Κατά τον π. Ιωάννη [ο Άγιος Ιωάννης της Κροστάνδης] η οριστική αναγνώρισις και η αποδοχή των αληθειών λαμβάνει χώρα στην περιοχή της καρδιάς. Η ανάπτυξις της ζωής και της ελευθερίας είναι αχώριστη από την αναγνώρισι και την αποδοχή της αληθείας.

«Στην κατάστασι της απιστίας για κάτι το αληθινό και άγιο», σημειώνει, «η καρδιά συνήθως γεμίζει από στενοχώρια και φόβο. Αντίθετα στην ειλικρινή πίστι νιώθει χαρά, ηρεμία, άνεσι και ελευθερία. Η αλήθεια φανερώνεται και θριαμβεύει με τις καταστάσεις της καρδιάς. Η δυσκολία που αισθάνεται η καρδιά όταν δεν πιστεύη κανείς σε κάτι αληθινό και άγιο, είναι δείγμα ότι σφάλλει ο νους με την απιστία του. 

Κάθε ψευδής λογισμός φέρει μέσα του την απόδειξι του ψεύδους του. Αυτό ταλαιπωρεί, θανατώνει την καρδιά. Αντίθετα κάθε αληθινός λογισμός φέρνει μέσα του την απόδειξι της αληθείας του. Αυτό γαληνεύει, ζωογονεί την καρδιά».

Περισσότερο έντονα ο π. Ιωάννης εκφράζεται για τον ρόλο της καρδιάς στην περίπτωσι που η απιστία αναφέρεται στις αλήθειες του Ευαγγελίου και της Εκκλησίας.

«Στις αλήθειες του Ευαγγελίου και της Εκκλησίας δεν χωρεί καμμιά αμφιβολία. Όλα όσα υπάρχουν εκεί είναι πνοές του Αγίου Πνεύματος. Είναι η αλήθεια, η ειρήνη, η ζωή και η πνευματική γλυκύτης. Συμφορά παθαίνουν όσοι απιστούν και αμφιταλαντεύονται. Διότι το πνεύμα του ψεύδους πιέζει και αναστατώνει την καρδιά. Την ρίχνει στην αθυμία και στην κατάθλιψι».

Από τ’ ανωτέρω αποσπάσματα γίνεται φανερό ότι δεν επιδιώκει να θεμελιώση την πίστι των ηθικών και θρησκευτικών αληθειών με την εξωτερική μαρτυρία, όσο αυθεντική κι’ αν είναι, αλλά με την εσωτερική μαρτυρία της καρδιάς.

«Εμείς έχουμε ένα βαρόμετρο ακριβείας, το οποίο δείχνει την άνοδο ή την πτώσι της πνευματικής μας ζωής. Και αυτό είναι η καρδιά. Μπορούμε να την ονομάσουμε και πυξίδα».

Απόσπασμα από το βιβλίο, «Άγιος Ιωάννης της Κροστάνδης», έκδοση της Ιεράς Μονής Παρακλήτου.