Σχόλια στο Ευαγγέλιο της Κυριακής (Γεννέσιο Τιμίου Προδρόμου)

Σκεύος εκλογής

                                                            

 «Η γέννησίς σου, προμηνύει Πρόδρομε Ανατολήν την νοητήν»

Τη μεγαλύτερη προφητική μορφή, εκείνη του Ιωάννη του Προδρόμου, θυμάται και τιμά σήμερα η Εκκλησία μας. Συγκεκριμένα, προβάλλει τη σημερινή ως τη γενέθλια ημέρα εκείνου για τον οποίο ο ίδιος ο Κύριος είχε πει ότι «…ουκ εγήγερται εν γεννητοίς γυναικών» μεγαλύτερός του. 

Ο άγιος Ιωάννης βρίσκεται στις κορυφογραμμές της αγιότητας και του προσφέρει ανάλογη τιμή η Εκκλησία του Χριστού, του οποίου υπήρξε Πρόδρομος και Βαπτιστής. Δεν είναι άλλωστε τυχαία που η μεγάλη αυτή μορφή εικονίζεται στο τέμπλο των ναών αριστερά του Κυρίου, ενώ η Εκκλησία τον τιμά και με την ειδική μερίδα που βγαίνει κάθε φορά στην Αγία Πρόθεση, στο όνομά του.

Ρόδο πνευματικής ευωδίας

Όπως χαρακτηριστικά σημειώνεται σε εγκώμιο λόγο, αφιερωμένο στο Γενέσιο του Αγίου Προφήτου Προδρόμου και Βαπτιστού, «ακόμα κι αν ο λόγος μας έμοιαζε με ανοιξιάτικο ύμνο καλλικέλαδου αηδονιού, πολύ φτωχά θα πετύχαινε να υμνήσει τη μεγάλη φωνή της αληθείας, που γεννιέται σήμερα». Άλλωστε, ο ίδιος ο Χριστός που είναι η κατ’ εξοχή αλήθεια του έπλεξε το εγκώμιο του όταν ανέφερε ότι «κανένας μεταξύ των ανθρώπων δεν έχει αναφανεί ανώτερος από τον Ιωάννη τον Βαπτιστή».

Οι γονείς του Προδρόμου δεν ήταν άσημοι, αλλά αντίθετα επίσημοι και περίδοξοι. Ο μεν Ζαχαρίας, σαν άλλος Ααρών και κατά την ηλικία και κατά το αξίωμα, φορώντας την ιερατική στολή, δηλαδή το εγκόλπιο, την επωμίδα, τον μακρύ μέχρι τα πόδια χιτώνα με τα κρόσια, την καλύπτρα της κεφαλής και τη ζώνη, και όλα αυτά πεποικιλμένα με χρυσό και πολύτιμους λίθους και υάκινθο και βύσσο, εισήλθε στα Άγια των Αγίων την ημέρα της ιερουργίας του στο ναό. 

Η δε Ελισάβετ καταξιώνεται μετά από μια περίοδο στειρώσεως και ύστερα από θεία υπόσχεση να γεννήσει τον Ιωάννη, που υπήρξε γνήσιος φίλος του Κυρίου. «Μακαρία άγονη κοιλία, που κυοφόρησες τέτοιο βρέφος. Μακαρία άκαρπη γη, που βλάστησες τέτοιο στάχυ. Μέσα από την έρημη μήτρα άνθισες το κρίνο της αγνείας, το ρόδο της πνευματικής ευωδίας, τον αγρό της εγκρατείας, που φέρνει κάθε αγαθό, τον λαμπτήρα, που και στο φως ακόμα της ημέρας λάμπει και καταφωτίζει την παρουσία του Χριστού, τον Ιωάννη, τον θεοπρόβλητο στρατιώτη του ουράνιου Βασιλέα, τον άριστο νυμφαγωγό της Εκκλησίας του Χριστού, τον ασίγητο μάρτυρα της πραγματικής αληθείας, τον Ιωάννη, τον βροντόφωνο κήρυκα της μετανοίας, τον ένσαρκο άγγελο του Κυρίου, που φανέρωσε τον Αμνό, που πήρε πάνω του την αμαρτία του κόσμου».

Προδρομική μορφή

Ο Ευαγγελιστής Λουκάς αναφέρει λεπτομερώς όλα τα ιστορικά γεγονότα που έχουν σχέση με τη σύλληψη και τη γέννηση του Βαπτιστή, γιατί ακριβώς αυτά εντάσσονται αρμονικά στο σχέδιο της θείας οικονομίας. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι η γέννηση του Προδρόμου και μάλιστα από γονείς υπερήλικες και στείρα μητέρα, όπως είχε συμβεί και με τον Ισαάκ, τον Σαμψών, τον Σαμουήλ και άλλα ιερά πρόσωπα, αποτελεί κατά κάποιο τρόπο, την πρώτη προδρομική ενέργεια του Ιωάννη, από την άποψη ότι ερμηνεύεται και ως προτύπωση της υπερφυσικής γέννησης του Ιησού από την Παρθένο Μαρία, που ακολούθησε μετά από έξι μόλις μήνες.

Ο Ιωάννης ήταν σκεύος εκλογής του Θεού, γεγονός που αποδεικνύεται και από το ότι η αναγγελία της σύλληψής του έγινε μέσα στο ναό κατά την ώρα της λατρείας, ενώ με την άγια πορεία που ακολούθησε αναδείχθηκε πρώτος ανάμεσα στους προφήτες και τους αποστόλους. Έκλεισε τον κύκλο των προφητών και άνοιξε τον κύκλο των Αποστόλων. 

Ο ερχομός λοιπόν αυτού του ανθρώπου στη γη απετέλεσε ένα από τα πιο χαρμόσυνα γεγονότα που έστησαν τις πιο αυθεντικές γέφυρες επικοινωνίας μεταξύ του ανθρώπου και του Θεού. Ήταν περιλουσμένος από το Άγιο Πνεύμα ενόσω ακόμα βρισκόταν στην κοιλιά της μητέρας του. Και όπως είχε προαναγγείλει ο αρχάγγελος Γαβριήλ, αυτός θα προπορευόταν του Μεσσία και με το προφητικό του χάρισμα θα καλούσε τους ανθρώπους σε μετάνοια. Θα γινόταν αιτία να επιστρέψουν πολλές ψυχές στον Θεό και σε πολλές οικογένειες να επικρατήσει η γαλήνη και η ειρήνη.

«Τι άρα το παιδίον τούτο έσται»;

Η γέννηση του παιδιού θεωρήθηκε από την Ελισάβετ και τους ανθρώπους του περιβάλλοντός της ως απαλλαγή από την ντροπή της ατεκνίας και κυρίως ως φανέρωση του ελέους του Θεού σ’ αυτήν. Όπως η στείρα φύση της μητέρας του Βαπτιστή καρποφόρησε κατά την ημέρα του γενεθλίου του, με τον ίδιο τρόπο η στείρα γλώσσα του Ζαχαρία, που κατά τη ρήση του Γαβριήλ έμεινε άλαλη σε πιστοποίηση της αλήθειας της επαγγελίας του Θεού, ελάλησε και προφήτευσε κατά την ημέρα της περιτομής και την ονοματοδοσία του παιδιού. Και τα δύο αυτά θαυμαστά γεγονότα  προκάλεσαν τον φόβο και την κατάνυξη όλων όσων τα πληροφορήθηκαν και όλοι διαπίστωσαν πως το χέρι του Κυρίου ήταν μαζί του και τον προστάτευε.

Η παρουσία τόσων θαυμαστών γεγονότων κατά τη σύλληψη και γέννηση του Ιωάννη είχε προκαλέσει βαθιά αίσθηση και προβληματισμό, που εκφράζονταν ουσιαστικά με το ερώτημα «τι άρα το παιδίον τούτο έσται»; Τι θα γίνει άραγε αυτό το παιδί που η έλευσή του στη ζωή συνοδεύτηκε από τέτοια σημεία, που δεν έχουν παρατηρηθεί προηγουμένως ούτε σε βασιλιάδες, ούτε σε προφήτες, ούτε σε αγίους; 

Η απάντηση δόθηκε από τον ίδιο τον Θεό διά στόματος του Ζαχαρία, ο οποίος κυριεύτηκε από το Άγιο Πνεύμα και προφήτευσε. Και είπε για το γιο του πως θα αναδειχθεί προφήτης του αληθινού Θεού και θα προπορευθεί μπροστά από τον Υιό του, που θα έλθει στον κόσμο για να τον σώσει.  Και το έργο του Ιωάννη θα είναι να γνωστοποιεί στο λαό τον ερχομό του Μεσσία και το μέγα έλεος του Θεού προς εκείνους που βρίσκονται υποδουλωμένοι στον θάνατο.

Αγαπητοί αδελφοί, η Εκκλησία μας προσκαλεί να τιμήσουμε σήμερα τη μεγάλη προδρομική μορφή του Ιωάννη του Βαπτιστή. Να γιορτάσουμε την ημέρα, να πανηγυρίσουμε με τη γέννησή του. Να ατενίσουμε το υπέρλογο μυστήριο, να δούμε το παράδοξο τελούμενο σήμερα. Ο συντονισμός στη ζωής μας με το πρόσωπο του Προδρόμου και Βαπτιστή Ιωάννη αποβαίνει προς αγιασμό μας και μας ανεβάζει πνευματικά. Η μορφή του δείχνει ακριβώς και σήμερα το δρόμο που οδηγεί στον Χριστό και σε κοινωνία μαζί του, αφού ακόμη και κυοφορούμενος, επλήσθη Πνεύματος Αγίου και αναδείχθηκε θαυματουργός.

Χριστάκης Ευσταθίου, Θεολόγος

Πηγή:  Εκκλησία της Κύπρου