Μία γιορτή που έγινε αργία...

Η γιορτή των Τριών Ιεραρχών έχει έναν συμβολικό χαρακτήρα: δείχνει την συμπόρευση της θύραθεν με την εκκλησιαστική παιδεία, όπως αυτή αποτυπώθηκε στα πρόσωπα των τριών μεγάλων Πατέρων της πίστης μας, του Μεγάλου Βασιλείου, του Γρηγορίου του Θεολόγου και του Ιωάννου του Χρυσοστόμου.

Η παράδοσή μας ήθελε την επιστημονική γνώση και την απήχηση της παιδείας στην πραγματικότητα της ζωής να συνδυάζεται με το μπόλιασμα των παιδιών με τις αξίες της πνευματικότητας, της ανθρωπιάς, της αιωνιότητας, της αγάπης για τον Θεό και τον συνάνθρωπο, όπως αυτές βιώνονται στην εκκλησιαστική ζωή. 

Και ερχόταν η Πολιτεία να επισημάνει ότι αυτός ο τύπος ανθρώπου, αυτός ο τύπος Έλληνα ήταν ο πολίτης που την εκφράζει. Γι’  αυτό και επανέφερε τον εορτασμό των Τριών Ιεραρχών ως προστατών των γραμμάτων της παιδείας, όπως αυτός ίσχυε τους τέσσερις τελευταίους αιώνες της βυζαντινής αυτοκρατορίας αμέσως μετά την απελευθέρωση της πατρίδας από τον τουρκικό ζυγό και μάλιστα πρώτα στο Πανεπιστήμιο.

     Οι καιροί μας φαίνεται ότι απαιτούν έναν άλλο τύπο πολίτη. Άθρησκο κατά προτίμηση ή πολυπολιτισμικό, με ασπόνδυλη ταυτότητα. Ο νέος πρέπει να μάθει να συνυπάρχει με τις άλλες θρησκείες, όχι γνωρίζοντας καλά την δική του, αλλά αντλώντας όσα στοιχεία είναι κοινά και ξεχνώντας ό,τι τις διαφοροποιεί. Αυτό που καλά γνωρίζουμε, ότι η πίστη μας είναι στηριγμένη στα δόγματα, η λατρεία είναι στηριγμένη στα δόγματα, η ηθική είναι στηριγμένη στα δόγματα, σήμερα γίνεται συνειδητή προσπάθεια να παραθεωρηθεί.

Μπορούμε να έχουμε επιθυμητή ηθική χωρίς να πιστεύουμε στον Τριαδικό Θεό. Να έχουμε πίστη χωρίς τον Θεό εν τρισί προσώποις, αλλά ως έννοια και ως ιδέα. Ένας είναι ο Θεός και αν λέγεται  Χριστός, Αλλάχ, Βούδας, Βισνού, Κρίσνα, Ταό, Μπράχμαν μικρή σημασία έχει εφόσον μπορέσουμε να αντλήσουμε στάσεις ζωής που συγκλίνουν. Η λατρεία γίνεται παράδοση και έθιμο και όχι μετοχή Σώματος και Αίματος Χριστού.

     Και σαν να μην φτάνει αυτό, δηλώνεται ξεκάθαρα, με την πρόσφατη μετατροπή από το Υπουργείο Παιδείας της εορτής των Τριών Ιεραρχών σε αργία για τα Γυμνάσια και τα Λύκεια, ότι για την Πολιτεία ο τύπος πολίτη που οι Τρεις Ιεράρχες ενέπνεαν δεν χρειάζεται όσο η ξεκούραση εκπαιδευτικών και μαθητών! 

Ο εκκλησιασμός, η εορταστική εκδήλωση, η υπενθύμιση ότι το Ελληνόπουλο έχει δύο πυλώνες για να καλλιεργηθεί, την γνώση της επιστήμης και την Θεογνωσία της πίστης, πρέπει σε συμβολικό επίπεδο να γίνουν αργία, ώστε να μην ενοχλείται το εκκοσμικευμένο, πολυπολιτισμικό, άθρησκο πρότυπο παιδείας που είναι ο τελικός στόχος. Μόνο που κανείς δεν μας ρώτησε, καθώς το Σύνταγμα που έχει άλλες, τις παλαιές βάσεις, εξακολουθεί τυπικά να ισχύει ακόμη. 

       Χωρίς να το συνειδητοποιούμε στην κοινωνία μας ολοκληρώνεται ένας μετασχηματισμός. Το καταναλωτικό πρότυπο, ο οικονομοκεντρισμός, η αλλοτρίωση των αξιών, η υποταγή στην διασκέδαση της εικονικής πραγματικότητας, αλλά και  ο μηδενισμός, η αίσθηση ότι δεν υπάρχει αιωνιότητα, μας οδηγούν σε έναν Έλληνα χωρίς ελληνικότητα. Σε μία ανιστορική ύπαρξη, συμμορφωμένη με τα παγκόσμια πρότυπα, χωρίς πρόταση διαφορετικότητας η οποία να βοηθά αυτά τα πρότυπα να συνειδητοποιήσουν, πέρα από τα προνόμια, και τα αδιέξοδά τους. Χωρίς επίγνωση τού γιατί καλείται να συνυπάρξει με τον όποιο πλησίον, διότι αυτή δεν είναι οδός κοινωνικής υποχρέωσης αλλά αυθεντικής αγάπης που πηγάζει από τον Θεό.

                Ας αντισταθούμε εκκλησιαζόμενοι την ημέρα των Τριών Ιεραρχών. Πάλι με χρόνους με καιρούς...

π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός

Δημοσιεύθηκε στην « Ορθόδοξη Αλήθεια»

Στο φύλλο της  Τετάρτης 24 Ιανουαρίου 2018