Παιδεία μέ νόημα.

Σεβ. Μητροπολίτου Δημητριάδος κ. Ιγνατίου

Ἡ φετινή ἔναρξη τοῦ σχολικοῦ ἔτους εἶναι ἡ πιό δύσκολη τῶν τελευταίων δεκαετιῶν. Τά δεινά, πού ἐπισώρευσαν στόν λαό μας ἀνάλγητες πολιτικές καί τραγικά λάθη τοῦ παρελθόντος, πλήττουν πλέον καίρια ἕναν ἀπό τούς πυλῶνες, πού πάνω τους στηρίχτηκε ἡ ἐθνική καί πνευματική μας πορεία ἐπί αἰῶνες: Τήν παιδεία.

Ἀπό τή στιγμή πού φτάσαμε στό σημεῖο, ὅλα τά πεδία καί οἱ θεσμοί τοῦ κοινωνικοῦ μας βίου νά ἀξιολογοῦνται ἀποκλειστικά καί μόνο μέ ἀριθμούς καί δεῖκτες παραγωγικότητας, εἶναι μοιραῖο κάθε πνευματική δραστηριότητα νά συρρικνώνεται καί νά στερεῖται ἀκόμη καί τούς στοιχειώδεις πόρους, ὡς δῆθεν ἀντιπαραγωγική. 

Οἱ σημερινές οἰκονομικές συνθῆκες ἀναγνωρίζουν μόνον τόν πλοῦτο τῆς ἀγορᾶς. Κι ὅμως! Ὁ πλοῦτος αὐτοῦ τοῦ τόπου ὑπῆρξε πάντα πνευματικός καί μπόρεσε νά ἀναπληρώσει τή φτώχεια της γῆς μέ θησαυρούς, πού ἄντεξαν στόν χρόνο καί ἔθρεψαν ὁλόκληρη τήν ἀνθρωπότητα.

Ἡ Ἑλληνική παιδεία δέν ὑπῆρξε ποτέ ἐργαλεῖο ἑνός οἰκονομικοῦ συστήματος, γι᾽ αὐτό καί κατάφερε νά θεμελιώσει κοινωνίες πάνω σέ ἀξίες καί ὁράματα, πού οὔτε κοστολογοῦνται οὔτε χρεοκοποῦν. Ἡ διάσταση αὐτή, ἀνεξάρτητα ἀπό τίς τρέχουσες ἐκρηκτικές ἀνάγκες, πρέπει νά διαφυλαχτεῖ ὡς κόρη ὀφθαλμοῦ. Ὁ ἀγώνας γιά ἕνα ἐκπαιδευτικό σύστημα ἀξιοκρατίας γιά τούς μαθητές καί ἀξιοπρέπειας γιά τούς ἐκπαιδευτικούς πρέπει νά συνοδευθεῖ ἀπό ἀγώνα γιά μία παιδεία μέ στόχο τόν ὁλοκληρωμένο ἄνθρωπο, τόν ἰσορροπημένο ἀνάμεσα στή γνώση, τήν κριτική σκέψη, τόν πλατύ ὁραματισμό καί τό ἀγωνιστικό φρόνημα. Ἄνθρωπο, πού θά εἶναι ἱκανός νά ἀντεπεξέλθει στίς σημερινές δυσκολίες, ἀλλά καί νά ὁραματιστεῖ μιά νέα, καλύτερη καί δικαιότερη πατρίδα. 

Στόν τόπο αὐτό, ἡ συμπόρευση τῆς παιδείας μέ τήν Ὀρθόδοξη πνευματικότητα δέν ἄφησε τόν ἄνθρωπο νά βυθιστεῖ σέ μία ἁπλή συσσώρευση γνώσεων, ἀλλά τόν ἐξόπλισε μέ νόημα ζωῆς καί ὅραμα μεταμόρφωσης τῆς κοινωνίας. Δέν τόν ἄφησε ἀκόμη νά γιγαντώσει τόν ἀτομισμό του, μέσῳ τῆς γνώσης, ἀλλά τόν παρότρυνε διαρκῶς νά ἀνοίγεται πρός τήν κοινότητα καί νά καθιστᾶ τήν προσωπική μόρφωση ἐργαλεῖο ἀγάπης καί κοινῆς προόδου. 

Δέν εἶναι πολλές οἱ μέρες πού πέρασαν ἀπό τόν ἑορτασμό τῆς μνήμης τοῦ ἁγίου Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ, ὁ ὁποῖος, τό πρῶτο πού ζητοῦσε στά μέρη ὅπου πέρναγε, ἦταν τό χτίσιμο σχολειοῦ καί ἐκκλησιᾶς. Πάνω στά δυό αὐτά θεμέλια χτίσθηκε ἡ Ἑλληνική πατρίδα καί διαμόρφωσε, ἐπί σειράν γενεῶν, πνευματική συνείδηση καί ἐθνική ταυτότητα. Ἡ ὑποτίμηση, πού αὐτά τά δύο ὑπέστησαν κατά τίς τελευταῖες δεκαετίες, ἀναδεικνύουν ἀκόμη περισσότερο τήν ἀξία, τήν προσφορά καί τήν ἀναγκαιότητά τους γιά τήν ψυχή τῆς νέας γενιᾶς. 

Στόν ἀγώνα γιά ἀξιοπρέπεια τῶν στελεχῶν τῆς παιδείας στήν πατρίδα μας καί πρόοδο ὅλων ἀνεξαιρέτως τῶν παιδιῶν μας, ἡ Ἐκκλησία στέκεται συνεπής ὑποστηρικτής μέ ὅση δύναμη διαθέτει. Ὅπως ἔκανε ἐπί αἰῶνες σέ ὅλα τά μέρη πού ἄνθισε ὁ Ἑλληνισμός, θά συνεχίσει νά πασχίζει γιά μία παιδεία ἄρτια στίς ὑποδομές της, ἐπαρκῆ στά στελέχη της, ἀλλά, πάνω ἀπ᾽ ὅλα, νοηματοδοτημένη ἀπό ἀξίες, πού γεμίζουν τούς νέους ἀνθρώπους μέ δύναμη νά ὑπερασπιστοῦν τά ὄνειρα καί τίς προσδοκίες τους. Ὁ ἀγώνας γιά τή διαμόρφωση τέτοιων ἀνθρώπων δέν μπορεῖ παρά νά φέρει κοντά ὅλους τούς φορεῖς, κοινωνικούς καί πνευματικούς, πού ἀρνοῦνται νά ἀποδεχτοῦν τή συρρίκνωση τῆς ἀνθρώπινης ὕπαρξης σέ ἐργαλεῖο παραγωγῆς καί στοιχεῖο μιᾶς στατιστικῆς. 

Εἶναι καιρός πλέον γιά νά συνειδητοποιήσουμε πώς ἡ σωτηρία τῶν νέων γενεῶν ἀπαιτεῖ συστράτευση ὅλων τῶν πνευματικῶν δυνάμεων αὐτοῦ τοῦ τόπου, χωρίς τούς ἀλληλοαποκλεισμούς καί τή μισαλλοδοξία, πού μᾶς κληρονόμησε τό παρελθόν. Ὅλοι ὑπερασπιζόμαστε τίς ἴδιες ἐπάλξεις. Ὅλοι ἔχουμε στά χέρια μας τίς ἴδιες νεανικές ψυχές, πού δικαιοῦνται νά ἐξοπλιστοῦν μέ γνώση, ἦθος καί φρόνημα. Ἡ Ἑλλάδα τοῦ «αὔριο» βρίσκεται σήμερα ἐνώπιόν μας καί περιμένει νά ἀντλήσει ἀπό μᾶς δύναμη καί ζωντανό παράδειγμα ἀκεραιότητας, πνευματικῆς εὐαισθησίας καί κοινωνικῆς συνείδησης. 

Πάνω ἀπ᾽ ὅλα ὅμως, πρέπει νά πιστέψουμε στά λαμπρά ἀποτελέσματα πού θά φέρουν ὁ ἀλληλοσεβασμός καί ἡ συνεργασία ἀνάμεσά σέ μᾶς, πού ὁ Θεός θέλησε νά κρατᾶμε στά χέρια μας τήν ἐθνική καί πνευματική ἐπιβίωση αὐτοῦ τοῦ ταλαιπωρημένου τόπου. Θά εἶναι ἕνα μάθημα ζωῆς γιά τή νέα γενιά καί ἡ σωτηρία γιά τήν πατρίδα μας. 

Ἀπό τό νέο βιβλίο τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Δημητριάδος κ. Ιγνατίου «ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΑ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΑ, Λόγια καρδιᾶς μέ ἀφορμή τήν ἐπικαιρότητα» πού κυκλοφορείται ἀπό τίς εκδόσεις ΑΡΧΟΝΤΑΡΙΚΙ