Τί εἶναι ο Νηπιοβαπτισμός;

Τοῦ ἀρχιμ. Ἰακώβου Κανάκη

Μία ἀπό τίς ἀλήθειες τῆς Πίστεώς μας, τίς ὁποίες ὁ Χριστός ἐξήγγειλε βρίσκεται στήν ἔκφραση: «ὁ πιστεύσας καί βαπτισθείς σωθήσεται». Δηλαδή θά σωθοῦν ὅσοι εἶναι βαπτισμένοι. 

Τήν προϋπόθεση αὐτή γιά τήν σωτηρία βλέπουμε καί στήν προτροπή τοῦ Χριστοῦ πρός τούς μαθητές του ὅταν τούς εἶπε: «Πορευθέντες…βαπτίζοντες αὐτούς εἰς τό ὄνομα τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ ἁγίου Πνεύματος.» Ἄρα, γίνεται κατανοητό, ὅτι τό βάπτισμα ἀποτελεῖ βασικό δόγμα τῆς Ἐκκλησίας καί ὡς ἐκ τούτου κεφαλαιῶδες ἔργο τῶν κληρικῶν.

Ὀνομάζεται πρωταρχικό μυστήριο στήν ζωή του χριστιανοῦ. Τό ὀνομάζουμε καί εἰσαγωγικό μυστήριο διότι χωρίς αὐτό ὁ πιστός δέν μπορεῖ νά μετέχει στά ὑπόλοιπα μυστήρια καί κυρίως στό Ἕνα Μυστήριο, πού εἶναι ἡ θεία λειτουργία. Στούς πρώτους χριστιανικούς αἰῶνες οἱ πιστοί βαπτίζονταν σέ μεγάλη ἡλικία ἀφοῦ πρωτίστως διδάσκονταν τά δόγματα τῆς Πίστεως καί στήν συνέχεια ἐξετάζονταν γιά τήν ἀρτιότητα τῆς γνώσεώς τους σ᾽αὐτά. Ἄν «περνοῦσαν τίς ἐξετάσεις» βαπτίζονταν ὀμαδικά. Τό θαυμαστό αὐτό γεγονός γινόταν ἤ τήν νύχτα τοῦ Μεγάλου Σαββάτου ἤ τά Χριστούγεννα ἤ τά Θεοφάνεια γιά συμβολικούς κυρίως λόγους. Ὅμως ἀπό τόν 3ο αἰῶνα μ.Χ. αὐτή ἡ παράδοση δίνει σταδιακά τήν θέση της στό νηπιοβαπτισμό.

Πλέον οἱ ἄνθρωποι λαμβάνουν τό βάπτισμα στήν παιδική ἠλικία καί τό πιό σύνηθες, στήν βρεφική ἡλικία. Γιά ποιό λόγο; Λόγῳ τῆς θνησιμότητας.  Γιά νά προστατεύονται τά βρέφη ἀπό τόν αἰφνίδιο θάνατο, ὁ ὁποῖος θά τά εὕρισκε ἀβάπτιστα καί θά ἔχαναν τήν δυνατότητα εἰσόδου τους στήν βασιλεία τοῦ Θεοῦ, ἀφοῦ καί αὐτά, χωρίς νά τό θέλουν, φέρουν στήν φύση τους τήν ἁμαρτία τῶν πρωτοπλάστων. Ἐνῶ δηλαδή δέν ἔχουν κάποια προσωπική ἁμαρτία φέρουν καί αὐτά τήν πεπτωκυῖα φύση τοῦ Ἀδάμ καί τῆς Εὔας. Γιά αὐτόν τόν λόγο βαπτίζονται σέ μικρή ἡλικία, γιά νά ἀποφύγουν τό θλιβερό ἐνδεχόμενο νά «χάσουν» τήν βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Εἶναι βέβαιο ὅτι τά παιδιά αὐτά πού γιά κάποιους λόγους δέν μπόρεσαν νά βαπτιστοῦν δέν θά χαροῦν τήν βασιλεία τοῦ Θεοῦ; Αὐτό τό ξέρει μόνο ὁ φιλάνθρωπος καί δίκαιος Θεός.

Σήμερα, ὡς ἐπί τό πλεῖστον, τελοῦμε τόν νηπιοβαπτισμό ἀλλά αὐτό δέν ἐμποδίζει τόν βαπτισθέντα, ὅταν μεγαλώνοντας τό κρίνει, νά ἀποποιηθεῖ τό βάπτισμά του αὐτό καί νά ἀσπασθεῖ κάποια θρησκεία ἤ καί τήν ἀθεΐα. Ἀλήθεια ὅμως, αὐτό δέν τό εὐχόμαστε γιά κανέναν! Εἶναι κρῖμα ἀπό τήν ἀλήθεια νά πορευθεῖς στό ψέμα ἤ ἀπό τό φῶς νά ὁδηγηθεῖς στό σκοτάδι!

Δυστυχῶς, τό μεγάλο πρόβλημα βρίσκεται ἀλλοῦ. Τό σύνηθες εἶναι ὅτι μετά τό βάπτισμα, πού ὅλα λάμπουν ἀπό τό φῶς τοῦ Χριστοῦ, ὁ ἄνθρωπος νά βυθίζεται καί πάλι στό σκότος μέσῳ τῶν παθῶν του καί τῶν καρπῶν αὐτῶν, πού εἶναι οἱ ἁμαρτίες.Τότε χρειάζεται καινούργιο βάπτισμα, χρειάζεται «ἀναβαπτισμός», ὁ ὁποῖος πραγματοποιεῖται μέ τό μυστήριο τῆς μετανοίας. Σέ αὐτό συνίσταται ἡ πνευματική ζωή τῶν πιστῶν. Ἀγώνας γιά συνεχή ἀναβαπτισμό. Κοινῶς, μετά τήν πτώση νά ἔρχεται ἡ ἀνόρθωση! Μετά τόν θάνατο νά ἀκολουθεῖ ἡ ἀνάσταση!

Μκ.16,16.

 Μτ. 28,19.

Ἀ.Θεοδώρου, Βασική Δογματική Διδασκαλία, Ἀθήνα 2006, σ.191.

Ἐδῶ νά ξεκαθαρίσουμε ὅτι ἕνα εἶναι τό μυστήριο, ἡ θεία λειτουργία, καί μέσα σέ αὐτό τελοῦνταν τά ὑπόλοιπα. Μέσα στήν θεία λειτουργία γινόταν ὁ γάμος, βάπτιση, κτλ. 

 Νά σημειώσουμε ὅτι οἱ λαμπάδες πού κρατοῦμε τό Μεγάλο Σάββατο δέν εἶναι γιά νά λάβουμε τό ἅγιο φῶς (ἔχουμε ἀναφορά ὅτι συνέβη τό947μ.Χ.) ἀλλά ἡ συνήθεια αὐτή ἀποτελεῖ κατάλοιπο τῶν ὁμαδικῶν βαπτίσεων πού γίνονταν τήν σημαντική αὐτή ἡμέρα τῆς χριστιανοσύνης. Ἀξιοσημείωτο νά ἀναφέρουμε ὅτι τήν λαμπάδα τοῦ Πάσχα προσφέρει γιά τόν προαναφερθέντα λόγο ὁ ἀνάδοχος ἤ ἡ ἀνάδοχος. 

Μέχρι τόν 13ο αἰώνα καθιερώθηκε.

Ἀ.Θεοδώρου, Βασική Δογματική Διδασκαλία, Ἀθήνα 2006, σ.191.