Το Ψυχοσάββατο της Εκκλησίας.

 

 

"Μακάριοι είναι εκείνοι, τους οποίους εξέλεξες και προσέλαβες κοντά Σου Κύριε και το μνημόσυνο τους επιτελείται από γενιά σε γενιά" (πρβλ. Ψαλμ. ΞΔ' 5)

Η προσευχή μας για τους κεκοιμημένους με την μνημόνευση των ονομάτων τους ξεκινά από τον Εσπερινό του Ψυχοσάββατου, ο οποίος τελείται την Παρασκευή το απόγευμα.

Και τούτο διότι η Εκκλησία μας ακολουθεί τον εβραϊκό τρόπο μέτρησης του χρόνου στις ιερές Ακολουθίες, σύμφωνα με την δημιουργία του κόσμου.
Αφού πρώτα ήταν σκοτάδι και μετά γεννήθηκε το φως και έγινε ημέρα, οπως διαβάζουμε στο 1ο κεφάλαιο του βιβλίου της Γενέσεως της Παλαιάς Διαθήκης: "και εγένετο εσπέρα και εγένετο πρωΐ, ημέρα μία".
Γι' αυτό και ονομάζονται Ακολουθίες του Νυχθημέρου και όχι του Ημερονυκτίου.

Κατά συνέπεια εισερχόμαστε στην ημέρα του Σαββάτου από την Παρασκευή το απόγευμα και το Σάββατο ολοκληρώνεται το απόγευμα του Σαββάτου, οπότε εισερχόμαστε στην Κυριακή και ούτω καθεξής.

Η πρώτη λοιπόν ιερά Ακολουθία της ημέρας του Ψυχοσάββατου είναι ο Εσπερινός, ο οποίος τελείται την Παρασκευή το απόγευμα.

Κατ' αυτόν οι πιστοί προσέρχονται εγκαίρως στον Ιερό Ναό προσφέροντας κόλλυβα, δηλαδή βρασμένο σιτάρι, ανάμικτο με διάφορους καρπούς, ζάχαρη και άλλα συστατικά, τα οποία αποθέτουν μπροστά στην Δεσποτική ιερά Εικόνα του Σωτήρος Χριστού, μαζί με τα ονόματα των κεκοιμημένων τους.

Μόλις ολοκληρωθεί η ιερά Ακολουθία του Εσπερινού και πριν γίνει η Απόλυση, ψάλλεται ή κατά περίπτωση, διαβάζεται ο κανόνας των κεκοιμημένων.

Πρόκειται για εννέα ωδές, εννέα σειρές τροπαρίων δηλαδή, τα οποία συμπυκνώνουν την προσευχή μας για τους κεκοιμημένους μας και ζητούν από τον Δεσπότη Χριστό την ανάπαυση των ψυχών τους στις αυλές του Παραδείσου.

Στην διάρκεια του κανόνος εμείς οφείλουμε να προσευχόμαστε συνεχώς απο μέσα μας, λέγοντας {Κύριε Ιησού Χριστέ ανάπαυσε τίς ψυχές των δούλων σου}, μεταξύ των οποίων είναι και οι δικοί μας κεκοιμημένοι. Αν μπορούμε μάλιστα, ας γονατίσουμε ενώπιον του Δεσπότη Χριστού, ας ανασύρουμε το κομποσχοίνι στα χέρια μας και ας συνοδεύουμε κόμπο-κομπο την γενική προσευχή της Εκκλησίας, ικετεύοντας εκτενώς τον Κύριο για τις ψυχές των κεκοιμημένων Αδελφών.

Όταν ολοκληρωθεί ο κανόνας, τοτε ο Ιερέας θα ξεκινήσει να θυμιάζει τα προσφερθέντα κόλλυβα, ψάλλοντας το τρισάγιο της νεκρώσιμης ιεράς Ακολουθίας και εν συνεχεία θα ξεκινήσει την κατ' όνομα δέηση υπέρ αναπαύσεως των κεκοιμημένων.

Με αυτόν τον τρόπο κι αφού διαβάσει όλα τα ονόματα, ολοκληρώνεται το πρώτο τμήμα της προσευχής μας για τους κεκοιμημένους, στην διάρκεια του Εσπερινού, μετά το τέλος του οποίου μοιράζονται τα κόλλυβα στους πιστούς για να γευθούν και να ευφρανθούν και ολόθυμα να ευχηθούν να αναπαύει ο Χριστός τις ψυχές όσων μετέστησε από την επίγεια βιοτή, στην ουράνια μακαριότητα.

Ακολούθως η προσευχή για τους κεκοιμημένους μας συνεχίζεται το Ψυχοσάββατο το πρωΐ με την Ακολουθία του Όρθρου, όπου όλα τα ψαλλόμενα αφορούν στην ανάπαυση των ψυχών των κεκοιμημένων.

Έπεται η τέλεση της θείας Λειτουργίας του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, στο τέλος της οποίας και πρίν την απόλυση επιτελείται και πάλι το νεκρώσιμο τρισάγιο, όπως και στον Εσπερινό.