Ο καλύτερος ψάλτης της σερβικής θεολογίας.

 

 

Γράφει ιερέας και καθηγητής Darko Djogo

---

Είμαστε όλοι τα παιδιά του, οι μαθητές του: σε μερικούς συνέβη να έχει διδάξει στο Βελιγράδι, σε κάποιους, όπως είπε ο ίδιος "στο Hoca στη Tjehotina", στο μοναστήρι Tvrdoš, με ένα δρεπάνι στο χέρι του ή μια μπάλα στα πόδια του.

Μας δίδαξε από τις σελίδες της Πατρολογίας του (τόμος δεύτερος), την οποία αν κάποιος μας έδινε για δώρο, την φυλάγαμε ως βιβλίο των Πατέρων και οδηγό για τη ζωή.

Και όλα τα άλλα βιβλία του ήταν για μας παραπομπές εργασίας στον δρόμο της χριστιανικής ζωής. Μας δίδαξε, την θεολογία από τον εαυτό του ως παράδειγμα ζωής.

Είναι δύσκολο. Δύσκολο είναι να γράψεις για αυτόν. Επειδή ο λόγος του ακόμη παραμένει σταθερό μέτρο όσων γράφουμε.

Ήταν πάντα μέτρο όταν γράφαμε γνωρίζοντας ότι το γραπτό μας θα έπεφτε στα χέρια του, στα μάτια του (γιατί διάβασε τα πάντα!), όταν γράφαμε να προβάλλουμε τον εαυτό μας (κάτι που ο ίδιος δεν έκανε), όταν γράφαμε για να δείξουμε ότι είμαστε νέοι και «έξυπνοι» και ότι έχουμε «ξεπεράσει» το πλαίσιο της στατικής υπακοής, αυτός ήταν εκεί ως το μέτρο προόδου στη θεολογική μας δημιουργία.

Με τη μετάβαση του επισκόπου Αθανασίου από τη στρατευόμενη στην θριαμβεύουσα χώρα των Πατέρων, το ενυπόστατο ινστιτούτο της πατρολογίας, της λειτουργικής, της δογματικής, της εκκλησιαστικής ιστορίας, της εκκλησιαστικής δημοσιογραφίας, της πολιτικής (κοινωνικής) θεολογίας «σταμάτησε να λειτουργεί». Ινστιτούτο σε έναν άνθρωπο, τον όντως επίσκοπο Αθανάσιο Γιέφτιτς.

Μας θύμισε όλα τα στοιχεία που ξεχνάμε όταν έχουμε δίπλα μας φυσική παρουσία τον άνθρωπο, ότι δηλ. κι οι επίσκοποι είναι επίσης άνθρωποι, με τις φθαρτές δυνάμεις του σώματος.

Μας θύμισε ότι η λειτουργία είναι η διείσδυση της Βασιλείας του Θεού εδώ και τώρα, και όχι η εμμονική ανάγκη μας να ρυθμίσουμε εξαναγκαστικά τη θεοφάνεια.

Ότι αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της υπηρεσίας μας στον Θεό Λόγο η ιερατική λειτουργία Του- η συνεχής έκφραση πράξης και η φιλανθρωπία που δεν σιωπά, αλλά προστατεύει κάθε λέξη με την ψυχή και σώμα που ενδύθηκε ο Λόγος.

Το ότι η Εκκλησία είναι η ζωντανή ζωή του Ζώντος Χριστού, δεν είναι ένα στιλιστικό επίτευγμα, αλλα είναι η κραυγή της ψυχής που δεν αφήνει την αναισθησία του χρόνου να την ξεπεράσει χάνοντας τον βαθύτερο άνθρωπο.

Ο μακαριστός γεροντάς μας Ἀθανάσιος έζησε το μυστικό της ελευθερίας. Σε αυτον τον απατεώνα καιρό, διαφωνούσε με κάθε εκλεγμένη και επιβληθείσα σερβική κυβέρνηση, στη Σερβία, στη Σερβική Δημοκρατία (Ερζεγοβίνη) και στο Μαυροβούνιο.

Και όπως σε όλα, το έκανε χωρίς σχέδιο, χωρίς πρόγραμμα, χωρίς προκατειλημμένα σχέδια - με μια ξεκάθαρη και αλάθητη διαίσθηση ότι ένας αγρότης, ο Μπανάτ, και ο Ερζεγοβινός Επίσκοπος, ο συγγραφέας από τον Γιαντόβνο στο Κοσσυφοπέδιο (Od Jadovna do Kosova), ο ασκητής της Μετόχιας και αδελφός του Παππού, του μητροπολίτης όλων του Μαυροβουνίου και Παραθαλασσίας, έχει σχέση με όλα όσα συμβαίνουν εδώ, στον κόσμο μας.

Ήταν η ενότητα μας επί σκοπόν, δυνατός, θορυβώδης, μερικές φορές αιχμηρός και επικριτικός μόνο για τους ισχυρούς, αλλά με τους «μικρούς», προσεκτικός και ευγενικός.

Δεν μεγάλωσε κατά «τα τρία του χρόνια», αλλα ήταν μάρτυρας χιλιάδων ετών εμπειρίας που κουβαλούσε.

Δεν κινήθηκε στα στερεότυπα, ο Αθανάσιος. Έγινε ένας άνθρωπος αντιλεγόμενος εν Χριστώ. Ναι: τον κριτίκαραν γιατί ήξερε να φωνάζει εμφατικά ότι «μπορείτε να κρεμάσετε έναν κανόνα ή τουλάχιστον τη χρήση του στην ουρά μιας γάτας», γιατί ήταν ο ίδιος άνθρωπος, όμως, που μετέφρασε και σχολίασε με τον πιο βαθύτερο τρόπο τους Κανόνες της Εκκλησίας.

Έτσι, όπως σε όλα, μας ήξερε και μας προειδοποίησε συνεχώς τὸ σάββατον διὰ τὸν ἄνθρωπον ἐγένετο, οὐχ ὁ ἄνθρωπος διὰ τὸ σάββατον.
Που σημαίνει: δεν άφησε καν τον κανόνα να γίνει πέτρα (και ειδικά όχι η πέτρα που χρησιμοποιούμε για να θάψουμε τους αδελφούς μας στον Χριστό), αλλά οδός για την ανθρώπινη σωτηρία.

Έτσι για τη θεία λειτουργία θεωρούσε: Η Ευχαριστία οφείλει να είναι πάντα και από την αρχή ένα γεγονός, ταξίδι και όχι συνταγή, συγκέντρωση ἐπί τό αὐτό έτσι, ώστε όταν μπαίνετε μέσα και έξω, ποτέ να μην ξέρεις τι μπορεί να σου συμβεί. Όμως, δεν θα είσαι το ίδιο όπως ήσουν χωρίς αυτή.

Αγαπούσε τα βιβλία. Όταν εργάζεται δεν ήταν να μπαίνεις στο χώρο του, αφού αυτός έπρεπε να σε καλέσει.

Δεν έπρεπε να του επιβάλεις κάτι: θα σε αγαπούσε. Δεν έπρεπε να του ζητήσεις ένα βιβλίο: θα σου το έδινε.

Δεν έπρεπε να προσποιηθείς τον έξυπνο ενώπιόν του και τότε θα άκουγες λέξεις θεϊκές.

Καλύτερα να μην οργάνωνες την ακολουθία με την οποία σε πήγαινε αυτός στον ουρανό.

Η τελευταία μεγάλη μέρα που είχα την ευκαιρία να τον δω για πολύ καιρό ήταν λίγο πριν από ένα χρόνο.

Από το μοναστήρι Ostrog, επέστρεψα στη Foca μέσω το Trebinje. Ζήτησα από τους αδελφούς του μοναστηριού το Tvrdos να ανακοινώσουν την παρουσία μου. Πράγματι: Έρχεται, ακούγεται να κατεβαίνει από τις σκάλες.

Μοιράστηκε μαζί μου ενα μικρό μεσημεριανό γεύμα. Μοιράστηκε μαζί μου μια ολόκληρη μέρα μέσα στην οποία αρκετές φορές έμοιαζε να ήταν η ώρα να φύγω, αλλά και τότε θα ξεκινούσε άλλη μια από τις αναλύσεις του του, που θα τελείωνε μετά από λόγους θεολογίας, αφού θεολογία ήταν η ζωή του.

Μεταξύ άλλων βιβλίων και φυλλαδίων, μου έδωσε μια συλλογή έργων για τον Άγιο Χρυσόστομο από μια επιστημονική συνάντηση στην Ελλάδα: «Πάρε, ξέρω ότι αγαπάς τον Χρυσόστομο». Αγαπώ το Χρυσόστομο, και τον αγαπώ γιατί είναι αδύνατο να μην αγαπάς τον Χρυσόστομο όταν ο Αθανάσιος τον περιγράφει ως Πατέρα και αδελφό του.

Συναντηθήκαμε και μιλήσαμε επίσης στην Ποντγκόριτσα. Όταν ο Aβα Ιουστίνος είναι ο πατέρας σου και ο μητρολοπίτης Αμφιλόχιος ο αδερφός σου, είναι φυσικό να βιαστείς να τους συναντήσεις.

Ναι, Άγιο Επίσκοπέ μας, δεν είναι πια ένα αστείο. Έχεις «ψάλλει» καλύτερα στη Σερβική Εκκλησία την οικουμενική και Ιουστινιανή μελωδία της όντως θεολογίας.

Μετάφραση από τα Σερβικά Nikola Rakicevic

Πηγή: romfea.gr