Παλαιοί Ναοί-μνημεία στην Αλβανία προσελκύουν πιστούς και επισκέπτες.

Γράφει ο π. Ηλίας Μάκος

Παλαιοί ναοί-μνημεία στην Αλβανία, που άντεξαν στο διωγμό της πίστης, με εμφανή τα σημάδια της φθοράς του χρόνου, προσελκύουν πιστούς και επισκέπτες.

Η Ορθόδοξη Εκκλησία της Αλβανίας έχει καταβάλλει μεγάλη προσπάθεια και πολλά χρήματα, προκειμένου να αναστηλώσει μερικούς από αυτούς, ενώ η προσπάθεια συνεχίζεται, ωστόσο κάποιοι ναοί δεν της έχουν αποδοθεί ακόμη, παρότι ανήκουν στην ιδιοκτησία της.

Σ' αυτούς τους ναούς, πέρα από την πολιτισμική τους αξία, αμέτρητες ψυχές στο διάβα του χρόνου έχυσαν τα δάκρυα του εσωτερικού τους συγκλονισμού. Δονήθηκαν οι χορδές τους... Αισθάνθηκαν αγαλλίαση από την εσωτερική προσευχητική μελωδία.

***

Ένα από τα πολλά χριστινικά μνημεία στην Αλβανία είναι ο ναός του αγίου Νικολάου στο χωριό Παφτάλ Βερατίου.

Πρόκειται για τρίκλιτη βασιλική με επίπεδη οροφή, ενώ το καμπαναρίο, που θεωρείται κομωοτέχνημα, έχει όμοια χαρακτηριστικά με το καμπαναριό του ναού της Παναγίας στο χώρο της αρχαἰας Απολλωνίας.

Σύμφωνα με τις επιγραφές χρονολογείται από το 1875. Ωστόσο η ημερομηνία αυτή, όπως υποστηρίζουν ερευνητές, αφορά στην ανοικοδόμηση.

Ο υπάρχων ναός εκτιμάται ότι χτίστηκε στα ερείπια παλαιότερης εκκλησίας.

***

Στη νησίδα Μαλιγκράντ του αλβανικού τμήματος της λίμνης των Πρεσπών υπάρχει ο ναός της Παναγίας σε μια βραχώδη σπηλιά.

Πρόκειται για παμπάλαιο ναό, αφού σύμφωνα με αρχαιολόγους, ως έτος ίδρυσής της αναφέρεται το 1369.

Σύντομα θα γίνουν εργασίες αποκατάστασης της οροφής, αλλά και βελτίωσης της προσβασιμότητας στο χώρο.

***

Η εκκλησία της Παναγίας των Βλαχερνών στο Βεράτι χρονολογείται από τον 13ο-14ο αιώνα, και είναι μια από τις παλαιότερες εκκλησίες στην πόλη, ενώ ανοικοδομήθηκε και το 15 αιώνα.

Από την ιστορική έρευνα προκύπτει ότι στη θέση της υπήρχε κατά τον 5ο έως 6ο αιώνα μοναστήρι.

Ο ναός της Παναγίας των Βλαχερνών, εγγεγραμμένου σταυροειδούς τύπου, που πήρε τ' όνομά του από τον ομώνυμο της Κων/πολης και είναι χτισμένος με πέτρα, αγιογραφήθηκε το 1578 από τον Ουνούφριο με πορτρέτα προφητών και ευαγγελικές σκηνές.

Κάτω από το δάπεδο του ναού, που είναι διακοσμημένο με μωσαϊκό, βρίσκεται ένα ιερό.

***

Ο ναός του αγίου Νικολάου στο Κουργιάν και ο ναός του αγίου Γεωργίου στο Στρουμ του δήμου Ροσκοβέτσιτ, ο πρώτος βυζαντινός, ο δεύτερος μεταβυζαντινός, αποτελούν προορισμούς θρησκευτικού τουρισμού.

Η εκκλησία του Αγίου Νικολάου, τρίκλιτη βασιλική του 14ου αι., έχει ιδιαίτερα χαρακτηριστικό τέμπλο. Στο κέντρο του δαπέδου σώζεται μια πέτρινη πλάκα και από το μέγεθός της συμπεραίνεται ότι χρησίμευε ως πλάκα του τέμπλου.

Εκτός από το ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως πιθανό μοντέλο αποκατάστασης για το τέμπλο, η χρονολόγησή του ως αντικείμενο του 10ου αιώνα οδηγεί στην ιδέα ότι προυπήρχε μικρότερη εκκλησία.

Άλλο ένα ξεχωριστό γνώρισμα της εκκλησίας αυτής είναι ότι διασώζονται αρχαίοι λίθοι με παλαιοχριστιανικά στοιχεία, τοποθετημένοι ακανόνιστα στα τοιχώματα, καλλιτεχνημένοι με φύλλα φοίνικα, με ζώα κλπ.

Στο βόρειο τοίχο του ναού σώζεται ένα ανάγλυφο, που σύμφωνα με κάποιους αρχαιολόγους απεικονίζει το Μέγα Αλέξανδρο.

Ο ναός του αγίου Νικολάου στο Κουργιάν είναι εικονογραφημένος από το γιό του Ουνούφριου, το Νικόλαο καθώς και από τον Ιωάννη, ενώ ο ναός του αγίου Γεωργίου στο Στρουμ εικονογραφήθηκε από τον άλλη μεγάλη αγιογραφική σχολή, αυτή της οικογένειας Τσετίρι.

***

Ο ναός του αγίου Γεωργίου στη Σίπσκα Κορυτσάς, με εξαιρετικές αγιογραφίες, είναι ένα ακόμη μνημείο. Βασικά του μέρη είναι το άγιο βήμα, ο νάρθηκας, το χαγιάτι και το καμπαναριό.

Το χαγιάτι, που στηρίζεται σε μια σειρά χαμηλές και χοντρές πλίθινες κολώνες, προεξέχει από τους περιμετρικούς τοίχους του ναού, ενώ στη νότια πλευρά της εκκλησίας προστέθηκε αργότερα ένα μικρό ιερό με ξύλινη οροφή.

***

Οι ναοί στην Αλβανία είναι ένα ζωντανό γνώρισμα της Ορθοδοξίας, που ανάγεται στην ίδια την ουσία της, καθώς διατηρούν ως χώροι λατρείας την πίστη ότι ο Θεός έχει την πρωτοβουλία στην ιστορία της σωτηρίας του ανθρώπου. Και αυτό το βίωσαν και το βιώνουν οι Ορθόδοξοι της γειτονικής χώρας.

Οι ναοί δεν παύουν ποτέ να θυμίζουν ότι στην Ορθοδοξία, χωρίς να υπάρχει καμιά διακοπή της κίνησης από κάτω προς τα πάνω, προσλαμβάνεται ταυτόχρονα και μια οριζόντια κατεύθυνση. Ο ουσιαστικός παράγοντας στο έργο της λύτρωσης είναι η ίδια η Εκκλησία.

Έτσι η διάσωση των ναών και η προσέλευση σ΄ αυτούς, δεν αποτελεί απλά μια χρήσιμη πράξη ή μια ωφέλιμη και αξιοσύστατη ενέργεια, αλλά μια αυτόνομη και αδήριτη αναγκαιότητα.

Πηγή: romfea.gr