Ο μοναχός αυτός ήταν οκνηρός, αμελής και ελλιπής στην προσευχή του, αλλά σε όλη του τη ζωή, δεν έκρινε ποτέ κανέναν.
Ενώ πέθαινε, ήταν χαρούμενος. Όταν οι αδελφοί τον ρώτησαν πώς είναι δυνατον, με τόσες πολλές αμαρτίες, να πεθαίνει χαρούμενος, εκείνος απάντησε:
«Βλέπω τώρα αγγέλους οι οποίοι μου δείχνουν μια σελίδα με τις πολλές αμαρτίες μου. Κι εγώ τους λέω:
του Αρχιμ. Διονυσίου Λαζαρίδη
Τελικά, της υποκρισίας ουκ έστιν όριον. Κατά την ώρα της παρέλασης τα ηρωικά παιδιά της Σ.Μ.Υ.Ν εξέφρασαν το εθνικό και ιστορικά τεκμηριωμένο δίκαιο ότι η Κύπρος είναι Ελληνική.
Για αυτά τα παιδιά που τα τρώει η θάλασσα μέσα στα πανάρχαια πλοία, με μισθούς πείνας.
Για αυτούς τους ανύστακτους φρουρούς του Αιγαίου που με εννιά μποφόρ φυλάνε Θερμοπύλες μακριά από τις οικογένειες τους, για εκείνους τους ήρωες που τρώνε τη θαλασσοταραχή και την αλμύρα καθημερινά, δύναται να ενεργείται ΕΔΕ;
Δεν είναι άδικο για την ιστορία μας να γινόμαστε υποστηρικτές της Τουρκίας, εκείνη που κατέχει για 50 χρόνια φασιστικά και παράνομα το 37% της Κύπρου, εκείνη που θέλει να σβήσει διαπαντός την ελληνικότητα της κατεχόμενης Κύπρου;
O γενναίος και φιλότιμος Αρχιεπίσκοπος της Κύπρου μέσα από τις αποφάσεις της Ιεράς Συνόδου έκρουσε τον κώδωνα κινδύνου για τα κατεχόμενα εκκλησιαστικά μνημεία προχτές.
Φωνή βοώντος εν τη ελληνική πολιτική ερήμω! Κανένα διάβημα από ελληνικής πλευράς.
Καταρρέουν οι εκκλησίες, αμαυρώνονται τα ιστορικά μνημεία της κατεχόμενης Κύπρου και η επαίσχυντη τουρκική πλευρά δεν χορηγεί άδεια επισκευών.
Γιατί; Διότι έχει δόλιο σκοπό η Τουρκική κυβέρνηση. Αφ’ενός, επιδιώκει να στραγγαλίσει την θρησκευτική ελευθερία των ελληνοκυπρίων αδελφών της κατεχόμενης Κύπρου.
"Μερικοί",
λέγει ο Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος, "υπέβαλαν τον εαυτό τους σε κόπους
και ιδρώτες για να επιτύχουν την συγχώρεση". Έκαναν πολλούς κόπους
κάποιοι για να συγχωρεθούν. "Ο αμνησίκακος άνθρωπος όμως τους ξεπέρασε
όλους χωρίς τίποτα από όλα αυτά γιατί εφήρμοσε το λόγο του Χριστού:
«Ἄφετε καί ἀφεθήσεται ὑμῖν»
Όπως
εσύ συγχωράς τον άλλον, συγχωρά και ο Θεός τα δικά σου. Και "η
αμνησικακία είναι απόδειξη της γνήσιας μετάνοιας. Εκείνος που διατηρεί
έχθρα και νομίζει ότι έχει μετάνοια μοιάζει με αυτόν που του φαίνεται
στον ύπνο του ότι τρέχει".
Μάξιμος Παφίλης, Επίσκοπος Μελιτηνής
Στέκομαι στο κατώφλι της σιωπής, εκεί που οι λέξεις δεν έχουν σχήμα και η καρδιά πάλλεται σαν φυλακισμένο πουλί. Είναι μια σιωπή βαριά, γεμάτη από την υπόγεια βοή των αβύσσων, μια σιωπή που κυοφορεί την κραυγή ή την εξομολόγηση.
Εδώ, μέσα σε βαριές σκέψεις, η θεολογία δεν είναι σύστημα, αλλά ανάσα, πηγή κρυμμένη κάτω από τους βράχους της καθημερινότητας, νερό που κυλά αθόρυβα διαβρώνοντας την πέτρα της λογικής. Η πίστη δεν είναι βεβαιότητα, αλλά τραύμα ανοιχτό, η αμφιβολία όχι άρνηση, μα η σκιά που ορίζει το φως.
Η γλώσσα ψάχνει τον δρόμο της ανάμεσα στην αυστηρή γεωμετρία της πέτρας και την ακαθόριστη ρευστότητα του ονείρου, προσπαθώντας να ψιθυρίσει το άρρητο, να αγγίξει το μυστήριο που μας περιβάλλει σαν αόρατος μανδύας, υφασμένος από νήματα γνώσης και άγνοιας. Η πραγματικότητα σπάει σαν παλιό αγγείο, αποκαλύπτοντας τις χρυσές ραφές όπου η θεία παρουσία συγκρατεί τα θραύσματα.
Στην ευαγγελική περικοπή της Κυριακής Δ΄ Νηστειών, στην κοιλάδα που σφύζει από τον πυρετό της ανθρώπινης οδύνης, ένας πατέρας σέρνει τον γιο του. Όχι απλώς έναν γιο, αλλά ένα σώμα σπαρασσόμενο, έναν καθρέφτη της πτώσης μας, όπου «πνεῦμα ἄλαλον» (Μαρκ. 9,17) έχει στήσει τον θρόνο του. Η περιγραφή είναι γυμνή, σχεδόν κλινική στη φρίκη της: «καὶ ὅπου ἂν αὐτὸν καταλάβῃ, ῥήσσει αὐτόν, καὶ ἀφρίζει καὶ τρίζει τοὺς ὀδόντας αὐτοῦ, καὶ ξηραίνεται» (Μαρκ. 9,18).
Είναι η εικόνα της ανθρωπότητας δέσμιας δυνάμεων που δεν κατανοεί, ριγμένη «καὶ εἰς πῦρ... καὶ εἰς ὕδατα, ἵνα ἀπολέσῃ αὐτόν» (Μαρκ. 9,22). Ο πόνος εδώ δεν είναι μεταφορά, είναι σάρκα που αφρίζει, δόντια που τρίζουν, ζωή που στερεύει. Και οι μαθητές; Αυτοί που κλήθηκαν, που είδαν, που άκουσαν; Στέκονται αμήχανοι, ανίκανοι. «Καὶ εἶπον τοῖς μαθηταῖς σου ἵνα αὐτὸ ἐκβάλωσι, καὶ οὐκ ἴσχυσαν» (Μαρκ. 9,18). Η δύναμή τους, η εξουσία που τους δόθηκε, παραμένει ανενεργή. Η πίστη τους, ίσως, μια σημαία τυλιγμένη στον ιστό της, άχρηστη μέσα στην καταιγίδα.
Πόσο μακριά φαντάζει τώρα το όρος της Μεταμόρφωσης, εκεί όπου το φως ήταν εκτυφλωτικό και η θεία δόξα απτή. Η αντίθεση είναι σπαρακτική: η λάμψη του Θαβώρ και η σκοτεινή κοιλάδα του δαίμονα. Δύο κόσμοι ταυτόχρονοι, αλληλοδιεισδυόμενοι, μα φαινομενικά ασύμβατοι. Η ανθρώπινη αδυναμία γίνεται κραυγαλέα μπροστά στο δαιμονικό κράτος, σαν ένα πλοίο ακυβέρνητο που συντρίβεται στα βράχια μιας άγνωστης ακτής.
«Αὐτή μας ἡ ἐλπίδα μᾶς ἀσφαλίζει καὶ μᾶς βεβαιώνει σὰν ἄγκυρα, καὶ μᾶς ὁδηγεῖ στὰ ἐνδότερα τοῦ καταπετάσματος, ὅπου μπῆκε πρὶν ἀπὸ μᾶς καὶ γιὰ χάρη μας ὁ ᾿Ιησοῦς, ἀρχιερέας γιὰ πάντα ὅπως ὁ Μελχισεδέκ».
Στο αποστολικό ανάγνωσμα της Κυριακής Δ’ Νηστειών ο απόστολος Παύλος, αναφερόμενος στους Εβραίους, μάς υπενθυμίζει την υπόσχεση του Θεού στον γενάρχη τους Αβραάμ, γενάρχη όλης της ανθρωπότητας ως προς την πίστη στον ένα και αληθινό Θεό. Ο Θεός του ζήτησε να αφήσει τον τόπο κατοικίας του στην Ουρ της Μεσοποταμίας και να πάει στη γη της επαγγελίας, στην Παλαιστίνη, και του υποσχέθηκε ακόμη ότι θα τον καταστήσει γενάρχη πολλών ανθρώπων, παρότι δεν είχε παιδιά.
Η υπόσχεση του Θεού εκπληρώθηκε, ενώ και ο Αβραάμ υπάκουσε στην προτροπή του ουρανού. Το ότι ο Θεός τηρεί τις υποσχέσεις Του είναι δεδομένο. Αυτή η τήρηση γεννά ελπίδα. Και η ελπίδα γίνεται άγκυρα στους κλονισμούς και στους σταυρούς της ζωής, ώστε να μπορούμε να μπούμε κι εμείς «στα ενδότερα του καταπετάσματος», στα Άγια των Αγίων, όπως ήταν ο ιερότερος χώρος του ναού του Σολομώντα, εκεί όπου προσφέρονταν η εξιλαστήριος θυσία μία φορά τον χρόνο από τον Αρχιερέα των Εβραίων, προκειμένου να συγχωρεθούν οι αμαρτίες των ανθρώπων έναντι του Θεού.
Στα ενδότερα του καταπετάσματος εισήλθε για χάρη μας ο Χριστός, για να προσφέρει άπαξ ως θυσία τον ίδιο Του τον εαυτό, όχι μόνο για να συγχωρεθούν οι αμαρτίες μας, αλλά και για να ζήσουμε αιώνια νικώντας μαζί Του τον έσχατο εχθρό της ύπαρξής μας, τον θάνατο.
Ακόμα και στον κακότροπο άνθρωπο πρέπει να αναζητήσεις
μια σπίθα καλού και να χαρείς γι’ αυτό, να μιλήσεις με χαρά
και καλοσύνη για τις καλές του προθέσεις.
Ὁ Ὅσιος Ἰωάννης τῆς Κλίμακος γεννήθηκε περὶ τὸ ἔτος 525 μ.Χ. καὶ ἦταν υἱὸς εὐσεβοῦς καὶ εὔπορης οἰκογένειας. Ἔλαβε πλούσια μόρφωση, γι’ αὐτὸ καὶ τὸν ἀποκαλοῦσαν «σχολαστικό», ἀλλὰ σὲ ἡλικία δεκαέξι ἐτῶν, ἀφοῦ ἐγκατέλειψε τὸν κόσμο, παραδόθηκε στὴν πνευματικὴ καθοδήγηση τοῦ Γέροντος Μαρτυρίου, στὸ ὄρος Σινᾶ, ὅπου ἔμεινε μέχρι τὸ θάνατό του.
Στὴν συνέχεια ἐπισκέφθηκε μοναχικὲς κοινότητες στὴ Σκήτη καὶ Ταβέννιση τῆς Αἰγύπτου, ἀργότερα δὲ ἐγκαταστάθηκε σὲ κελὶ τῆς ἐρήμου τοῦ Σινᾶ, ποὺ ἀπεῖχε δύο ὧρες ἀπὸ τὴ μονὴ τῆς Ἁγίας Αἰκατερίνης.
Ὁ βιογράφος τοῦ Ὁσίου Ἰωάννου, Δανιὴλ ὁ Ραϊθηνός, μᾶς δίνει μερικὲς πληροφορίες γιὰ τὸν βίο του, κυρίως ὅμως μᾶς παρουσιάζει τὸ πῶς ἀναδείχθηκε δεύτερος Μωϋσῆς καθοδηγώντας τοὺς νέους Ἰσραηλίτες ἀπὸ τὴν γῆ τῆς δουλείας στὴν γῆ τῆς ἐπαγγελίας.
Μὲ τὴν λίγη τροφὴ νίκησε τὸ κέρας τοῦ τύφου τῆς οἰήσεως καὶ τῆς κενοδοξίας, πάθη πολὺ λεπτὰ καὶ δυσδιάκριτα γιὰ τοὺς ἀνθρώπους ποὺ ἐμπλέκονται στὶς κοσμικὲς ἐνασχολήσεις. Μὲ τὴν ἡσυχία, νοερὰ καὶ σωματική, ἔσβησε τὴν φλόγα τῆς καμίνου τῆς σαρκικῆς ἐπιθυμίας. Μὲ τὴν Χάρη τοῦ Θεοῦ καὶ τὸν δικό του ἀγώνα ἐλευθερώθηκε ἀπὸ τὴν δουλεία στὰ εἴδωλα. Ἀνέστησε τὴν ψυχή του ἀπὸ τὸν θάνατο ποὺ τὴν ἀπειλοῦσε.
Μὲ τὴν ἀπονέκρωση τῆς προσπάθειας καὶ μὲ τὴν αἴσθηση τῶν ἀΰλων καὶ οὐρανίων ἔκοψε τὰ δεσμὰ τῆς λύπης. Ὁ Ὅσιος Ἰωάννης ἔγινε ὁ κατεξοχὴν ἄνθρωπος, ὁ ὑπὸ τοῦ Θεοῦ πλασμένος καὶ ὑπὸ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ ἀνακαινισμένος. Καὶ μὲ ὅσα ἔγραψε δὲν μετέφερε σὲ ἐμᾶς μόνο τὶς ἀνθρώπινες γνώσεις ἀλλὰ τὴν ἴδια του τὴν ὕπαρξη, γι’ αὐτὸ ὁ λόγος του εἶναι ἀφοπλιστικὸς καὶ θεραπευτικός.
Κλίμακες αιώνιας ανάβασης
«Έρωτι και πυρί θείας αγάπης πυρπολούμενος»
Αληθινό πρότυπο ζωής, αυθεντικής πίστης και αιώνιας μαρτυρίας, είναι ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακας, τη μνήμη του οποίου όρισε να τιμά η Εκκλησία μας τη Δ΄ Κυριακή των Νηστειών.
Το πνευματικό αυτό ανάστημα, δεν ήταν τίποτε άλλο παρά ένας ταπεινός ασκητής. Έπλεε όμως μέσα στο πέλαγος της θείας Χάριτος. Ήταν ο κατ’ εξοχήν ασκητής του θεοβάδιστου όρους Σινά.
Το ανάστημα του
Για το σημερινό άνθρωπο και τους σύγχρονους ρυθμούς της ζωής, ίσως η προβολή ενός ασκητή, του εκτοπίσματος του Ιωάννη της Κλίμακας, να φαντάζει ως κάτι το παράδοξο και «τρελό». Πώς μπορεί να εναρμονίζονται τα βαθύτερα μηνύματα που εκπέμπει η ασκητική αυτή μορφή με το σύγχρονο τρόπο ζωής;, Με τη μετάνοια και τα δάκρυα, με τη νηστεία και την πνευματική άσκηση, δείχνει μια πορεία εντελώς αντίθετη απ’ εκείνη που υπαγορεύει το δήθεν σύγχρονο και εξελιγμένο πνεύμα της εποχής;
Μέσα από τις αυθεντικές πηγές της Ορθόδοξης Παράδοσης, η ασκητική ζωή δεν είναι τίποτε άλλο, παρά η υπέρβαση του ατομισμού, ο εν χάριτι Θεού αγώνας για να καταστεί ο άνθρωπος χριστοειδής και χαριτωμένη ύπαρξη, στην πιο τιμημένη μορφή της. Το ορθόδοξο ήθος είναι στη βαθύτερη ουσία του ασκητικό, γιατί ισορροπεί στη σωστή αξιολόγηση και ιεράρχηση των πραγμάτων. Επειδή η πνευματική ωριμότητα και τελείωση δεν είναι τελικά καρπός των προσπαθειών του ανθρώπου αλλά κατ’ εξοχήν δωρεά του Αγίου Πνεύματος.
Γι’ αυτό και η άσκηση αυτή καθ’ εαυτή ποτέ δεν αποβαίνει σκοπός, αλλά το μέσο που οδηγεί στην απόκτηση της δωρεάς και της χάρης του Θεού. Αυτό φαίνεται και από το περιεχόμενο του περίφημου έργου του Ιωάννη, που το ονόμασε «Κλίμακα». Με τον αγώνα και την πνευματική άσκηση, σκαλί-σκαλί και βήμα-βήμα, ο άνθρωπος εγκολπώνεται την αρετή και αποτάσσεται την κακία.
Μετά βαθυτάτης συγκινήσεως, η Ιερά Μητρόπολις Τρίκκης, Γαρδικίου και Πύλης ανακοινώνει ότι η Διαρκής Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος, κατά τη συνεδρίαση αυτής τη 11ην Μαρτίου 2025, απεδέχθη ομοφώνως την εισήγηση για την κατάταξη του μακαριστού πρωτοπρεσβυτέρου Δημητρίου Γκαγκαστάθη εις τας Αγιολογικάς Δέλτους της Εκκλησίας, και υπέβαλε σχετικό αίτημα προς την Α.Θ. Παναγιότητα, τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο.
Στο ἐπίσημο συνοδικὸ ἔγγραφο ἀναφέρεται:
«Ὑποβληθέντος αἰτήματος τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου Τρίκκης, Γαρδικίου καὶ Πύλης κ. Χρυσοστόμου… ἀπεφασίσθη ἡ ἀναγραφή εἰς τὰς Ἀγιολογικὰς Δέλτους τῆς Ἐκκλησίας τοῦ ἱερέως Δημητρίου Γκαγκαστάθη, ἄνθρωπος πανθομολογουμένως τῆς ἁγιότητος καὶ τοῦ ὀρθοδόξου βίου, ὑπὸ τοῦ χριστεπωνύμου πληρώματος…»
Μην αφήνετε τις ανησυχίες της σημερινής ημέρας να καταστρέψουν τη φροντίδα της απόκτησης της αιωνιότητας.
Σε όλες τις καταπιέσεις και φροντίδες, διατηρήστε την εμπιστοσύνη στο Θεό, επειδή αυτός είναι η Σωτηρία.
Είναι καλό να βλέπετε μόνο τα δικά σας λάθη και είναι καλό να μην βλέπετε τα λάθη των ανθρώπων.
Όταν ένα άτομο κλείνετε στις σκέψεις και τις ιδέες του, η Αιώνια Ζωή απομακρύνεται από αυτόν.
Δεν είναι δουλειά που μας σκοτώνει, αλλά μας φροντίζει.
Οι άνθρωποι ψάχνουν για τη ματαιοδοξία τους και η ματαιοδοξία αναζητά τους ανθρώπους της.
Το πιο τρομερό πράγμα στη ζωή είναι να απομακρυνθούμε από την Αγάπη.
Όσο πιο πολύ ένας άνθρωπος διασπάται, τόσο πιο μακριά είναι από το κέντρο της Ζωής – από την Αγάπη.
Ο ευκολότερος τρόπος να κάνετε το πιο δύσκολο είναι να ξεχάσετε τον Θεό και να δώσετε τον εαυτό σας σε ένα μάταιο κόσμο.
Να θυμάσαι πάντοτε, ότι το σήμερα είναι δικό σου, το αύριο είναι στο χέρι του Θεού.
Και Εκείνος που σου έδωσε το πρωί, δεν σου υπόσχεται και το βράδυ.
Άγιος Νικόδημος Αγιορείτης
Χωρίς νερό είναι αδύνατο να πλυθεί το λερωμένο ρούχο, και χωρίς δάκρυα μετανοίας είναι πολύ πιο αδύνατο να πλυθεί και να καθαριστεί από τις κηλίδες και τους μολυσμούς η ψυχή.
Όσιος Συμεών ο νέος Θεολόγος
Οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου
Να πώς πρέπει να ζητάς κάτι, από το Θεό: «Κύριε, Εσύ βλέπεις ότι χρειάζομαι το τάδε πράγμα ή ότι υποφέρω από τη δείνα συμφορά. Βοήθησέ με, όπως ξέρεις και όπως θέλεις! Γεννηθήτω το θέλημα Σου…»
Μ’ αυτή την εσωτερική τοποθέτηση, να προσεύχεσαι πολύ. Όχι μια φορά, έστω και παρατεταμένα, ούτε για μια μέρα μόνο, αλλά για εβδομάδες, μήνες, χρόνια…
Όλο να ικετεύεις, όλο να κραυγάζεις: «Κύριε, βοήθησέ με! Κύριε, λύτρωσέ με! Ωστόσο, ας μη γίνει ό,τι θέλω εγώ, μα ό,τι θέλεις Εσύ».
Αυτό ακριβώς έλεγε και ο Χριστός στη Γεθσημανή, όταν προσευχόταν στον Πατέρα Του.
Και η χήρα της ευαγγελικής παραβολής βρήκε τελικά το δίκιο της από τον άδικο εκείνο δικαστή, μόνο και μόνο επειδή δεν κουράστηκε να τον παρακαλάει για πολύ καιρό.
Κάποιος σοφός είπε το λόγο τούτο: «Πρέπει να γίνεις φορτικός στο Θεό και στους άγιους Του!».
Ὁ Ἅγιος Μάρκος ἤκμασε κατὰ τοὺς χρόνους τοῦ βασιλέως Κωνσταντίου (337 – 361 μ.Χ.) καὶ τοῦ Ἰουλιανοῦ τοῦ Παραβάτου (361 – 363 μ.Χ.). Ἦταν Ἐπίσκοπος Ἀρεθουσίων. Τὸ ἔτος 341 μ.Χ. συμμετεῖχε στὴν Σύνοδο τῆς Ἀντιόχειας. Στὰ Πρακτικὰ μάλιστα αὐτῆς, διασώζεται «Ἔκθεσις Πίστεως Μάρκου Ἀρεθουσίων».
Τὸ ἑπόμενο ἔτος συμμετεῖχε στὴν ἀντιπροσωπεία Ἐπισκόπων, ἡ ὁποία μετέβη στὰ Τρέβηρα γιὰ νὰ συναντήσει τὸν αὐτοκράτορα Κώνσταντα. Τὸ ἔτος 343 μ.Χ. ἔλαβε μέρος στὴν Σύνοδο τῆς Φιλιππουπόλεως καὶ τὸ ἔτος 351 μ.Χ. στὴν Σύνοδο τοῦ Σιρμίου, ἡ ὁποία καταδίκασε τὸν Φωτεινό, Ἐπίσκοπο Σιρμίου, ὡς ὀπαδὸ τοῦ αἱρετικοῦ Ἐπισκόπου Ἀγκύρας, Μαρκέλλου.
Τὸν συναντᾶμε, ἐπίσης, στὴν Σύνοδο τῆς Σελευκείας τῆς Ἰσαυρίας, τὸ ἔτος 358 μ.Χ.
Ὁ Ἅγιος Μάρκος ἀναδείχθηκε μεγάλος διώκτης τῆς εἰδωλολατρίας καὶ ὁδήγησε μὲ τὸν φιλόθεο βίο καὶ τὸ εὐαγγελικὸ κήρυγμά του πολλοὺς Ἐθνικοὺς στὴν ἀληθινὴ πίστη. Μὲ τὴν προτροπή του δὲ οἱ Χριστιανοί, οἱ ὁποῖοι προέρχονταν ἀπὸ τὸν κόσμο τῶν Ἐθνικῶν, γκρέμισαν ἕναν εἰδωλολατρικὸ ναό.
Ὁ αὐτοκράτορας Ἰουλιανὸς ὁ Παραβάτης ἀπαιτοῦσε ἀπὸ τὸν Ἅγιο ἢ νὰ δώσει ἀποζημίωση γιὰ τὸν κατεστραμμένο ναὸ ἢ νὰ τὸν ξαναοικοδομήσει. Γι’ αὐτό, ὅταν πληροφορήθηκε τὴν σύλληψη πολλῶν Χριστιανῶν γιὰ τὸ συγκεκριμένο γεγονός, παρουσιάσθηκε μόνος του στὶς ἀρχὲς ποὺ τὸν καταδίωκαν, τὸ 363 μ.Χ.
Τὸ μαρτύριο καὶ τὰ βασανιστήρια, τὰ ὁποῖα ὑπέστη ὁ Ἅγιος Μάρκος, χαρακτηρίζονται ἀπὸ τὸν Θεοδώρητο Κύρου ὡς πραγματικὴ τραγωδία.
