Η θεολογία της εικόνας.

  

 

Η θεολογία της εικόνας, σύμφωνα με τον Φώτη Κόντογλου, βασίζεται στη βαθιά του πίστη στην ορθόδοξη παράδοση και στη λειτουργία της εικόνας ως μέσου θεοπτίας και μέθεξης του θείου.
Ο Κόντογλου, μέσα από το έργο του, τόσο το εικαστικό όσο και το συγγραφικό, υποστήριξε ότι η ορθόδοξη εικόνα δεν είναι απλώς μια καλλιτεχνική απεικόνιση, αλλά μια πνευματική πραγματικότητα που αποκαλύπτει τις αλήθειες της πίστης.
Βασικά σημεία της θεολογίας της εικόνας κατά τον Φώτη Κόντογλου: 

Α) Η ιερότητα της εικόνας:Ο Κόντογλου θεωρούσε ότι η εικόνα είναι φορέας της χάριτος του Θεού.
Δεν πρόκειται για μια φυσική απεικόνιση, αλλά για μια πνευματική αποκάλυψη που οδηγεί τον πιστό στην προσευχή και στη σχέση με τον Θεό.
Β) Η αντίθεση προς τη δυτική τέχνη: Ο Κόντογλου αντιτάχθηκε στη δυτική αναγεννησιακή τέχνη, την οποία θεωρούσε ότι είχε απομακρυνθεί από το πνεύμα της Ορθοδοξίας και είχε εγκλωβιστεί στον νατουραλισμό και την ανθρωποκεντρική προσέγγιση.
Αντίθετα, υποστήριζε ότι η βυζαντινή τέχνη διατηρεί την πνευματικότητα και τη θεολογική αλήθεια.
Γ) Η θεολογική διάσταση της αισθητικής: Για τον Κόντογλου, η βυζαντινή αγιογραφία εκφράζει την ουσία της Ορθόδοξης θεολογίας, μέσα από την αυστηρότητα των γραμμών, την αφαιρετικότητα των μορφών και τη χρήση του φωτός που αποδίδει τη δόξα του Θεού.
Δ) Η εικόνα ως "παράθυρο" προς τον ουρανό:
Επηρεασμένος από την πατερική παράδοση, ο Κόντογλου έβλεπε την εικόνα ως ένα πνευματικό μέσο που συνδέει τον ορατό κόσμο με τον αόρατο. Η εικόνα, μέσω της συμβολικής γλώσσας της, υπερβαίνει την υλική πραγματικότητα και εισάγει τον πιστό στη θεία πραγματικότητα.

Ε) Η σημασία της παράδοσης: Ο Κόντογλου θεωρούσε ότι η πιστή προσήλωση στην παράδοση της βυζαντινής τέχνης είναι απαραίτητη για τη διατήρηση της γνήσιας Ορθόδοξης πίστης.
Γι' αυτό, επέμενε στην εκμάθηση της παραδοσιακής τεχνικής και στην απόρριψη των δυτικών επιρροών.
ΣΤ) Η πνευματική άσκηση του αγιογράφου:
Για τον Κόντογλου, η αγιογραφία δεν ήταν απλώς μια τεχνική, αλλά μια μορφή ασκητικής πράξης.
Ο αγιογράφος καλείται να ζει πνευματικά και να προσεγγίζει το έργο του με προσευχή και ταπείνωση, ώστε να καταστεί όργανο του Θεού.
Η θεολογία της εικόνας για τον Φώτη Κόντογλου αποτελεί μια επιστροφή στις ρίζες της Ορθοδοξίας, με στόχο την αποκατάσταση της αυθεντικής εκκλησιαστικής τέχνης και την ενίσχυση της πνευματικής ζωής των πιστών μέσω των ιερών εικόνων.