ΑΙ ΗΜΕΡΑΙ ΠΟΝΗΡΑΙ ΕΙΣΙ.

του π. Θεμιστοκλή Μουρτζανού

          «Είναι πονηρές οι μέρες» (Εφεσ. 5, 16). Αυτός ο αποστολικός λόγος δεν φαίνεται να έχει χάσει το περιεχόμενό του, παρότι πέρασαν περίπου δύο χιλιάδες χρόνια από την στιγμή που γράφτηκε. Είναι πονηρές οι μέρες  διότι οι άνθρωποι παραμένουμε «άσοφοι», «άφρονες» και «άσωτοι». 

Οι άνθρωποι κάνουμε τις μέρες και τους καιρούς να είναι πονηροί. Δεν μας φταίνε οι εποχές. Ίσως ούτε και ο πολιτισμός καθαυτός, διότι εμείς τον δημιουργούμε και, κυρίως, εμείς τον ακολουθούμε. Ίσως δεν μας φταίει και ο ίδιος ο πονηρός, από τον οποίο παρακαλούμε, κάθε φορά που αναφωνούμε την Κυριακή Προσευχή, να μας γλιτώσει ο Θεός. Να μην μας κάνει όπως εκείνος και να μην του επιτρέπει να μας ταλαιπωρεί, συναντώντας τον χαρακτήρα μας και ενισχύοντάς μας να παραμένουμε «άσοφοι», «άφρονες» και «άσωτοι».  

Ο λόγος της πίστης δεν έχει να κάνει με τα όρια του χρόνου. Οι άνθρωποι, ενώ καλούμαστε να προχωρούμε προς τα μπρός, εντούτοις γυρίζουμε γύρω από τον εαυτό μας και γι’ αυτό ο πονηρός, επειδή δεν βρίσκει τον άνθρωπο σε κίνηση προς τον Θεό, τον καταβάλλει. Ο πολιτισμός και το περιβάλλον μας στην ουσία συνδράμουν αυτό που ο χαρακτήρας μας επιζητεί. Μεθούμε με το κρασί της ευχαρίστησης και ξεχνούμε την χαρά που δίνει το Άγιο Πνεύμα. Μένουμε στο πρόσκαιρο και αδιαφορούμε για το αιώνιο, είτε θεωρούμε ότι πιστεύουμε στον Θεό είτε όχι.

         «Άσοφοι» οι άνθρωποι. Ο σοφός δεν μόνο ο μορφωμένος ή ο έμπειρος της ζωής. Είναι αυτός που αναζητεί τον Θεό και με την καρδιά και με την διάνοια, δηλαδή με όλη του την ύπαρξη. Είναι αυτός που προσπαθεί να ζήσει και όχι απλώς να ανακαλύψει το νόημα του χρόνου, το νόημα της ύπαρξης, κυρίως την συνέχειά της μετά τον θάνατο. Είναι αυτός που πίσω από κάθε γεγονός, πίσω από κάθε πρόσωπο, πίσω από την επιτυχία ή την αποτυχία, ακόμη και τον καιρό στον οποίο ζει και που δεν διάλεξε ο ίδιος, καθώς δεν ρωτήθηκε από τους γεννήτορές του αν ήθελε να γεννηθεί ή όχι και να μεγαλώσει σε τέτοιο περιβάλλον, βλέπει την πρόνοια του Θεού. Την αγάπη του Θεού και στα ευχάριστα και στα λυπηρά, ιδίως στα δεύτερα.  Σοφός είναι αυτός που ξέρει ότι όσο χρόνο κι αν του δώσει ο Θεός, δεν φτάνει για να τον ανακαλύψει, διότι οι δυνάμεις μας είναι πεπερασμένες. Μπορεί όμως να κάνει αρχή αγάπης τόσο προς τον ουρανό όσο και προς την γη, τόσο προς τον Θεό όσο και προς τον πλησίον. Να λύσει τα προβλήματα των ανθρώπινων σχέσεων μέσα από το πρίσμα του Ευαγγελίου, μέσα από τη ζωή της Εκκλησίας, από την οδό της αγιότητας, διότι με αυτόν τον τρόπο επικοινωνεί ο Θεός με τον καθέναν μας. Μέσα από την Εκκλησία και όχι μέσα από το ατομικό μας θέλημα. Οι σοφοί του κόσμου τούτου, όταν δεν πιστεύουν, όταν δηλαδή δεν εμπιστεύονται την αγάπη του Θεού και το Πρόσωπό Του, φανερώνονται άσοφοι. Ακόμη κι αν το συνειδητοποιούν, το νόημα του χρόνου είναι σισύφειο γι’ αυτούς. 

Μοιάζει με εκείνον τον αρχαίο ήρωα που κουβαλούσε μία πέτρα στην κορυφή ενός βουνού και πάνω που πίστευε ότι έχει εκπληρώσει την αποστολή του, η πέτρα ξανακυλούσε και έπρεπε να ξεκινήσει πάλι από την αρχή. Έτσι μοιάζουν και οι άσοφοι αυτού του κόσμου. Επενδύουν στην γνώση, στην πρόοδο, στην επιστήμη, στα επιτεύγματα, κυρίως στο «εγώ», διαπιστώνουν όμως ότι όλα αυτά είναι τόσο μάταια, που πάνω που ευχαριστιούνται τις νίκες, τις δόξες, τις ανακαλύψεις τους, πρέπει να ξεκινήσουν από την αρχή, διότι όλα αυτά είναι μάταια, πεπερασμένα και αλλάζουν. Κυρίως, δεν νοηματοδοτούν το τέλος και δεν βοηθούν στο να είναι όλα μία νέα αρχή, όχι αγωνίας, αλλά χαράς κι αγάπης διότι στο κουβάλημα της πέτρας δεν είμαστε μόνοι μας, καθώς υπάρχει Θεός!

         «Άφρονες» οι άνθρωποι, χωρίς σωφροσύνη. Δεν είναι μόνο η ηθική φθορά που μας διακατέχει. Το ότι θέλουμε να κάνουμε ό,τι μας δικαιώνει. Είναι και ότι επενδύουμε στην ύλη. Ότι δεν βλέπουμε την αλήθεια που είναι ο Χριστός και νομίζουμε πως ό,τι χτίζουμε με τις δικές μας αλήθειες είναι αρκετό. Δεν είναι μόνο τα απότομα τινάγματα που κάνουμε, οι διακυμάνσεις εξαιτίας της δίψας μας για ηδονή. Η αστάθειά μας. Το ότι δεν έχουμε ελεύθερη προσωπικότητα αλλά συχνά αγόμαστε και φερόμαστε από τα θέλω μας. 

Είναι και το γεγονός ότι αν διαγράψουμε τον Θεό από την ζωή μας ή Τον αφήσουμε στην άκρη, τότε φαινομενικά το «εγώ» μας ελευθερώνεται, όμως η αμαρτία που συνοδεύει αυτή την ελευθερία μας παγιδεύει και μας καταστρέφει. Διότι γεννά μία ασυνείδητη ύβρη εντός μας, ότι είμαστε μόνοι μας θεοί. Ότι έχουμε σ’ όλα δίκιο. Ότι οι άλλοι οφείλουν να δούνε την ζωή όπως εμείς την βλέπουμε. Ύλη και δικαιώματα μας κάνουν να ξεχνούμε τα όρια της ζωής. Παλεύουμε  να είμαστε αυτό που θέλουμε, αλλά λησμονούμε ότι χωρίς Θεό πάντοτε κάτι θα μας λείπει.

         «Άσωτοι» οι άνθρωποι. Διαγράφουμε από την ζωή την ηθική και τη αρετή. Τους κανόνες και τα όρια. Την επίγνωση ότι ο εαυτός μας δεν είναι αυτάρκης. Προχωρούμε σα να ζούμε για πάντα. Μακριά από το σπίτι του Θεού-Πατέρα που είναι η Εκκλησία. Αλλοτριώνοντας το περιεχόμενο της περιουσίας που μας εμπιστεύθηκε. Μετατρέποντας την αγάπη προς Εκείνον και προς τον πλησίον σε αγάπη μόνο για το εγώ μας. Την ελευθερία από το κακό και τα πάθη σε δόξα των παθών. 

Τον νου μας από ευλογία για να παρατηρούμε τον κόσμο και να δοξάζουμε τον Θεό για την ομορφιά της ζωής, σε όργανο ανταρσίας εναντίον του Θεού και απόρριψής Του. Την συνείδηση της ύπαρξης και της φωνής του Θεού εντός μας σε φίμωση του αγαθού και παράδοση στο θέλημά μας. Υπάρχω για μένα. Οι άλλοι είναι οι υπηρέτες μου. Η αμαρτία είναι δικαίωμα και η διάπραξή της ευχαρίστηση. Όποιος θέλει να μας περιορίσει, δεν ξέρει τι είναι καλό για μας.  

       «Αι ημέραι πονηραί εισί». Η απουσία του Θεού, το έλλειμμα πίστης και ελπίδας είναι σημάδι της πονηρότητας των καιρών. Μόνο που η επιλογή είναι δική μας, εάν θα παραμείνουμε σ’ αυτή την κατάσταση ή με την παρουσία του Χριστού στις καρδιές μας θα γίνουμε «τέκνα φωτός». Ο δρόμος περνά και πάλι μέσα από την Εκκλησία.