Σχόλια στον Απόστολο της Κυριακής (της Σταυροπροσκυνήσεως)

Η δύναμη του Σταυρού

«Τον Σταυρόν σου προσκυνούμεν Δέσποτα»

Βρισκόμαστε περίπου στο μέσο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Στη σημερινή Κυριακή που είναι η τρίτη των Nηστειών και ονομάζεται της Σταυροπροσκύνησης, η Εκκλησία υψώνει τον Τίμιο Σταυρό και μάς καλεί να τον προσκυνήσουμε για να αντλήσουμε δύναμη απ’ αυτόν. Μας προτρέπει διά του Σταυρού να προσεγγίσουμε βιωματικά την Θυσία του Κυρίου, από την οποία πηγάζει η σωτηρία μας. 

Η βιωματική αυτή προσέγγιση πραγματώνεται με το θείο δώρο της μετάνοιας, αλλά και με τον πνευματικό αγώνα που αναλαμβάνουμε διά της νέκρωσης του εγώ και της ανάδειξης της εν Χριστώ ύπαρξής μας. Επίσης με τη σφυρηλάτηση σχέσης κοινωνίας μας με τον Θεό και με τους συνανθρώπους μας.

Τα αποστολικά αναγνώσματα της περιόδου αυτής, που διαπιστώνουμε ότι είναι παρμένα από την προς Εβραίους επιστολή του αποστόλου Παύλου, ξεδιπλώνουν βαθιά και πνευματικά νοήματα, τα οποία παραπέμπουν σε ισχυρά στηρίγματα της πίστης μας. Σημείο αναφοράς η Σταυρική Θυσία του Κυρίου, η οποία βρίσκεται στο επίκεντρο της πορείας του πιστού για ουράνιες ενατενίσεις. 

Ακριβώς, στα αποστολικά κείμενα γίνεται μια καθ’ υπεροχή σύγκριση της Θυσίας του Κυρίου έναντι των νομικών και ιερατικών θυσιών, που πραγματοποιούνταν στην Παλαιά Διαθήκη. Αναμφίβολα, με τη Σταυρική Θυσία του Κυρίου, ξεπεράστηκαν οι θυσίες και η λατρεία της Παλαιάς Διαθήκης. Όλα αυτά παρέπεμπαν, άλλωστε, τους ανθρώπους στον ερχομό του Σωτήρα. Πληροφοριακά ν’ αναφέρουμε ότι παρατηρούνταν μεγάλα προβλήματα την εποχή εκείνη ανάμεσα στους Εβραίους που πίστεψαν στον Χριστό. Μετά το βάπτισμά τους συναντούσαν την αντίδραση των συμπατριωτών τους και μάλιστα δέχονταν μέχρι και οικονομικό πόλεμο. Ήταν τότε που άρχισαν να συγκρίνουν τον Αρχιερέα του Ναού με τον Αρχιερέα Ιησού Χριστό. Ο απόστολος Παύλος καταδεικνύει ακριβώς την αβυσσαλέα διαφορά του νομικού αρχιερέα και του Μεγάλου Αρχιερέα. Ο Χριστός είναι Αρχιερεύς «δυνάμενος συμπαθήσαι ταις ασθενείαις ημών» (Εβρ. 4,15). Δηλαδή είναι εκείνος που μπορεί πραγματικά να μας σώσει.

Ζωοφόρος δύναμη

Οι αναφορές του αποστολικού κειμένου στην Παλαιά Διαθήκη, σίγουρα δεν έχουν σκοπό να μας ξαναθυμίσουν την ιερή ιστορία της εποχής πριν την έλευση του Χριστού, αλλά να στηρίξουν την ύπαρξή μας στην εν Χριστώ προσφερόμενη σωτηρία, μέσα από τη σταυρική θυσία του Κυρίου. Αυτή είναι η θυσία που αποκαλύπτει την ενυπόστατη αγάπη του Θεού, ως ζωοφόρο δύναμη και πηγή ζωής. Δεν είναι, άλλωστε, τυχαίο που η Εκκλησία ανυψώνει σήμερα, την τρίτη Κυριακή των Νηστειών, τον Σταυρό του Κυρίου. Είναι ακριβώς για να στηρίξει την πίστη και τον πνευματικό αγώνα που διεξάγεται κατά την περίοδο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Ο Σταυρός είναι η δύναμη που αποκαλύπτει από τη μια την έσχατη απάτη της αμαρτίας, αλλά συνάμα καταδικάζει ολοκληρωτικά το «οψώνιον της αμαρτίας», δηλαδή τον θάνατο, προσφέροντας τη θεανθρώπινη και αναστημένη ζωή του Κυρίου. Με άλλα λόγια, ο Σταυρός είναι εκείνος που αναιρεί τις φοβερές συνέπειες της αμαρτίας, με επίκεντρο το φοβερό του θανάτου.

Στο νόημα της ημέρας, εκπέμπει και η υμνολογία της Εκκλησίας. Όλοι οι ύμνοι με το θεσπέσιο άκουσμά τους, μεταγγίζουν βαθύτερα νοήματα στις καρδιές των πιστών. «Ο Σταυρός σου Κύριε, ζωή και ανάστασις υπάρχει τω λαώ σου», «Ιδού γαρ ήλθε διά του Σταυρού χαρά εν όλω τω κόσμω». Πρόκειται για την χαρά της Βασιλείας του Θεού που ξεδιπλώνεται ως κοινωνία αγάπης και ζωής.

Στην αντίπερα όχθη της χαράς της Βασιλείας του Θεού βρίσκεται η απόγνωση. Ακριβώς, ο απόστολος Παύλος προτρέπει τους Εβραίους να μην αφήνουν τον εαυτό τους να καταλαμβάνεται από την απόγνωση, αλλά ν’ ανυψώνονται στο θρόνο της χάριτος του Χριστού.

Η απόγνωση

Η απόγνωση περιγράφεται ως μια οδυνηρή πνευματική κατάσταση που δεν αφήνει τον άνθρωπο που έχει πέσει σ’ ένα παράπτωμα να σηκωθεί. Στερεί από τον πιστό τα πνευματικά αγαθά που εγκολπώνεται με την πνευματική ζωή. Σύμφωνα με τον ιερό

Χρυσόστομο «εις αυτήν κατάγει της κακίας την άβυσσον». Η άβυσσος της κακίας είναι η απελπισία. Δεν υπάρχει χειρότερο πράγμα στη ζωή μας. Η απελπισία σαν καταλάβει τον άνθρωπο τον εξουθενώνει, δεν τον αφήνει να ελπίζει, βλέπει όλα να είναι μαύρα στη ζωή του. Είναι το ισχυρότερο όπλο του διαβόλου. «Ουδέν γαρ ούτως ισχυρόν όπλον τω διαβόλω ως η απόγνωσις», σημειώνει ο ίδιος πατέρας της Εκκλησίας. Επισημαίνεται και κάτι άλλο σημαντικό. Δεν τον ευχαριστούμε τόσο τον πονηρό όταν αμαρτάνουμε, όσο όταν απελπιζόμαστε. Είναι και το παράδειγμα του Ιούδα, τον οποίο ο διάβολος οδήγησε στην απελπισία και ακολούθως στην αυτοκτονία.

Αγαπητοί αδελφοί, ιδιαίτερα στη σημερινή εποχή που οι άνθρωποι λόγω των πολλών δυσκολιών απελπίζονται, τα λόγια του Παύλου και των πατέρων, αλλά και το παράδειγμά τους, αποκτούν ιδιαίτερη αξία. Να θυμόμαστε ότι από τον Θεό ζητάμε ένα και μας δίνει δέκα. Δεν φεύγει κανένας κατησχυμένος από την χάρη Του. Ιδιαίτερα με το Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας μάς χορταίνει ο ίδιος ο Χριστός με το Σώμα και το Αίμα Του. Δεν μένει χώρος για οποιασδήποτε μορφής απελπισία. Ας ελπίζουμε, λοιπόν, στο έλεος του Χριστού, που μέσα από τη Σταυρική του Θυσία κατάργησε τον έσχατο εχθρό μας, τον θάνατο και μάς μετάγγισε την αιώνια ζωή. Ας αναφωνήσουμε κι εμείς σήμερα: «Ο Σταυρός σου Κύριε, ζωή και ανάστασις…».

Χριστάκης Ευσταθίου, θεολόγος

Πηγή:  Εκκλησία της Κύπρου