Αθήνα – Σκόπια. Τι έχει αλλάξει; Μήπως θα έπρεπε να επανέλθουμεστην αρχική θέση του 1992;

Η αρχική θέση του ελληνικού πολιτικού κόσμου για το όνομα των Σκοπίων διαμορφώθηκε τον Απρίλιο του 1992, υπό την καθοδήγηση του αείμνηστου Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας Κωνσταντίνου Καραμανλή, και προέβλεπε την απόρριψη του όρου «Μακεδονία» είτε ως σύνθετου είτε ως παραγώγου. 

Κατά τη δεκαετία του 2000, η επίσημη θέση, όπως αυτή καταγράφεται σήμερα στην ιστοσελίδα του υπουργείου Εξωτερικών, άλλαξε: Η Ελλάς δηλώνει ότι συζητεί μια ονομασία με γεωγραφικό ή άλλο προσδιορισμό μπροστά από τον όρο «Μακεδονία», και αυτή η ονομασία πρέπει να ισχύει σε κάθε διεθνή χρήση. 

Πιστεύω ότι από την υιοθέτηση της δεύτερης επίσημης γραμμής μέχρι σήμερα έχουν αλλάξει σημαντικές παράμετροι των ελληνοσκοπιανών σχέσεων και της βαλκανικής πραγματικότητας. Θυμίζω τα δεδομένα:

1. Η μερική υποχώρησή μας στο ζήτημα του ονόματος είχε ως σκοπό να αμβλυνθεί η στάση των γειτόνων και να εξευρεθεί μια αμοιβαίως αποδεκτή λύση. Ομως, είναι προφανές ότι η ελληνική υποχώρηση δεν εκτιμήθηκε. Αντιθέτως, εξελήφθη ως αδυναμία του Ελληνισμού.

2. Τότε που υιοθετήθηκε η θέση περί γεωγραφικού προσδιορισμού κ.λπ. υπήρχε ακόμη η ελπίδα να μαλακώσει η σκληρή εθνικιστική γραμμή των Σκοπιανών, μέσω της οικονομικής διπλωματίας. Τα γεγονότα διέψευσαν αυτή την προσδοκία. Η ελληνική επιχειρηματική παρουσία είτε πολεμήθηκε είτε αποθράσυνε τους γείτονες.

3. Ο αλβανικός παράγων έχει πλέον εξελιχθεί σε καταλυτικό στοιχείο για το μέλλον του κράτους της ΠΓΔΜ. Με τη στήριξη των Τιράνων, η αλβανική κοινότητα, που αριθμεί περί το 25%-30% του πληθυσμού, διεκδικεί καθεστώς ισότιμης εθνότητας με τους ψευδομακεδόνες και απειλεί με διάσπαση το κράτος. Ηδη, οι δυτικές επαρχίες αποτελούν ένα αλβανικό κράτος εν κράτει. Αυξάνεται ο κίνδυνος για πιθανή διχοτόμηση της ΠΓΔΜ, άρα οι Σκοπιανοί είναι εκείνοι που μας έχουν μεγαλύτερη ανάγκη και όχι εμείς εκείνους.

4. Η Βουλγαρία έχει εισέλθει δυναμικά στο παιχνίδι. Πολιτικά, εκκλησιαστικά και πολιτιστικά προβάλλεται ως η προστάτιδα των Σλάβων των Σκοπίων – και η κυβέρνηση Ζάεφ αποδέχεται ευχαρίστως αυτή την προστασία. Επομένως, οποιαδήποτε ελληνική παραχώρηση δεν θα αξιοποιηθεί μόνο από το μικρό και προβληματικό κράτος των Σκοπίων, αλλά και από τον αναγεννώμενο βουλγαρικό εθνικισμό.

5. ΟΙ ΗΠΑ αντιμετωπίζουν την έντονη διάθεση της Ρωσίας να παρεμβαίνει στα Βαλκάνια και επείγονται να εντάξουν την ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ. Γι’ αυτό θα ήταν διατεθειμένες να ακούσουν με μεγαλύτερο ενδιαφέρον τις ελληνικές εθνικές και ιστορικές ευαισθησίες, ώστε να αρθεί η ελληνική αντίρρηση. Δεν είναι τυχαίο ότι Ελληνες ανταποκριτές στην Αμερική μεταδίδουν διαρροές από το αμερικανικό ΥΠΕΞ, ότι δηλαδή συζητείται και η ονομασία «Δημοκρατία της Κεντρικής Βαλκανικής».

Από τη στιγμή λοιπόν που έχουμε αλλαγή των δεδομένων, μήπως θα έπρεπε να επανέλθουμε στην αρχική θέση του Απριλίου του 1992;

*Κωνσταντίνος Χολέβας, Πολιτικός επιστήμων

ΠΗΓΗ: Εφημερίδα Δημοκρατία: 07 Ιανουαρίου 2018