Ο Απόστολος Παύλος και το όραμά του.

Του Σεβ. Μητροπολίτου Μάνης κ. Χρυσοστόμου Γ’

Παύλος, απόστολος, αποστολή, ιεραποστολή, έννοιες πνευματικώς ταυτόσημες. Και δεν θα μπορούσε να ήταν διαφορετικά για την μεγάλη προσωπικότητα του Χριστιανισμού τον Απόστολο των Εθνών Παύλο.

Ο ουρανοβάμων ζει και κινείται μέσα στο πνεύμα των λόγων του Κυρίου: «Πορευθέντες, μαθητεύσατε πάντα τα έθνη» (Ματθ. 28, 19). Αυτός ο ιερός πόθος της μεταδόσεως στους συνανθρώπους του του Ευαγγελικού μηνύματος τον συνέχει σ᾿ όλη του τη ζωή. Ζεί διαρκώς μετά την επιστροφή του εις Χριστόν με το θαύμα της Δαμασκού με ισχυροτάτην την συναίσθηση της ιεράς του αποστολής. «Ανάγκη γαρ μοι επίκειται· ουαί δε μοι εστίν, εάν μη ευαγγελίζωμαι» (Α’ Κορ. 9, 16) θα γράψει προς τους Κορινθίους και προς τους Ρωμαίους θα πεί: «Έλλησί τε και βαρβάροις, σοφοίς τε και ανοήτοις οφειλέτης ειμί» (Ρωμ. 1, 14). Όραμά του ήταν η ιεραποστολή.

Από τα Ιεροσόλυμα, την Αθήνα, την Ρώμη, μέχρι και την Ισπανία ο Παύλος δεν θα παύσει να κηρύττει Χριστόν Εσταυρωμένον και Αναστάντα και να μεταφέρει την αγάπη του Χριστού, την χριστιανική ελπίδα την ειρήνη και την καταλλαγή μεταξύ των ανθρώπων και των λαών. Ο Θεός του δείχνει τον ιεραποστολικό δρόμο και «δεδεμένος τω Πνεύματι», εκείνος πορεύεται. Θα περιοδεύσει ανά την οικουμένη χωρίς να μετρήσει θυσίες, κόπους, διώξεις, ταλαιπωρίες. Ωραιότατα, ο ιερός Χρυσόστομος θα πεί, ότι «ως πτηνόν την οικουμένην έδραμε».

Ειδικότερα, ο Απ. Παύλος διοργάνωσε τέσσαρες μεγάλες αποστολικές περιοδείες. Κέντρον του έχει την μεγάλη πόλη της Αντιόχειας και οργανώνει το ιεραποστολικό του έργον συστηματικά, ποιμαντικά, οικοδομητικά, καθοδηγούμενος υπό του Αγίου Πνεύματος χάριν της σωτηρίας των ψυχών σ᾿ Ανατολή και Δύση.

Η ιεραποστολή για τον Παύλο δεν είναι δευτερευούσης σημασίας εργασία. Είναι γι᾿ αυτόν ένας ακατάπαυστος αγώνας «νυκτός και ημέρας». Είτε με το φλογερό του κήρυγμα, είτε με τις επιστολές του, είτε με τις επισκέψεις και ατομικές επικοινωνίες κυριολεκτικά δίνεται ολόκληρος για τον άλλον, τον κάθε άλλον που είναι αδελφός του εν Χριστώ. Για τον Απόστολο οι πιστοί είναι αδελφοί του αγαπητοί και επιπόθητοι, χαρά και στέφανός του. Υπέροχα τον εγκωμιάζει ο Ι. Χρυσόστομος όταν γράφει:

«Ένας άνθρωπος αυτός κατέκτησε όλην την οικουμένην και μετέστρεψε όλους εις την μίαν γλώσσαν της αληθείας. Και ωσάν λέων που βρυχάται και νομίζεις ότι βγάζει φωτιά από το στόμα έτσι και ο Παύλος ήτο ασυγκράτητος, και από τόπου εις τόπον μετεπήδα συνεχώς. Έτρεξε προς τους τούτους, ήλθεν εις εκείνους, έφυγε διά τους μεν, επέταξε προς τους δε ταχύτερος και από τον άνεμον. Ωσάν να ήτο η οικουμένη όλη ένα σπίτι ή ένα πλοίον την εκυβέρνα. Και τους μεν εβάπτιζε, αφού τους ανέσυρε από την θάλασσαν του κακού, τους δε κλονιζομένους εστήριζε, τους ναύτας του σκάφους της Εκκλησίας καθωδήγει. Εις τα πηδάλια εκάθητο, την πλώρην επώπτευε, τα σχοινία ετέντωνε, τα κουπιά έπιανε. Τα ιστία άνοιγε ή εμάζευε, προς τον ουρανόν έβλεπε. Ήτο αυτός μέσα σ᾿ όλα. Και ναύτης και κυβερνήτης και πλώρη και πανιά και πλοίον. Και τα πάντα υπέμεινε διά να απαλλάξη τους άλλους από το κακό». Τελικά, ο πόθος του ήταν πόθος ιερότατος. Μόχθος και πόθος να καθοδηγήσει τους ακροατές του στον αληθινό Θεό και να παραστήση «πάντα άνθρωπον τέλειον εν Χριστώ Ιησού» (Κολ. 1, 28). Αυτή ήταν η υψηλή αποστολή του.

Η πρώτη αποστολική περιοδεία του περιέλαβε την Κύπρο, την Πέργη της Παμφυλίας, την Αντιόχεια της Πισιδίας, την Λυκαονία, το Ικόνιον, τα Λύστρα, την Δέρβη. Συγκεκριμένες πληροφορίες για το αποστολικό αυτό ταξίδι δίνουν τα κεφάλαια 13 και 14 του βιβλίου των «Πράξεων των Αποστόλων». Η πρώτη αυτή περιοδεία είχε μάλιστα μεγάλη επιτυχία καθ᾿ ότι δημιουργήθηκαν πολλές χριστιανικές κοινότητες και ιδρύθηκαν πολλές εκκλησίες αποτελουμένων κυρίως εξ εθνικών.

Η δεύτερη αποστολική περιοδεία είχε στο πρόγραμμά της την Κιλικία, την Φρυγία, την Γαλατική χώρα, την περιοχήν της Τρωάδος. Στην Τρωάδα αξίζει να μείνουμε κάπως περισσότερο. Στην πόλη αυτή ο Απόστολος καθοδηγείται λίαν εμφαντικώς υπό του Αγίου Πνεύματος. Ένας άνδρας Μακεδών ενεφανίσθη κατ᾿ όναρ στον Παύλο λέγοντάς του: «Διαβάς εις Μακεδονίαν βοήθησον ημίν» (Πραξ. 16, 10). Εδώ κρύπτεται η αρχή της διαδόσεως του Χριστιανισμού στη Δύση και ανοίγονται οι πύλες του εθνικού κόσμου για να έλθει το φως της νέας πίστεως. Από την Τρωάδα έρχεται εις Φιλίππους και διά μέσου της Αμφιπόλεως και της Απολλωνίας καταφθάνει στην Θεσσαλονίκη και από εκεί στη Βέροια. Ακολουθεί το ταξίδι στο ιοστεφές άστυ, στο «της Ελλάδος απάσης έρεισμα» στην Αθήνα. Με τον περίφημο λόγο του προς τους Αθηναίους στον Άρειο Πάγο, παρά την πρώτη μικρή χριστιανική ομάδα που σχηματίσθηκε η ειδωλολατρία παρέμεινε. 

Ωστόσο βαθμηδόν τα ποικιλώνυμα φιλοσοφικά συστήματα αντικαθίστανται από την αιώνια αλήθεια και την αποκάλυψη του Υιού και Λόγου του Θεού. Ο Παύλος αντιπαραβάλλει το χριστιανικό πνεύμα προς την τυπικότητα του Ιουδαικού νόμου και την κενότητα της ειδωλολατρίας. Εξαγγέλει το μυστήριον του Σταυρού ως δύναμη και σοφία Θεού έναντι της ορθολογιζούσης ελληνικής σκέψεως που το βλέπει ως «μωρία» και του ιουδαικού νομικισμού που το χαρακτηρίζει ως «σκάνδαλον». Ο «άγνωστος Θεός» πλέον καθίσταται γνωστός. Η δευτέρα του αυτή αποστολική περιοδεία καταλήγει με την επίσκεψη και παραμονή του στην Κόρινθο, όπου θα εργασθεί σκληρά και θα γράψει τις δύο προς Θεσσαλονικείς Επιστολές του.

Η τρίτη αποστολική περιοδεία περιέλαβε την Έφεσο και άλλα μέρη της Μ. Ασίας ως επίσης και πάλιν περιοχές και πόλεις της Ελλάδος, ενώ η τέταρτη περιοδεία απλώθηκε από την Μ. Ασία, Ελλάδα, Ρώμη μέχρι και την Ισπανία.

Ο Απόστολος Παύλος πράγματι κατέστη ο Απόστολος των Εθνών και η προσωπικότης του είναι μεγάλη μέσα στην ιστορία του πνεύματος της ανθρωπότητος. Η θεολογία του εμπνέει και μυσταγωγεί τις ψυχές και το κήρυγμά του παρηγορεί, ενισχύει και συγκινεί. Τα γραπτά του μπορούν «εν τοις πράγμασι», να καταστούν βίωμα και καθημερινή πράξη δίδοντας νόημα στην ανθρώπινη ζωή. Και τούτο γιατί ο ίδιος ζούσε εν τω Χριστώ και ο Χριστός έζη εν αυτώ. Ήταν μία ολοζώντανη προβολή του Χριστού προς τα έθνη. Η υπακοή του στη θεία βούληση είναι το βασικό του γνώρισμα ως αποστόλου Ιησού Χριστού. Είχε πάντοτε βαθύτατη υπαρξιακή συναίσθηση της υψηλής αποστολής στην οποία κλήθηκε από τον Θεό. Ο ίδιος χαρακτηρίζει τον αγώνα του με τα ρήματα «τρέχω», «πυκτεύω», «θηριομαχώ». Είχε το πάθος του προφήτη, την τέχνη του παιδαγωγού, την αγάπη του πατέρα. Γι᾿ αυτό και έγινε «τοις πάσι τα πάντα».

Ο Παύλος είναι οικουμενικός διδάσκαλος. Είναι ο του Ευρωπαικού πολιτισμού στυλοβάτης. Είναι της Ελλάδος Απόστολος και στήριγμα, καύχημα και δόξα.