Γράφει ο Αρχιμ. του Οικουμενικού Θρόνου Μελχισεδέκ Αμπελικάκης
Κυριακή Β΄ Νηστειών
(Αγίου Γρηγορίου Παλαμά Αρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης)
Κατά τη Β΄ Κυριακή των Νηστειών η Εκκλησία μας τιμά τη μνήμη του μεγάλου Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, Αρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης.
Καταγόταν από την Μικρά Ασία και ανετράφη από παιδί στην βασιλική αυλή της Κωνσταντινούπολης.
Τέλειωσε τις σπουδές του στη ρητορική, φιλοσοφία και φυσική. Ήταν άριστος φοιτητής. Μετά τις σπουδές του, εγκατέλειψε τις προσφορές που του δόθηκαν για μεγάλες θέσεις, και είκοσι χρονών πήγε στο Άγιο Όρος για να ακολουθήσει τη μοναχική ζωή.
Ήθελε να μεταβεί στα Ιεροσόλυμα για να καρεί εκεί μοναχός, αλλά σε όραμα είδε τον Άγιο Δημήτριο να τον καλεί να μείνει κοντά του.
Έτσι μόνασε σε ένα μοναστήρι στη Βέροια, κοντά στη Θεσσαλονίκη.
Μετά από πέντε χρόνια και λόγω εισβολής των Σέρβων επέστρεψε στον Άθωνα σε κοντινό κελί της Μεγίστης Λαύρας, όπου έφθασε σε μεγάλα ύψη φωτισμού και ασχολήθηκε με δογματικά θέματα. Κατόπιν, έγινε ηγούμενος για ένα χρόνο στην Ιερά Μονή Εσφιγμένου.
Αργότερα χειροτονήθηκε Αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης για δώδεκα χρόνια, αλλά μόνο στα μισά παρέμεινε, γιατί διώχθηκε πολύ, λόγω της δράσης του.
Παραστάθηκε στις συγκροτηθείσες συνόδους του 1341 και 1347 και πολέμησε τις κακοδοξίες των δυτικόφρονων Βαρλαάμ και Ακινδύνου.
Έγραψε πολλά θεολογικά συγγράμματα, ιδιαίτερα δογματικά, για να καταπολεμήσει τους αιρετικούς, όπως περί του Αγίου Πνεύματος, καθώς και επιστολές στους αντιησυχαστές, επίσης διάφορα ομολογιακά κείμενα. Είναι ο θεολόγος της χάριτος, του ακτίστου φωτός.
Ο Άγιος Γρηγόριος πέτυχε να ανανεώσει την θεολογική ορολογία και να δώσει νέες κατευθύνσεις στη θεολογική σκέψη.
Ξεκίνησε από προσωπικές εμπειρίες και απέδειξε ότι το έργο της θεολογίας είναι ασύγκριτα ανώτερο από της φιλοσοφίας και επιστήμης.
Αξιολογεί την έξω σοφία ως περιορισμένη, αναφέροντας δύο γνώσεις, την θεία και την ανθρώπινη και δύο Θεϊκά δώρα, τα φυσικά για όλους και τα υπερφυσικά ή πνευματικά, που δίδονται όποτε θέλει ο Θεός και μόνο στους καθαρούς και αγίους, στους τελείους. Η Θεολογία ολοκληρώνεται δια της θεοπτίας.
Οι αντίπαλοι του Παλαμά πίστευαν στο χωρίο του Ευαγγελιστού Ιωάννου ότι «Θεὸν οὐδεὶς ἑώρακε πώποτε» και κατηγορούσαν τους μοναχούς που είχαν θεοπτία, ως ομφαλοσκόπους.
Ο Άγιος Γρηγόριος αντέτεινε ότι ο Κύριος είπε: «οἱ καθαροί τῇ καρδίᾳ τόν Θεόν ὄψονται» (Μτθ. 5:8).
Θεμελιώδης προσφορά του Αγίου Γρηγορίου στη Θεολογία είναι η διάκριση στην ουσία και ενέργεια του Θεού.
Η ύπαρξη του Θεού συνίσταται σε δύο. Στην ουσία Του, η οποία είναι άκτιστη, ακατάληπτη και αυθύπαρκτη και ονομάζεται κυριολεκτικά «θεότης» (εδώ αναφέρεται το «οὐδεὶς ἑώρακε») και στις ενέργειές Του, οι λεγόμενες ιδιότητες ή προσόντα, που είναι μεν άκτιστες, αλλά καταληπτές.
Άλλο λοιπόν η « θεότης και άλλο η βασιλεία, η αγιότης κ.λ.π.
Ο άνθρωπος είναι μίγμα δύο διαφόρων κόσμων και συγκεφαλαιώνει όλη την κτίση.
Ακολουθώντας την Πατερική γραμμή σε σύγκριση με τη πλατωνική και βαρλααμική ανθρωπολογία, θεωρεί ότι το σώμα του ανθρώπου δεν είναι πονηρό, αλλά αποτελεί κατοικία του νου, αφού μάλιστα καθίσταται και του Θεού κατοικία, έτσι μαζί με τη ψυχή καθιστά τον άνθρωπο ενιαίο και αδιάσπαστο σύνολο.
Η αναγέννηση του ανθρώπου γίνεται με το βάπτισμα και η ανακαίνιση με την θεία Ευχαριστία. Είναι τα δύο θεμελιώδη μυστήρια, της θείας οικονομίας.
Το ουσιωδέστερο στοιχείο της διδασκαλίας του Αγίου Γρηγορίου Παλαμά συνίσταται στην ανύψωση του ανθρώπου υπεράνω αυτού του κόσμου.
Η εμπειρία της θεώσεως είναι δυνατή από εδώ με την παράδοξη σύνδεση του ιστορικού με του υπεριστορικού.
Το φως που είδαν οι μαθητές του Χριστού στο Θαβώρ, το φως που βλέπουν οι καθαροί ησυχαστές σήμερα και η υπόσταση των αγαθών του μέλλοντος αιώνος αποτελούν τις τρείς φάσεις ενός και του αυτού πνευματικού γεγονότος, σε μια υπερχρόνια πραγματικότητα.
Προβάλλει, λοιπόν, η Εκκλησία την μνήμη του στη δεύτερη Κυριακή, ως συνέχεια, τρόπον τινά και επέκταση της πρώτης Κυριακής, της Ορθοδοξίας.
Η μνήμη του αγίου Γρηγορίου Παλαμά είναι ένα είδος δευτέρας Κυριακής της Ορθοδοξίας.
Κοιμήθηκε σε ηλικία 63 χρονών στις 14 Νοεμβρίου από ασθένεια και αγιοποιήθηκε σύντομα.
Το ιερό του λείψανο σώζεται σήμερα στη Μητρόπολη της Θεσσαλονίκης.
Πηγή: romfea,gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου