Ο Προφήτης Ηλίας.

  

 

Ο προφήτης Ηλίας δεν είναι απλώς μια μορφή από το παρελθόν· είναι η προφητική φωνή που σκίζει τη σιωπή των καιρών, ο άνθρωπος-έλεγχος απέναντι στην κοινωνική και πνευματική αποστασία. Στην εποχή μας, που το σκοτάδι έχει εξευγενιστεί, η σύγχυση εξωραϊστεί και ο σχετικισμός θεοποιηθεί, η μορφή του Μεγάλου Προφήτη στέκεται ως μνημείο ασυμβίβαστης αλήθειας και ως καθρέφτης απέναντι στον εκφυλισμό της συλλογικής ταυτότητας του ανθρώπου. 

Η ζωή και η αποστολή του προφήτη είναι όχι μόνο θεολογικά καθοριστικές αλλά και υπαρξιακά αποκαλυπτικές· ο προφήτης Ηλίας είναι ο έλεγχος κάθε εποχής που χάνει την πίστη της στον αληθινό Θεό.
Ο προφήτης Ηλίας δεν παρουσιάζεται ως άγγελος αλλόκοσμος, αλλά ως άνθρωπος που σήκωσε το βάρος της αλήθειας μέσα στην ανθρώπινη αδυναμία. Εδώ βρίσκεται το πρώτο μεγάλο υπαρξιακό μήνυμα: ο Θεός δεν ζητεί υπεράνθρωπους, αλλά ανθρώπους έτοιμους να προτιμήσουν την πίστη από την ασφάλεια, την αγωνία της αναζήτησης από τη νωχέλεια της συμμόρφωσης. Ο Ηλίας δεν υπήρξε ιδεαλιστής επαναστάτης· υπήρξε εσωτερικά τεθραυσμένος και εξωτερικά αλύγιστος. Προσευχήθηκε με καρδιά φλογισμένη και εσωτερικό τρέμουλο. Δεν έζησε σε μια φαντασιακή τελειότητα, αλλά μέσα στη δική του ψυχική ερημιά, με τη βεβαιότητα πως ακόμη κι αν ο Θεός σιωπά, η πίστη απαιτεί θυσία.

Η αποστολή του, όμως, δεν ήταν ιδιωτική· ήταν εκκλησιαστική και κοινωνική. Ο Ηλίας καλείται να σταθεί απέναντι στην εξουσία όχι μόνο την πολιτική, αλλά κυρίως την πνευματική παρακμή που προσωποποιείται στη βασίλισσα Ιεζάβελ και στον ειδωλολατρικό συγκρητισμό που εκείνη εισάγει. Στην εποχή του, όπως και στη δική μας, η πίστη δεν εξαλείφθηκε· διαβρώθηκε. Δεν εγκαταλείφθηκε ο Θεός, απλώς αναμίχθηκε με τον Βάαλ. Το πρόβλημα δεν ήταν η απιστία, αλλά η διάχυση της πίστης σε έναν χυλό αλήθειας και πλάνης. Κι εδώ έρχεται ο Ηλίας ως ο έλεγχος της σύγχυσης. Δεν διαλέγει τον δρόμο της διαλλακτικότητας, αλλά της διάκρισης. Η προφητική του στάση δεν είναι λόγος κατηγορίας, αλλά μαρτυρία φανέρωσης.

Στο Καρμήλιο όρος δεν έχουμε μια παράσταση θεολογικής υπεροχής, αλλά μια κρίση συνειδήσεων. Ο Ηλίας τολμά να καλέσει την αλήθεια να φανερωθεί μέσα στον κόσμο, όχι έξω απ’ αυτόν. Η φωτιά που πέφτει από τον ουρανό δεν είναι μια εκδίκηση αλλά μια θεοφάνεια· και γι’ αυτό, ο λαός προσκυνά και αναγνωρίζει. Σε μια εποχή που η αλήθεια φοβάται να δηλώσει την παρουσία της, ο Ηλίας δείχνει πως η πίστη πρέπει να γίνεται ιστορικό γεγονός, όχι ιδιωτική άποψη.

Όμως, ο Ηλίας δεν είναι μόνο ο προφήτης της φωτιάς· είναι και ο προφήτης της σιωπής. Στο Σινά, καταρρακωμένος από την αποτυχία, με τον λαό να παραμένει σκληρόκαρδος, ο Ηλίας ζητεί τον Θεό και ο Θεός δεν του φανερώνεται ούτε στον σεισμό ούτε στη φωτιά ούτε στον άνεμο, αλλά «ἐν φωνῇ αὔρας λεπτῆς». Αυτή είναι ίσως η βαθύτερη θεολογική στιγμή της προφητικής εμπειρίας: η αλήθεια δεν είναι θόρυβος· είναι παρουσία. Η αλήθεια δεν είναι επιβολή· είναι φανέρωση σε εκείνον που έχει την ψυχή ανοιχτή να την δεχθεί. Ο Ηλίας διδάσκεται ότι ο έλεγχος της αποστασίας δεν είναι έργο εκδίκησης, αλλά καρπός σχέσης.

Η ψυχολογική διάσταση του Ηλία είναι συγκλονιστική: νιώθει μόνος, κουρασμένος, προδομένος ακόμη και από τον ίδιο του τον ζήλο. Δεν πιστεύει ότι έχει συνταξιδιώτες στον δρόμο της αλήθειας. Η μοναξιά αυτή δεν είναι εγωισμός· είναι το αίσθημα εκείνου που πληρώνει το τίμημα της αυθεντικότητας. Κι ο Θεός του απαντά: Δεν είσαι μόνος. Η αλήθεια δεν κραυγάζει· σιωπά, αλλά επιμένει. Έχει μάρτυρες σ’ όλα τα βάθη και τα πλάτη της ιστορίας.

Ο Ηλίας είναι τελικά ο προφήτης που ελέγχει χωρίς να καταστρέφει, που φανερώνει χωρίς να επιβάλλει, που μεταμορφώνει χωρίς να εξουσιάζει. Η αλήθεια του είναι η ζωή του, και γι’ αυτό ακριβώς η ανάληψη του στον ουρανό, γίνεται το απόγειο της πορείας του: δεν κατέχει τον θρόνο της δικαιοσύνης· τον δείχνει. Δεν εξαντλεί την κρίση· την προαγγέλλει. Δεν σώζει· δείχνει τον Σωτήρα.

Στην εποχή μας, της πνευματικής ρευστότητας, της ηθικής αβεβαιότητας, του κοινωνικού αποπροσανατολισμού, η προφητική στάση του Ηλία είναι πιο αναγκαία από ποτέ. Ο σύγχρονος κόσμος δεν χρειάζεται ρητορικά σχήματα ούτε εύκολους εφησυχασμούς. Χρειάζεται μάρτυρες αλήθειας που δεν θα φοβηθούν να φανούν σκληροί, αλλά θα είναι αληθινοί. Χρειάζεται ανθρώπους που θα δουν τη ζωή όχι ως πεδίο ανέσεως αλλά ως σταυρό μεταμόρφωσης. Χρειάζεται Ηλίες· όχι μόνο στα βουνά της Παλαιστίνης, αλλά μέσα στις ερήμους των πόλεων μας.

Η προφητεία, στον πυρήνα της, είναι έλεγχος· όχι για να καταγγείλει, αλλά για να καλέσει. Ο Ηλίας καλεί τον λαό στην επιστροφή. Κι αυτό το κάλεσμα συνεχίζει να ηχεί. Ο Θεός δεν έχει σιωπήσει. Περιμένει, όπως τότε. Ας γίνουμε κι εμείς η αύρα εκείνη που θα φέρει τη φωνή Του.