είχαν αναθέσει στον αστυνόμο της Θερμής Ευστράτιο Σιταρά να διαλευκάνει με αστυνομική έρευνα το μυστήριο αυτό. Μετά από λίγο διάστημα οι ίδιοι διέκοψαν την έρευνα, διότι ο Αρήφ- Εφέντης δήλωσε ότι ήταν περιττό να συνεχιστεί η έρευνα, γιατί «ιδίοις όμμασι» διαπίστωσαν ότι πρόκειται για οπτασία υπερφυσική.

Στον ιερό αυτό τόπο των Καρυών βρισκόταν και το ελαιόκτημα του Τούρκου άρχοντα Χασάν-Βέη, μέσα στο οποίο υπήρχε ένα ερημοκκλήσι στο όνομα της Παναγίας. Διέθετε μόνο ένα γέρικο πρίνο και ένα σπασμένο μάρμαρο που το χρησιμοποιούσαν ως Αγία Τράπεζα. Οι κάτοικοι της Θερμής από παράδοση συνήθιζαν να ανεβαίνουν κάθε Λαμπροτρίτη και να κάνουν αυτή την πανηγυρική λειτουργία, χωρίς να τους εμποδίζει διόλου ο Τούρκος ιδιοκτήτης του κτήματος. Δεν έπαψαν δε να βλέπουν υπερφυσικά φαινόμενα οι Θερμιώτες και ιδίως ποιμένες που έβοσκαν εκεί κοντά τα κοπάδια τους. Έβλεπαν να καταυγάζεται το εκκλησάκι από ουράνιο φως πολλές φορές και άκουγαν μέσα από αυτό υπερκόσμιες καμπάνες και ψαλμωδίες.

Μετά τη μικρασιατική καταστροφή, το τούρκικο ελαιόκτημα περιήλθε στην προσφυγική οικογένεια Μαραγκού και για να εκτελέσουν ένα τάξιμο της μητέρας τους Αγγελικής, ζήτησαν την άδεια από το Μητροπολίτη κ. Ιάκωβο για να κτίσουν ένα Εκκλησάκι. Κατά την εκσκαφή των θεμελίων, στις 3 Ιουλίου 1959, οι εργάτες με επικεφαλής το Δούκα Τσολάκη, βρήκαν μια πέτρα, η οποία, όταν πήγαν να τη βγάλουν, είδαν ότι προχωρούσε καθέτως σε μεγάλο βάθος, σαν να είχε τοποθετηθεί σκόπιμα και τέλος σταματούσε επάνω σε μια πλάκα. Κάτω βρήκαν έναν τάφο, μέσα στον οποίο υπήρχε ανθρώπινος σκελετός που ευωδίαζε, ενώ η κεφαλή ακουμπούσε σε στρογγυλή πέτρα σαν προσκέφαλο. Απείχε όμως έως τριάντα εκατοστά από το σώμα και έλειπε η κάτω σιαγόνα. Στο στόμα υπήρχε κεραμίδι βυζαντινής εποχής, όπου ήταν χαραγμένος ένας Σταυρός. Τα χέρια ήταν σταυρωμένα στο στήθος. Αμέσως ειδοποιήθηκαν ο εφημέριος του χωριού π. Ευθύμιος Τσόλος, η Ιερά Μητρόπολη και ο αρχαιολόγος κ. Χαριτωνίδης, γιατί εκτός από τον τάφο, βρέθηκαν και μερικά εκκλησιαστικά μάρμαρα βυζαντινής εποχής. Ο αρχαιολόγος διαπίστωσε ότι ο χώρος αυτός ήταν αρχαιολογικός και απαγόρευσε να σκάψουν ξανά σε ακτίνα εκατό μέτρων, ούτε ακόμα και τις ρίζες των ελαιοδέντρων.

Από την ημέρα της εύρεσης του τάφου του αγνώστου νεκρού, άρχισαν εδώ να συμβαίνουν καταπληκτικά υπερφυσικά φαινόμενα που άφησαν έκπληκτους τους εργάτες. Ο Δούκας Τσολάκης μάζεψε τα οστά και τα τοποθέτησε πρόχειρα μέσα σε ένα σακί. Στην προσπάθειά του όμως να μετακινήσει το σακί με τα οστά, στάθηκε αδύνατο λόγω υπερβολικού βάρους. Ανεξήγητοι κρότοι ακούγονταν μέσα από τα οστά, που ευωδίαζαν θυμίαμα. Δύο δε από τους εργάτες, ο Λεωνίδας Σιδεράς που κλώτσησε το σακί ένιωσε να μουδιάζει όλο του το πόδι και ο Δούκας Τσολάκης που χωρίς ευλάβεια πήγε να το σηκώσει έμεινε ακίνητο το χέρι του μην μπορώντας να κινήσει το σακί που ήταν ασήκωτο, ως τη στιγμή που σκέφθηκε έντρομος να κάνει το σημείο του Σταυρού. Είχαν προσκαλέσει τον Ιερέα για ένα Τρισάγιο κι εκείνος απάντησε: «Τι να μνημονεύσω, αφού δεν ξέρω ποιος είναι και ποιο είναι το όνομά του;»

Τη νύχτα παρουσιάστηκε ο Άγιος στον Ιερέα και σε διάφορα άλλα πρόσωπα και είπε πως ονομάζεται Ραφαήλ και κατάγεται από τη νήσο Ιθάκη. Παρουσιαζόταν σε μικρούς και μεγάλους άνδρες, γυναίκες, παιδιά, ευσεβείς και ασεβείς ακόμα, πότε σαν Ιερωμένος, πότε με άμφια ανωτέρου Κληρικού και πότε σαν απλός Μοναχός. Πολλές φορές την ίδια νύχτα πολλά άτομα, χωρίς να έχουν σχέση μεταξύ τους, έβλεπαν το ίδιο όνειρο. Τους έλεγε: «Είμαι ο Οσιομάρτυς Ραφαήλ, τα οστά που βρέθηκαν στις Καρυές είναι δικά μου. Μαρτύρησα από τους Τούρκους στις 9 Απριλίου 1463. Είμαι ο καλόγερος που έβλεπαν τόσα χρόνια». Και τα οράματα συνεχίζονταν...

Η ιστορία του Αγίου Ραφαήλ, σύμφωνα με τις αποκαλύψεις είναι η εξής: Το κατά κόσμο όνομά Του ήταν Γεώργιος Λασκαρίδης, ο πατέρας Του ονομαζόταν Διονύσιος και η μητέρα Του Μαρία, ήταν δε πολύ ευσεβείς άνθρωποι και έδωσαν στο Γεώργιο χριστιανική ανατροφή και μεγάλη μόρφωση. Σε πολύ νεαρή ηλικία υπηρέτησε ως αξιωματικός για λίγο διάστημα, κατόπιν εκάρη Μοναχός και έγινε Κληρικός παίρνοντας το όνομα Ραφαήλ. Υπηρέτησε ως εφημέριος και ιεροκήρυκας στον Ναό του Αγίου Δημητρίου του Λουμπαρδιάρη στην Ακρόπολη των Αθηνών και έπειτα έγινε Αρχιμανδρίτης και Αρχιερέας (Πρωτοσύγκελος) στο Οικουμενικό Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης. Μάλιστα, ως προστάτης της Ορθοδοξίας, δεν δέχθηκε να συμμετέχει στις φιλενωτικές προσπάθειες με τη Δυτική Εκκλησία.

Λόγω της τεράστιας μόρφωσης και δραστηριότητάς του, το Πατριαρχείο τον έστειλε σε αποστολή στη Γαλλία και εκεί στην πόλη Morlee γνώρισε για πρώτη φορά το νεαρό σπουδαστή Νικόλαο, πλουσιόπαιδο, γιο συμβολαιογράφου, του οποίου η καταγωγή ήταν από τη Θεσσαλονίκη, που τον έστειλαν οι γονείς του να σπουδάσει σε γαλλικό πανεπιστήμιο. Η ιστορική έρευνα απέδειξε ότι τον 15ο αιώνα, λίγο πριν από την άλωση της Κωνσταντινούπολης, το Οικουμενικό Πατριαρχείο έστελνε μορφωμένους και ζηλωτές Ιερωμένους στη Γαλλία σε θεολογικές συσκέψεις. Το Morlee είναι ιστορική πόλη της Γαλλίας με θρησκευτική μάλιστα ιστορία, όπως φαίνεται και από τους παλαιούς Ναούς που έχουν κτιστεί κατά τον 5ο και 6ο αιώνα.

Εκεί λοιπόν στο Morlee έγινε η πρώτη γνωριμία του Αρχιμανδρίτη Ραφαήλ με τον Νικόλαο. Συγκινημένος από τη χριστιανική διδασκαλία ο νεαρός σπουδαστής Νικόλαος εγκατέλειψε την κοσμική ζωή και τον ακολούθησε. Γύρισε μαζί του στην Ελλάδα, ασπάστηκε το Μοναχικό Σχήμα και χειροτονήθηκε σε λίγο Διάκονος. Έγινε δε πιστός συνεργάτης και αφοσιωμένος σε εκείνον και από τότε δε χωρίστηκαν ποτέ.

Όταν έγινε η άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Τούρκους το 1453, συνέπεσε να βρίσκονται στη Θράκη. Το έτος 1454 αναχώρησαν από το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης μαζί με άλλους πρόσφυγες και ήρθαν στη Λέσβο, που την εποχή εκείνη ήταν ελεύθερη. Βγήκαν με ένα πλοιάριο στο λιμανάκι της Θερμής. Ζήτησαν αμέσως πληροφορίες πού υπάρχει ένα ησυχαστήριο για να μονάσουν και τότε τους υπέδειξαν την Ιερή Μονή των Γενεθλίων της Θεοτόκου, η οποία προϋπήρξε γυναικεία Μονή και καταστράφηκε από τους πειρατές κατά το έτος 1235. Βρισκόταν στο Λόφο των Καρυών πάνω από τη Λουτρόπολη Θερμής, που απέχει από τη Μυτιλήνη δεκατέσσερα χιλιόμετρα.

Εκεί μόναζε ένας μόνο καλόγερος ονομαζόμενος Ρουβήμ και σχηματίστηκε μια μικρή αδελφότητα υπό την ηγουμενία του ιερού Ραφαήλ, που πέρασε με ειρήνη και ομόνοια εννέα χρόνια. Εν τω μεταξύ είχε πεθάνει ο Μοναχός Ρουβήμ και στη θέση του είχε πάει ένας άλλος καλόγερος ο Σταύρος. Ο Ηγούμενος Ραφαήλ είχε αδελφικές σχέσεις, όπως αποκάλυψε, με τον προεστό και το δάσκαλο της Θερμής.

Το μοναστήρι αυτό είχε κτίσει μια ευσεβής γυναίκα, ονομαζόμενη Μελπομένη το 1433, πάνω από τα ερείπια της παλαιάς γυναικείας Μονής, που καταστράφηκε από τους πειρατές στις 11 Μαΐου 1235 και είχαν υποστεί μαρτυρικό θάνατο οι τριάντα Μοναχές με την Ηγουμένη τους Ολυμπία, που Την βασάνισαν και Τη θανάτωσαν, καρφώνοντας μεγάλα καρφιά στο κρανίο Της και στο σώμα Της.

Η Μελπομένη, εκτελώντας ιερό τάξιμο προς τη Θεοτόκο που θεράπευσε θαυματουργικά το παιδί της Ακίνδυνο, είχε αφιερώσει μέρος της περιουσίας της στο Μοναστήρι αυτό για να συντηρείται και τον Ακίνδυνο έταξε να το υπηρετεί.

Εδώ λοιπόν έζησαν ειρηνικά εννέα χρόνια ο Άγιος Ραφαήλ με τον Άγιο Νικόλαο, γιατί η Μυτιλήνη ήταν ελεύθερη, χάρη στους ηγεμόνες της Γατελούζας (Γενουάτες), που πλήρωναν κάθε χρόνο στο Μωάμεθ τον Πορθητή, το φόρο της υποταγής. Αλλά το 1462 ο Μωάμεθ την κατέλαβε κατόπιν πολιορκίας που διήρκεσε δεκαεπτά ημέρες (17 Σεπτεμβρίου 1462) παρ' όλη τη μεγάλη αντίσταση των κατοίκων της.

Οι Τούρκοι δεν πείραξαν κατευθείαν το Μοναστήρι. Μετά όμως από έξι περίπου μήνες, τον Απρίλιο του 1463, τη Μεγάλη Εβδομάδα, συνέπεσε να γίνει ένα κίνημα στη Θερμή, που έφερε κάποια αναταραχή και οι χριστιανοί ανέβηκαν να κρυφτούν τις Καρυές, γιατί φοβήθηκαν την οργή των Τούρκων. Ανέβηκαν δε στο Μοναστήρι και ο δάσκαλος Θεόδωρος με τον προεστό Βασίλειο και την οικογένειά του.

Ο Άγιος Ραφαήλ λειτούργησε για τελευταία φορά τη Μεγάλη Πέμπτη. Τη Μεγάλη Παρασκευή ανέβηκαν στο Μοναστήρι Τούρκοι, συνέλαβαν τον Ηγούμενο Ραφαήλ, το Διάκονο Νικόλαο, την οικογένεια του προεστού και το δάσκαλο. Οι άλλοι πρόλαβαν και κρύφτηκαν στο βουνό. Άρχισαν λοιπόν να τους βασανίζουν ποικιλότροπα, για να ομολογήσουν πού κρύβονταν οι άλλοι χριστιανοί. Τη δωδεκάχρονη κόρη του προεστού Ειρήνη, αφού απέκοψαν το χεράκι της μπροστά στους γονείς της, που τους είχαν δεμένους σε μια καρυδιά, έπειτα την έβαλαν μέσα δε ένα πιθάρι και την έκαψαν. Τον προεστό Βασίλειο τον πατέρα της και το δάσκαλο Θεόδωρο τους κατακρεούργησαν απάνθρωπα.

Η μητέρα της Αγίας Ειρήνης κρατούσε στην αγκαλιά της το βρέφος της. Το άρπαξαν οι Τούρκοι, το πέταξαν κάτω και το τσαλαπατούσαν. Έτρεξε η μητέρα να το πάρει και την έδεσαν σε μια καρυδιά. Βλέποντας το φρικτό μαρτύριο της Αγίας Ειρήνης δεν άντεξε και έπαθε συγκοπή. Την δε ανιψιά του προεστού την Ελένη δεκαπέντε ετών την κακοποίησαν και της έδωσαν φοβερό ξύλο που πέθανε από τους πόνους.

Τον Άγιο Ραφαήλ Τον χτυπούσαν με τα ρόπαλα και Τον έριξαν κάτω παράλυτο. Του έκαναν πολλά μαρτύρια, Τον έσερναν καταγής στις πέτρες με βία από τα μαλλιά και τη γενειάδα. Τον έδειραν με αγριότητα, Τον κεντούσαν με τις λόγχες και μετά Τον κρέμασαν ανάποδα σε μια καρυδιά και Τον πριόνισαν από το στόμα και απέκοψαν τη σιαγόνα Του την Τρίτη ημέρα της Διακαινησίμου.

Ο τόπος του μαρτυρίου Του ήταν λίγο πιο κάτω το μέρος του Αγιάσματος. Στη θέση αυτή υπήρχε ένα μεγάλο δέντρο και κάτω από αυτό γινόταν κάθε χρόνο η Ανάσταση.

Τον Άγιο Νικόλαο Τον είχαν δέσει σε μια καρυδιά και βλέποντας να πριονίζουν τον αγαπημένο του Ηγούμενο, με τις πρώτες λόγχες που Τον κεντούσαν έπαθε συγκοπή. Ήταν 9 Απριλίου 1463. Κατόπιν έβαλαν φωτιά στο Μοναστήρι και έφυγαν.

Την επόμενη νύχτα μερικές ευσεβείς χριστιανές μαζί με τον επιστάτη Ακίνδυνο και τον τρίτο Μοναχό που διασώθηκε, με ένα Γέροντα Ιερέα από το χωριό, έθαψαν κρυφά τους Μάρτυρες. Τον μεν Ηγούμενο μέσα στα ερείπια της καμένης Εκκλησίας, τους δε άλλους δε στο προαύλιο.

Ο Άγιος Ραφαήλ επίσης, υπέδειξε ακριβώς τα σημεία που βρίσκονταν οι τάφοι των άλλων Μαρτύρων. Το πιθάρι, μέσα στο οποίο μαρτύρησε η μικρή Ειρήνη, βρέθηκε στις 3 Μαρτίου 1960. Ο τάφος του δασκάλου Θεοδώρου στις 12 Ιανουαρίου 1961. Οι δύο τάφοι του προεστού Βασιλείου και της θυγατέρας του της μικρής Ειρήνης, καθώς και απανθρακωμένα Λείψανα της Αγίας, στις 12 Μαΐου 1961, ενώ μια εβδομάδα πριν, είχε βρεθεί η αρχαία Εκκλησία με αγιογραφίες στους γκρεμισμένους τοίχους και κόκκινο πλακόστρωτο δάπεδο. Στις 13 Ιουνίου 1961 βρέθηκε η στοά του Αγιάσματος.

Τέλος Αυγούστου 1962 βρέθηκε ο τάφος της Ηγουμένης Ολυμπίας, που μαρτύρησε στις 11 Μαΐου 1235 όταν κατέστρεψαν οι πειρατές την παλαιά Μονή της Παναγίας και σκότωσαν τις Μοναχές. Την Αγία Ολυμπία, αφού Την βασάνισαν, Την ξάπλωσαν σε μια πόρτα και Την κάρφωσαν επάνω με τα καρφιά. Βρέθηκαν στην κεφαλή Της τρία μεγάλα καρφιά, τα δύο στο μέρος των αυτιών και το άλλο στο μέρος της σιαγόνας. Ανάμεσα δε στο σκελετό του σώματος, βρέθηκαν και άλλα καρφιά, σύνολο 24, τα οποία σώζονται και φυλάσσονται στη λάρνακα μαζί με τα οστά Της. Στην εύρεση του τάφου βρέθηκαν τα καρφιά ανακατεμένα με τα οστά Της.

Έτσι, η σκαπάνη επαλήθευε τα πάντα. Ο Άγιος αποκάλυψε ότι τους θανάτωσαν οι Τούρκοι τη νύκτα της 9ης Απριλίου 1463, ξημέρωμα προς την Τρίτη, που συνέπεσε να είναι τότε η Τρίτη της Διακαινησίμου. Οι κάτοικοι της Θερμής διατήρησαν δια μέσου των αιώνων σαν μια επέτειο θρησκευτική για τον τόπο, χωρίς να γνωρίζουν τη σημασία της.

Ανέβαιναν την Τρίτη της Διακαινησίμου για να Λειτουργήσουν κάτω από ένα μεγάλο πρίνο, στα ερείπια που υπήρχε παλαιότερα το εκκλησάκι των Γενεθλίων της Θεοτόκου, ακολουθούσαν την παλαιά παράδοση. Η έρευνα που έγινε για την ανεύρεση του πασχαλίου του έτους εκείνου 1463 απέδειξε, προς κατάπληξη όλων, ότι πράγματι κατά το έτος 1463 το Άγιο Πάσχα συνέπεσε την 8η Απριλίου και επομένως τη νύκτα της 9ης Απριλίου έλαβε χώρα η σφαγή των Μαρτύρων. Η μνήμη των Αγίων εορτάζεται κατά την Τρίτη της Διακαινησίμου κάθε χρόνο, γιατί την 9η Απριλίου, ημέρα του μαρτυρίου Τους τυχαίνει συνήθως μέσα στη Μ. Τεσσαρακοστή, στη Μ. Εβδομάδα.

Το μοναστήρι

Αφού διαπίστωσε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης ότι αυτά τα συγκλονιστικά γεγονότα και οι αποκαλύψεις επαλήθευσαν, κατά θεία οικονομία θέλησε να γίνει γυναικεία Μονή κι έτσι ανασυγκροτήθηκε και αναγνωρίστηκε η αναβίωση από τα ελεύθερο κράτος 500 χρόνια ύστερα από το δράμα των Καρυών (1463-1962).

Στις 12 Σεπτεμβρίου 1962 με απόφαση του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, ιδρύθηκε στον τόπο του μαρτυρίου Ιερά Γυναικεία Κοινοβιακή Μονή, κατόπιν επιθυμίας και προτάσεως του Μητροπολίτη Μυτιλήνης κ. Ιακώβου.

Η πρώτη περίοδος της Ιεράς Μονής των Καρυών ήταν το 1235 με Ηγουμένη την Αγία Ολυμπία.

Η δεύτερη περίοδος το 1463 με Ηγούμενο τον Άγιο Ραφαήλ.

Σήμερα είναι η τρίτη περίοδος που υφίσταται η Ιερά Μονή των Καρυών.

Για 500 περίπου χρόνια η γη είχε καλύψει τους Τάφους και τα Άγια Λείψανα. Κανένας δεν γνώριζε τη φρικτή και αιματηρή θυσία. Ένα μεγάλο ελαιόκτημα είχε σχηματιστεί στη θέση εκείνη που ήταν άλλοτε το Μοναστήρι, με ερείπια μικρού παρεκκλησίου, που το σκίαζε ένα πελώριο δέντρο. Ήταν το Εκκλησάκι, μέσα στο οποίο επί 500 χρόνια αναπαυόταν κάτω από τη γη το Ιερό σκήνωμα του Μάρτυρα Ηγουμένου Αγίου Ραφαήλ. Κανένας δεν γνώριζε γιατί λειτουργούσαν εκεί οι Χριστιανοί την Τρίτη της Διακαινησίμου. Είχε σβήσει εντελώς στα βάθη των πέντε αιώνων η ιστορία της Μονής και η δραματική σφαγή των τελευταίων Μαρτύρων.

Η για δεκαετίες Ηγουμένη Ευγενία, η οποία εκοιμήθη τον Ιούλιο του 2013, συνοδευόμενη από δεκάδες μοναχές, μια χαρισματική προσωπικότητα με συγγραφική δεινότητα, μπόρεσε να καταστήσει τη μονή παγκόσμιο προσκύνημα με τη χάρη των Αγίων. Ηγουμένη σήμερα είναι η μοναχή Ταβιθά.

Το μοναστηριακό συγκρότημα, που δέχεται χιλιάδες προσκυνητές κάθε χρόνο, αποτελείται: Από τον κυρίως Ναό, το Καθολικό της Ιεράς Μονής προς τιμήν του Αγίου Ραφαήλ, δύο πτέρυγες κελιών για τις μοναχές, σύνολο 30 κελιά με βοηθητικούς χώρους. Μια αίθουσα υποδοχής πολύ μεγάλη. Δύο διώροφους ξενώνες μεγάλους, για τους κουρασμένους επισκέπτες που καταφθάνουν από παντού. Μια πινακοθήκη Ελλήνων ζωγράφων διώροφη. Μια μεγάλη Εκκλησία της Αγίας Μαγδαληνής με αγιογράφηση και μεγαλόπρεπο κωδωνοστάσιο. Επίσης υπάρχει μια μεγάλη αίθουσα αναψυκτηρίου για τις ανάγκες των προσκυνητών.

Τηλ. μονής: (+30)2251071259