Σχόλια στο Ευαγγέλιο της Κυριακής (ΙΑ΄Ματθαίου)

Το μεγαλείο της συγχώρεσης

                                                    «Ουκ έδει και σε ελεήσαι τον σύνδουλόν σου;» 

Η αγάπη και η επιείκεια είναι εκδηλώσεις που καταξιώνουν τον άνθρωπο και αποκαλύπτουν την αυθεντικότητά του. Δεν είναι ωστόσο λίγες οι φορές που ο άνθρωπος και ιδιαίτερα στις μέρες μας, εμφανίζεται με φοβερά ελλείμματα μπροστά στο μεγαλείο τους. 

Η παραβολή του χρεώστη δούλου ξεδιπλώνεται ως καθρέφτης για να ελέγξουμε τον εαυτό μας και να αποτολμήσουμε μια ειλικρινή αυτοκριτική στις συχνότητες της αυτογνωσίας.

Οδός φιλανθρωπίας

 Μέσα από το σκηνικό της παραβολής, βλέπουμε ότι ο δούλος ήταν διαχειριστής των υπαρχόντων του κυρίου του. Οι καταστάσεις τον οδήγησαν να οφείλει μεγάλα ποσά. Έφθασε, λοιπόν, ο καιρός που ο κύριος ζήτησε να του αποδοθούν λογαριασμοί και ο δούλος βρέθηκε μπροστά σε μεγάλο αδιέξοδο. Βρέθηκε να είναι χρεώστης ενός δυσβάστακτου ποσού και η κατάστασή του περιγράφεται σαν τραγική γιατί με κανένα τρόπο δεν θα μπορούσε να ανταποκριθεί στην οφειλή του και να αποπληρώσει το χρέος του. 

Η τραγική θέση του ήταν ακόμα πιο χαρακτηριστική από την απαίτηση όλα τα χρέη να τακτοποιούνταν αυθημερόν. Έμπαινε δηλαδή μια μεγάλη και στραγγαλιστική θηλιά στο λαιμό του.

Ο δούλος μη έχοντας άλλη επιλογή επικαλέστηκε τα φιλάνθρωπα αισθήματα του κυρίου του. Έπεσε λοιπόν στα πόδια του, ζήτησε συγγνώμη και με δάκρυα στα μάτια τον παρακάλεσε να του δώσει πίστωση χρόνου για να εξοφλήσει το χρέος του. «Μακροθύμησον επ’ εμοί και πάντα σοι αποδώσω».

Οι παρακλήσεις του δούλου δεν έπεσαν στο κενό. Δονήθηκαν αμέσως οι ευαίσθητες χορδές της καρδιάς του άρχοντα και απέδωσαν μια θαυμάσια «μελωδία» έμπρακτης αγάπης και φιλανθρωπίας. Η ευσπλαχνία τον παρακίνησε να ελευθερώσει το δούλο «και το δάνειον αφήκεν αυτώ»!

Κακοτοπιά απανθρωπίας

Ο χρεώστης δούλος έτυχε τέτοιας μεγάλης ευεργεσίας ώστε το ολιγότερο που θα ανέμενε κάποιος, ήταν να εκδηλώνει και ο ίδιος παρόμοια συμπεριφορά απέναντι στους συνανθρώπους του. Όμως η πραγματικότητα πόσο διαψεύδει πολλές φορές τα προσδοκώμενα; Ο ευεργετημένος δούλος καθ’ οδό προς το σπίτι του συνάντησε ένα άλλο δούλο που του χρωστούσε ένα μικρό χρηματικό ποσό. 

Ασήμαντο μπροστά σ’ εκείνο που όφειλε ο ίδιος στον κύριό του. Τον σταμάτησε, λοιπόν, και με τον πιο απάνθρωπο και αδίστακτο τρόπο απαιτούσε να του επιστρέψει αμέσως τα χρήματα που του χρωστούσε. Ο σύνδουλος δεν είχε χρήματα και τον παρακάλεσε να του δώσει μια μικρή προθεσμία. Οργισμένος τότε και με μια συμπεριφορά αχαρακτήριστη τον πέταξε στην φυλακή. Επόμενο ήταν να προκαλέσει τον άρχοντα κύριό του για να ενεργήσει πλέον με δικαιοσύνη και στη δική του περίπτωση. Τον κάλεσε, τον έλεγξε με αυστηρότητα, ακύρωσε την συγχωρητική και εύσπλαχνη απόφασή του και έδωσε εντολή να τον τιμωρήσουν παραδειγματικά.

Το περιστατικό όμως είναι παραβολικό. Το χρησιμοποίησε ο Κύριος για να δώσει κάποια βαθύτερα μηνύματα, τα οποία συνοψίζονται στην τελευταία φράση της περικοπής: «Ούτω και ο Πατήρ μου ο επουράνιος ποιήσει υμίν, εάν μη αφήτε έκαστος τω αδελφώ αυτού από των καρδιών υμών, τα παραπτώματα αυτών».

Αγαπητοί αδελφοί, η παραβολή αυτή μας αποκαλύπτει ότι η αγάπη του Θεού προς τον άνθρωπο βρίσκει έμπρακτη εφαρμογή στην καθημερινή ζωή, αν συγχωρούμε και δείχνουμε και εμείς επιείκεια προς το συνάνθρωπό μας. Σε αντίθετη περίπτωση, όπως ο δούλος, θα είμαστε υπόλογοι απέναντι στη συγχωρούσα αγάπη Του. Είναι εδώ που αποκαλύπτεται και το μεγαλείο της χριστιανικής αρετής στη βάση της συγχωρούσας αγάπης, η οποία εκτοξεύει τον άνθρωπο σε κορυφογραμμές ουράνιες και τον αναδεικνύει στο χώρο της θεϊκής θαυματουργίας. 

Αυτό το πνευματικό μέγεθος ενστάλαξαν στην ύπαρξή τους αγιασμένες μορφές, όπως είναι ο Φώτιος και ο Ανίκητος, οι μάρτυρες Πάμφιλος και Καπίτων, των οποίων τη μνήμη τιμά σήμερα η Εκκλησία. Η μεγάλη πρόκληση, λοιπόν, είναι να εντρυφήσουμε στο μεγαλείο αυτό που μάς προσφέρει η Εκκλησία και να το μετουσιώσουμε σε καθημερινή πράξη ζωής. Γένοιτο.

Χριστάκης Ευσταθίου, θεολόγος

Πηγή: Εκκλησία της Κύπρου