Η συνάντηση του Παύλου με τον Χριστό.

  

Υπάρχουν στιγμές στην ιστορία της ανθρωπότητας που ο χρόνος δεν τις χωρά· τις κρατά η αιωνιότητα στην παλάμη της, σαν δάκρυ φωτός. Μια τέτοια στιγμή υπήρξε η συνάντηση του Σαούλ με τον Χριστό στην οδό προς τη Δαμασκό. 

Δεν ήταν ένα απλό όραμα, αλλά το ρήγμα μέσα στον χρόνο όπου το ανθρώπινο εγώ συνετρίβη για να γεννηθεί το πρόσωπο· το σημείο όπου ο διώκτης έγινε μαθητής, ο φανατικός έγινε οικουμενικός, ο Σαούλ έγινε Παύλος, Απόστολος των εθνών.

Η σκηνή είναι μυστηριακή. Ένα φώς, δυνατότερο από τον ήλιο, ρίχνει τον υπερήφανο φαρισαίο στη γη· και μια φωνή, απλή και σπαρακτική, τον καλεί με το όνομά του: «Σαούλ, Σαούλ, τί με διώκεις;». Δεν του ζητά εξηγήσεις, δεν τον κρίνει. Τον ρωτά. 

Η φωνή δεν είναι η απειλή του νόμου· είναι η ευγένεια της αγάπης που πλησιάζει, όχι για να καταδικάσει, αλλά για να σώσει. Και ο Σαούλ, τυφλωμένος από το φώς που φανερώνει και ταυτόχρονα κρύβει, ψελλίζει: «Κύριε, τίς εἶ;».
Αυτή η ερώτηση δεν είναι απλώς φιλολογική· είναι υπαρξιακή. Είναι η στιγμή όπου ένας άνθρωπος χάνει ό,τι ήξερε για τον Θεό, για τον εαυτό του, για τον κόσμο· και, γυμνός από τις βεβαιότητές του, γίνεται ικανός να ακούσει. 

Ο Σαούλ δεν μεταπείθεται· μεταμορφώνεται. Η θεολογία του δεν είναι πια καρπός μελέτης, αλλά αποτέλεσμα συντριβής. Η ψυχή του περνά από τον στενό θάλαμο της αυταρέσκειας στην απεραντοσύνη της θείας Χάριτος. Ό,τι πίστευε, διαλύεται· κι όμως, μέσα απ’ αυτή τη διάλυση, γεννιέται μια πίστη που σώζει.

Η μεταστροφή του Παύλου είναι ένα γεγονός βαθιά θεολογικό. Ο Θεός δεν τον πλησιάζει με κριτήρια ανθρώπινης δικαιοσύνης· δεν του ανταποδίδει το κακό που έκανε. Τον καλεί να γίνει το εργαλείο Του. Δεν τον εξουδετερώνει, τον ενεργοποιεί. Η Χάρις δεν τον παρακάμπτει, τον διαλέγει· τον μετατρέπει από σκεύος οργής σε σκεύος εκλογής. Εδώ διαφαίνεται η απροσμέτρητη ελευθερία του Θεού: Εκείνον που οι άνθρωποι θα απέκλειαν, Εκείνος τον κάνει θεμέλιο της Εκκλησίας Του στα έθνη.

Η φιλοσοφική διάσταση της στιγμής είναι εξίσου σπαρακτική. Ο Παύλος μάς αποκαλύπτει ότι η αλήθεια δεν κατακτάται· αποκαλύπτεται. Δεν είναι αντικείμενο λογισμού, αλλά καρπός σχέσης. Ο φωτισμός της Δαμασκού δεν είναι προϊόν έρευνας, αλλά καρπός ερωτήματος· της αποδοχής ότι δεν γνωρίζεις και, κυρίως, της επιθυμίας να γνωρίσεις. Εκείνος που νόμιζε πως βλέπει, τυφλώνεται, για να μάθει να βλέπει· εκείνος που κυνηγούσε, συλλαμβάνεται· εκείνος που όριζε, παραδίδεται.

Η ψυχολογική εμβάθυνση στη μορφή του Παύλου αποκαλύπτει έναν άνθρωπο που τολμά να πεθάνει εσωτερικά, για να ζήσει αληθινά. Η τύφλωση του στη Δαμασκό είναι το σύμβολο αυτού του εσωτερικού θανάτου· της απογύμνωσης απ’ όλα όσα τον προσδιόριζαν: καταγωγή, εκπαίδευση, ιδεολογία, υπερηφάνεια. Και μόνο μέσα από αυτή την καταβύθιση, γεννιέται ο καινούργιος άνθρωπος· ο Παύλος που δεν ζητεί πλέον τη δικαίωση του Νόμου, αλλά τη συνάντηση με το Πρόσωπο.

Η αποστολή που του αναθέτει ο Θεός είναι ένα παράδοξο: να κηρύξει το Ευαγγέλιο στα έθνη. Ο Ιουδαίος των Ιουδαίων, ο ζηλωτής του Νόμου, γίνεται ο αγγελιοφόρος της Χάριτος· εκείνος που θεωρούσε τους εθνικούς μιασματικούς, τώρα τους αποκαλεί αδελφούς· όχι από φιλανθρωπία, αλλά επειδή γνώρισε τη δύναμη που ξεπερνά τις διακρίσεις και ενώνει τους ανθρώπους: τον Χριστό.

Το όραμα της Δαμασκού δεν ήταν ένα στιγμιαίο θαύμα· ήταν η αρχή ενός "δια βίου" αγώνα. Ο Παύλος δεν έπαψε ποτέ να κουβαλά τον πόνο της μεταστροφής του· κουβαλούσε μέσα του, όπως γράφει, «σκόλοπα τη σαρκί», ίσως ως υπενθύμιση ότι όποιος συναντά τον Χριστό, δεν μπορεί να μείνει αλώβητος. Και όμως, αυτός ο πόνος, αυτό το τραύμα, γίνεται πηγή δύναμης. Ο Παύλος δεν έκρυψε ποτέ την παλιά του ταυτότητα· την προσέφερε ως μαρτυρία της μεταμορφωτικής δύναμης του Θεού.

Σήμερα, σε έναν κόσμο γεμάτο αντιφάσεις, φόβους και ταυτότητες που καταρρέουν, το όραμα της Δαμασκού παραμένει επίκαιρο. Μας υπενθυμίζει ότι η αλήθεια δεν επιβάλλεται, αλλά αποκαλύπτεται· ότι ο δρόμος της μεταστροφής περνά από την αποδοχή της άγνοιας· ότι το φώς δεν είναι ιδέα, αλλά σχέση· πρόσωπο· αγάπη.
Ο Παύλος είναι το παράδειγμα του ανθρώπου που δεν αρκέστηκε στο δίκιο του, αλλά αναζήτησε το έλεος· που δεν αμύνθηκε στις πληγές του, αλλά τις μετέτρεψε σε ομολογία· που έγινε από διώκτης, Απόστολος· και από φαρισαίος, αδελφός όλων.