Του αρχιμ. Ιακώβου Κανάκη
Σε κάθε λέξη σχεδόν της Αγίας Γραφής βλέπεις...
αλήθειες διαχρονικές πού αφορούν σε πολλά θέματα και στην καθημερινή
ζωή. Γίνεται αντιληπτό ότι μπορεί τα χρόνια, οι αιώνες, να περνούν, αλλά
η ζωή των ανθρώπων σε σχέση με τον Θεό, τον συνάνθρωπο και τον ίδιο
τους τον εαυτό παραμένει σχεδόν η ίδια.
Τελικά, ο τεχνολογικός
πολιτισμός δεν έχει αλλάξει τις ανθρώπινες κοινωνίες. Έχει διευκολύνει
βέβαια σε πολλά θέματα και έχει ανεβάσει το βιοτικό επίπεδο, αλλά δεν
έχει αλλάξει, γιατί δεν μπορεί να αλλάξει εσωτερικά, πνευματικά τον
άνθρωπο. Δεν μπορεί να τον μεταμορφώσει, να τον ανακαινίσει. Η ιστορία
λοιπόν παραμένει ίδια, ενώ αλλάζουν πρόσωπα και καταστάσεις.
Μέσα στην Βίβλο, και εν προκειμένου, στην Παλαιά Διαθήκη, εντοπίζουμε την παρακμή της κοινωνίας στην εποχή πού αναφέρονται ή γράφτηκαν τα κείμενα, πού είναι όμως σχεδόν ολόιδια με την σημερινή εποχή. Ας δούμε μερικά σημεία του τότε και ας τα συγκρίνουμε με το τώρα. Διαβάζουμε στον προφήτη Ησαΐα για τον άνθρωπο: «Στρέφεται προς τα δεξιά (να φάγει) γιατί πεινάει∙ τρώγει και προς τα αριστερά και δεν χορταίνει. Καθένας θα κατατρώγει τις σάρκες του βραχίονά του» (Ησ.9,19 βλ. Ιερ.19,9). Σε άλλο σημείο: «…ο λαός ο πορευόμενος εν σκότει και σκιά θανάτου…» (Ησ.9,2). Πορεύεται ο άνθρωπος στο σκοτάδι και η σκιά που επιλέγει να πλαγιάσει για να ξεκουραστεί αποδεικνύεται «σκιά θανάτου». «Η αμαρτία σιγοκαίει και θα ανάψει πυρκαγιά και θα καταφάγει, όπως η φωτιά το δάσος, όλη την υπόσταση του έθνους» (Ησ.9,17). Από το τελευταίο εξάγεται ένα σημαντικό συμπέρασμα, ότι τελικά η ίδια η αμαρτία είναι αυτή πού τιμωρεί τον άνθρωπο και όχι ο Θεός! Ο άνθρωπος γίνεται η αιτία του κακού.
Οι βιβλικές εικόνες που απαντούν στο ιερό κείμενο είναι ζωντανές και ιδιαιτέρως εκφραστικές. Να πώς εικονίζεται ο άνθρωπος. Οι άνθρωποι και τότε και τώρα μοιάζουν με «σπασμένα καλάμια» και με «τρεμοσβήνοντα λυχνάρια». Άνθρωποι δηλαδή που βρίσκονται τραυματισμένοι και απογοητευμένοι. Μόνοι και αβοήθητοι. Μια επίσκεψη στο κέντρο της Αθήνας φέρνει στο προσκήνιο ολοζώντανη την προφητική αυτή περιγραφή. Με αυτές τις ενδεικτικές εικόνες και με πολλές άλλες γίνεται σαφές και πλήρως κατανοητό πόσο πεσμένη βρίσκεται η ανθρώπινη φύση μας από παλαιά μέχρι και σήμερα.
Και η λύση; Υπάρχει λύση για όλο αυτό; Υπάρχει λύση! Για όλα αυτά, έχουμε ως λύση την «άκρα ταπείνωση». Η σάρκωση του υιού του Θεού, πού ήρθε και έρχεται λαμβάνοντας την ανθρώπινη φύση, είναι η μόνη αληθινή λύση, αφού με την Ενανθρώπησή Του προσέλαβε και θεράπευσε την εικόνα Του, δηλαδή τον άνθρωπο. Όμως και πριν από αυτό το μοναδικό γεγονός, για το οποίο προετοίμαζε την ανθρωπότητα, μερίμνησε για τους ανθρώπους. «Απέστειλε προφήτες», ανθρώπους που διάλεξε ανάμεσα σε πολλούς, τους προφήτες, αυτούς δηλαδή πού μιλούσαν αντ’ αυτού.
Τι έκαναν αυτοί; Ποιο ήταν το έργο τους; Έργο τους ήταν και είναι να μεταφέρουν τα μηνύματά Του ξεκινώντας, απευθυνόμενοι στους ακροατές τους, με το «τάδε λέγει Κύριος». Έδιναν «σημεία» που δεν ήταν μόνο λόγος, αλλά και πράξεις (Ησ.20,1-6. Ιερ.18,1-12), ήταν η ίδια η ύπαρξη τους το σημαντικό και καθοριστικό σημείο. Είναι αυτοί πού όντως είναι φορείς της γνήσιας θεϊκής παράδοσης. Οι Προφήτες αυτοί προλέγουν και, από κάποια άποψη προκαλούν, το ναυάγιο του καθημερινού μέσα στο αιώνιο. Εντοπίζουν και περιγράφουν την ασθένεια της κάθε εποχής στην οποία ζουν και ενώ λένε ότι ο ουρανός και η γη πού ζούμε δεν είναι αυτό πού ήθελε ο Θεός για εμάς, μπορούν και αναγγέλλουν νέα πορεία. Αναγγέλλουν έναν καινούργιο ουρανό, μια καινούργια γη, έναν άνθρωπο καινούργιο, μια καινούργια ανθρωπότητα. Είναι φάροι οι προφήτες όπως και οι διάδοχοί τους, οι απόστολοι και ιερείς.
Διδάσκουν και με το πρόσωπό τους ακόμα, πρόσωπο στο οποίο είναι ζωγραφισμένη, αποτυπωμένη η βασιλεία του Θεού, πού βιώνεται ήδη στην παρούσα ζωή. Το έργο τους είναι κοπιαστικό και πολύμοχθο. Πρέπει να σκύψουν, να κουραστούν, να λερωθούν και με φροντίδα περισσή να επιδέσουν τα «σπασμένα καλάμια», όπως επίσης να προσθέσουν λάδι, έλεος, αγάπη στα λυχνάρια πού απόκαμαν και τρεμοσβήνουν. Αυτή είναι η υψίστη αποστολή τους.
Υπάρχουν σήμερα προφήτες; Αφού πάντα υπάρχει το άγιο Πνεύμα μέσα στην Εκκλησία, πάντοτε θα αναδεικνύονται προφήτες και άγιοι. Πού ζουν; Ζουν στην έρημο, στα όρη, αλλά ζουν και στην ερημιά των πόλεων. Οι πρώτοι ως αναγκαίοι φάροι στα ξερονήσια, αποτρέποντας ναυάγια, οι δεύτεροι ως φωτεινοί σηματοδότες που ρυθμίζουν την κυκλοφορία, που ξεκαθαρίζουν την πλεονάζουσα σύγχυση. Κάθε κοινωνία, και φυσικά η δική μας κοινωνία, χρειάζεται γνήσιους προφήτες από του οποίους δεν θα μας αφήσει ποτέ «ορφανούς» ο Θεός.
Όταν ακούσει και υιοθετήσει ο άνθρωπος τον προφητικό λόγο, οδεύει προς την σωστή κατεύθυνση, οδηγείται στην πραγματική και όχι στην αναλώσιμη χαρά πού αναζητά. Χαίρεται λέγει ο ψαλμός, όπως χαίρεται ο άνθρωπος κατά τον θερισμό (Ψλ.125,6). Γεμίζει η ψυχή του, ευφραίνεται και σκιρτά από ανεκλάλητη χαρά. Βλέπει το «φώς το αληθινό» πού δεν μπορεί με τίποτα να σκεπαστεί και να κρυφτεί. « Φως Χριστού, φαίνει πάσι».
Ο γνήσιος προφήτης έχει ένα χαρακτηριστικό. Γίνεται «σημείο αντιλεγόμενο». Θα υψωθεί ή θα καταβυθιστεί στην κρίση των ανθρώπων. Μακάριος όποιος γνώρισε έναν τέτοιον άνθρωπο του Θεού, όποιος αφουγκράστηκε και υιοθέτησε τον λόγο του, όποιος μπόρεσε να του προσφέρει έστω και ένα ποτήρι «ψυχρού ύδατος». Οι προφήτες αυτοί είναι αναγνωρίσιμοι από όσους βιώνουν την Αλήθεια, γιατί δεν καλλιεργούν προσωπολατρία, αλλά οδηγούν στην αρχή, στην «πανταιτία». Ο γνήσιος προφήτης είναι αναγνωρίσιμος γιατί σε ξεδιψάει, σε ξεκουράζει, σε ενισχύει, σε φωτίζει. Είναι ένα συνεχές δόσιμο, μια εκούσια θυσία, μια αναμμένη λαμπάδα πού καίγεται κάθε μέρα και κάθε στιγμή για όλους. Ας έχουμε τα μάτια ανοιχτά και τις ψυχές καθαρές για να τον ανακαλύψουμε.
Μέσα στην Βίβλο, και εν προκειμένου, στην Παλαιά Διαθήκη, εντοπίζουμε την παρακμή της κοινωνίας στην εποχή πού αναφέρονται ή γράφτηκαν τα κείμενα, πού είναι όμως σχεδόν ολόιδια με την σημερινή εποχή. Ας δούμε μερικά σημεία του τότε και ας τα συγκρίνουμε με το τώρα. Διαβάζουμε στον προφήτη Ησαΐα για τον άνθρωπο: «Στρέφεται προς τα δεξιά (να φάγει) γιατί πεινάει∙ τρώγει και προς τα αριστερά και δεν χορταίνει. Καθένας θα κατατρώγει τις σάρκες του βραχίονά του» (Ησ.9,19 βλ. Ιερ.19,9). Σε άλλο σημείο: «…ο λαός ο πορευόμενος εν σκότει και σκιά θανάτου…» (Ησ.9,2). Πορεύεται ο άνθρωπος στο σκοτάδι και η σκιά που επιλέγει να πλαγιάσει για να ξεκουραστεί αποδεικνύεται «σκιά θανάτου». «Η αμαρτία σιγοκαίει και θα ανάψει πυρκαγιά και θα καταφάγει, όπως η φωτιά το δάσος, όλη την υπόσταση του έθνους» (Ησ.9,17). Από το τελευταίο εξάγεται ένα σημαντικό συμπέρασμα, ότι τελικά η ίδια η αμαρτία είναι αυτή πού τιμωρεί τον άνθρωπο και όχι ο Θεός! Ο άνθρωπος γίνεται η αιτία του κακού.
Οι βιβλικές εικόνες που απαντούν στο ιερό κείμενο είναι ζωντανές και ιδιαιτέρως εκφραστικές. Να πώς εικονίζεται ο άνθρωπος. Οι άνθρωποι και τότε και τώρα μοιάζουν με «σπασμένα καλάμια» και με «τρεμοσβήνοντα λυχνάρια». Άνθρωποι δηλαδή που βρίσκονται τραυματισμένοι και απογοητευμένοι. Μόνοι και αβοήθητοι. Μια επίσκεψη στο κέντρο της Αθήνας φέρνει στο προσκήνιο ολοζώντανη την προφητική αυτή περιγραφή. Με αυτές τις ενδεικτικές εικόνες και με πολλές άλλες γίνεται σαφές και πλήρως κατανοητό πόσο πεσμένη βρίσκεται η ανθρώπινη φύση μας από παλαιά μέχρι και σήμερα.
Και η λύση; Υπάρχει λύση για όλο αυτό; Υπάρχει λύση! Για όλα αυτά, έχουμε ως λύση την «άκρα ταπείνωση». Η σάρκωση του υιού του Θεού, πού ήρθε και έρχεται λαμβάνοντας την ανθρώπινη φύση, είναι η μόνη αληθινή λύση, αφού με την Ενανθρώπησή Του προσέλαβε και θεράπευσε την εικόνα Του, δηλαδή τον άνθρωπο. Όμως και πριν από αυτό το μοναδικό γεγονός, για το οποίο προετοίμαζε την ανθρωπότητα, μερίμνησε για τους ανθρώπους. «Απέστειλε προφήτες», ανθρώπους που διάλεξε ανάμεσα σε πολλούς, τους προφήτες, αυτούς δηλαδή πού μιλούσαν αντ’ αυτού.
Τι έκαναν αυτοί; Ποιο ήταν το έργο τους; Έργο τους ήταν και είναι να μεταφέρουν τα μηνύματά Του ξεκινώντας, απευθυνόμενοι στους ακροατές τους, με το «τάδε λέγει Κύριος». Έδιναν «σημεία» που δεν ήταν μόνο λόγος, αλλά και πράξεις (Ησ.20,1-6. Ιερ.18,1-12), ήταν η ίδια η ύπαρξη τους το σημαντικό και καθοριστικό σημείο. Είναι αυτοί πού όντως είναι φορείς της γνήσιας θεϊκής παράδοσης. Οι Προφήτες αυτοί προλέγουν και, από κάποια άποψη προκαλούν, το ναυάγιο του καθημερινού μέσα στο αιώνιο. Εντοπίζουν και περιγράφουν την ασθένεια της κάθε εποχής στην οποία ζουν και ενώ λένε ότι ο ουρανός και η γη πού ζούμε δεν είναι αυτό πού ήθελε ο Θεός για εμάς, μπορούν και αναγγέλλουν νέα πορεία. Αναγγέλλουν έναν καινούργιο ουρανό, μια καινούργια γη, έναν άνθρωπο καινούργιο, μια καινούργια ανθρωπότητα. Είναι φάροι οι προφήτες όπως και οι διάδοχοί τους, οι απόστολοι και ιερείς.
Διδάσκουν και με το πρόσωπό τους ακόμα, πρόσωπο στο οποίο είναι ζωγραφισμένη, αποτυπωμένη η βασιλεία του Θεού, πού βιώνεται ήδη στην παρούσα ζωή. Το έργο τους είναι κοπιαστικό και πολύμοχθο. Πρέπει να σκύψουν, να κουραστούν, να λερωθούν και με φροντίδα περισσή να επιδέσουν τα «σπασμένα καλάμια», όπως επίσης να προσθέσουν λάδι, έλεος, αγάπη στα λυχνάρια πού απόκαμαν και τρεμοσβήνουν. Αυτή είναι η υψίστη αποστολή τους.
Υπάρχουν σήμερα προφήτες; Αφού πάντα υπάρχει το άγιο Πνεύμα μέσα στην Εκκλησία, πάντοτε θα αναδεικνύονται προφήτες και άγιοι. Πού ζουν; Ζουν στην έρημο, στα όρη, αλλά ζουν και στην ερημιά των πόλεων. Οι πρώτοι ως αναγκαίοι φάροι στα ξερονήσια, αποτρέποντας ναυάγια, οι δεύτεροι ως φωτεινοί σηματοδότες που ρυθμίζουν την κυκλοφορία, που ξεκαθαρίζουν την πλεονάζουσα σύγχυση. Κάθε κοινωνία, και φυσικά η δική μας κοινωνία, χρειάζεται γνήσιους προφήτες από του οποίους δεν θα μας αφήσει ποτέ «ορφανούς» ο Θεός.
Όταν ακούσει και υιοθετήσει ο άνθρωπος τον προφητικό λόγο, οδεύει προς την σωστή κατεύθυνση, οδηγείται στην πραγματική και όχι στην αναλώσιμη χαρά πού αναζητά. Χαίρεται λέγει ο ψαλμός, όπως χαίρεται ο άνθρωπος κατά τον θερισμό (Ψλ.125,6). Γεμίζει η ψυχή του, ευφραίνεται και σκιρτά από ανεκλάλητη χαρά. Βλέπει το «φώς το αληθινό» πού δεν μπορεί με τίποτα να σκεπαστεί και να κρυφτεί. « Φως Χριστού, φαίνει πάσι».
Ο γνήσιος προφήτης έχει ένα χαρακτηριστικό. Γίνεται «σημείο αντιλεγόμενο». Θα υψωθεί ή θα καταβυθιστεί στην κρίση των ανθρώπων. Μακάριος όποιος γνώρισε έναν τέτοιον άνθρωπο του Θεού, όποιος αφουγκράστηκε και υιοθέτησε τον λόγο του, όποιος μπόρεσε να του προσφέρει έστω και ένα ποτήρι «ψυχρού ύδατος». Οι προφήτες αυτοί είναι αναγνωρίσιμοι από όσους βιώνουν την Αλήθεια, γιατί δεν καλλιεργούν προσωπολατρία, αλλά οδηγούν στην αρχή, στην «πανταιτία». Ο γνήσιος προφήτης είναι αναγνωρίσιμος γιατί σε ξεδιψάει, σε ξεκουράζει, σε ενισχύει, σε φωτίζει. Είναι ένα συνεχές δόσιμο, μια εκούσια θυσία, μια αναμμένη λαμπάδα πού καίγεται κάθε μέρα και κάθε στιγμή για όλους. Ας έχουμε τα μάτια ανοιχτά και τις ψυχές καθαρές για να τον ανακαλύψουμε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου