Η μυσταγωγία της οικογένειας και το άχθος της εποχής

  

Υπάρχουν στιγμές που η γέννηση δεν είναι απλώς πράξη βιολογικής συνέχειας, αλλά αποκάλυψη ενός μυστηρίου. Το παιδί, ως καρπός αγάπης, αναδύεται μέσα στον κόσμο όχι για να καλύψει στατιστικές ανάγκες ή να ισορροπήσει πληθυσμιακές καμπύλες, αλλά για να μαρτυρήσει την αλήθεια ότι ο άνθρωπος είναι προορισμένος να ξεπερνά τον εαυτό του. 

Η οικογένεια δεν είναι λογιστικό μέγεθος ούτε διοικητικό πρόβλημα· είναι το ιερό εργαστήρι όπου ο εγωισμός μεταστοιχειώνεται σε θυσία, όπου το άτομο γίνεται πρόσωπο, και το πρόσωπο γίνεται κοινωνία.

Κι όμως, η κοινωνία που θεμελιώθηκε πάνω σε αξίες αλληλεγγύης, σήμερα μοιάζει να αμφισβητεί το ίδιο το θαύμα της ζωής. Ο λόγος της αγοράς, άτεγκτος και απρόσωπος, μετατρέπει το παιδί σε βάρος, τον γονέα σε αφελή ρομαντικό, την οικογένεια σε δομή περιττή. 

Ο αριθμός αντικαθιστά το όραμα, το επίδομα υποκαθιστά την αναγνώριση, το μέτρο γίνεται μηχανισμός τιμωρίας αντί ευλογίας. Όμως η ζωή δεν χωρά σε αριθμούς· είναι η άρρητη υπεραξία που ξεχειλίζει από κάθε χαμόγελο παιδιού, από κάθε αγωνία μάνας, από κάθε μόχθο πατέρα.

Η ψυχή του ανθρώπου δεν αντέχει να υπολογίζεται με δείκτες. Γνωρίζει βαθιά πως η αγάπη δεν έχει ισολογισμούς, πως η οικογένεια δεν στέκει ως βάρος αλλά ως στήριγμα. Η θεολογία της ύπαρξης μας ψιθυρίζει ότι κάθε παιδί είναι εικόνα ελπίδας, κάθε βρέφος φέρει μέσα του την υπόσχεση μιας νέας αρχής. Και η ψυχολογία του βάθους μαρτυρεί ότι η οικογένεια δεν είναι καταναγκασμός αλλά ο χώρος όπου η ταυτότητα του ανθρώπου ωριμάζει μέσα από την τριβή της σχέσης και την κένωση της αγάπης.

Το τραγικό της εποχής είναι ότι η κοινωνία δεν έχει πια αυτιά να ακούσει αυτόν τον ψίθυρο. Βυθισμένη στη μέριμνα των αναγκών, ασθμαίνει πίσω από το άπιαστο «αρκετό». Όμως το «αρκετό» ποτέ δεν θα έρθει, αν πρώτα δεν επιστρέψουμε στο ουσιώδες: στην αναγνώριση ότι το παιδί δεν είναι εμπόδιο στην ευμάρεια, αλλά το ίδιο το μέτρο της ευμάρειας. 

Μια κοινωνία που τιμωρεί τον γονιό, που λησμονεί τον αγώνα της μητέρας, που αδιαφορεί για την αγωνία του νέου που παλεύει να μείνει στον τόπο του, είναι κοινωνία που υπογράφει τη δική της πτώση.

Η αλήθεια είναι απλή, όσο κι αν τη ντύνουμε με θεωρίες: η οικογένεια χρειάζεται στήριξη, όχι ευχές. Χρειάζεται σχέδιο, όχι αποσπασματικά «καλάθια» και πρόσκαιρα βοηθήματα. Χρειάζεται το βλέμμα μιας Πολιτείας που αντιλαμβάνεται ότι κάθε παιδί είναι η δική της ανάσταση μέσα στον χρόνο. Και χρειάζεται την ψυχή μιας κοινωνίας που δεν θα φοβηθεί να θέσει ως ύψιστη αξία την αγάπη που γεννά ζωή.

Όταν μια μητέρα λέει «τα παιδιά μου τα γέννησα από αγάπη», μιλά με τη γλώσσα της αιωνιότητας. Κι αυτή η γλώσσα δεν μετριέται με ευρώ ούτε περιορίζεται από νόμους. Είναι η γλώσσα που μας θυμίζει ότι ο πραγματικός πλούτος δεν βρίσκεται στην κατοχή αλλά στη δωρεά. Στη δωρεά του εαυτού στον άλλον. Στην υπέρβαση του «εγώ» χάριν του «εμείς».

Ίσως, τελικά, η μεγαλύτερη πρόκληση δεν είναι το δημογραφικό, αλλά το ανθρωπολογικό. Να θυμηθούμε τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος· να τολμήσουμε να πιστέψουμε ότι το μέλλον δεν γράφεται με φόβο αλλά με αγάπη. Και τότε, ίσως, οι αριθμοί να πάψουν να μας πνίγουν, γιατί θα έχουμε ανακαλύψει ξανά ότι η ζωή δεν είναι ποτέ στατιστική, αλλά πάντοτε μυστήριο.

Αλέξανδρος Κούρος