Σχόλια στον Απόστολο της Κυριακής.

Ο ουράνιος θησαυρός

«Έχομεν δε τον θησαυρόν τούτον εν οστρακίνοις σκεύεσιν»

Η Εκκλησία θέλοντας να ξεδιπλώσει όλη την ποιμαντική της φροντίδα για τα παιδιά της, τα ετοιμάζει κατάλληλα για να υποδεχθούν με μια σωστή υπαρξιακή προσέγγιση το μυστήριο της Σάρκωσης του Θεού Λόγου. 

Η μετοχή και ένωση του ανθρώπου με την αναστημένη ζωή του Κυρίου στο χώρο της Εκκλησίας, που εκφράζει τον απώτερο στόχο της πνευματικής ζωής, δίνει τη δυνατότητα ζωοποίησης της «θνητής σάρκας του ανθρώπου» και αναστηλώνει την ύπαρξή του από τον θάνατο, στον οποίο τον σπρώχνει η κατάσταση της αμαρτίας. 

Η μετοχή του ανθρώπου στην Ανάσταση του Χριστού, ως το κορυφαίο γεγονός της ζωής, εκφράζεται στον αναστάσιμο χαρακτήρα του Ευχαριστιακού Δείπνου που αποβλέπει «εις την δόξαν του Θεού». Αυτός ο πολύτιμος θησαυρός, που κατά τον Παύλο φιλοξενείται «εν οστρακίνοις σκεύεσιν» ενδυναμώνει τον άνθρωπο και τον καθιστά ικανό ν’ αντιμετωπίζει επιτυχώς τις θλίψεις και τους πειρασμούς της ζωής.

Ο απόστολος Παύλος άφησε πολλές φορές τον εαυτό του να ταπεινώνεται. Στην πρώτη του επιστολή προς τους Κορινθίους παρακαλεί να τον υπολογίζουν ανάμεσα στους «υπηρέτας Χριστού και οικονόμους μυστηρίων του Θεού» Επίσης και στη δεύτερη επιστολή, με τους ίδιους παραλήπτες, προχωρεί πιο πέρα και σημειώνει πως δεν είναι μόνο υπηρέτης του Χριστού, αλλά και δούλος στην υπηρεσία της σωτηρίας των πιστών· «εαυτούς δε δούλους ημών διά Ιησούν». 

Για τον απόστολο του Χριστού όλα αυτά ήταν προσωπικά βιώματα και εμπειρίες. Μέσα του είχε την χάρη του Θεού. Μάλιστα την χαρακτηρίζει ως θησαυρό που βρίσκεται μέσα σε οστράκινο σκεύος. Ποιο όμως είναι το βαθύτερο νόημα αυτού του χαρακτηρισμού που δίνει ο Παύλος;

Θησαυρός της χάριτος

Σύμφωνα με τον Θεοδώρητο, «θησαυρό ονομάζει εδώ ο απόστολος Παύλος «την δεδομένην του Πνεύματος χάριν· οστράκω δε την φύσιν του σώματος», δηλαδή θησαυρό λέγει την χάρη του Πνεύματος που παραχωρείται στους ανθρώπους, ενώ οστράκινο σκεύος χαρακτηρίζει το σώμα του ανθρώπου, την φύση του.

Είναι μάλιστα αξιοπρόσεκτο αυτό που τονίζεται, ότι δηλαδή ενώ το σώμα δέχεται πληγές και βάσανα και μύρια κακά, δεν χάνεται ο θησαυρός. Οι απόστολοι του Χριστού ήταν ακριβώς οστράκινα σκεύη που πλημμύριζε την ύπαρξή τους η χάρη του Θεού.

Για τον θησαυρό της χάριτος, είναι σπουδαία η παρατήρηση του αγίου Μακαρίου του Αιγύπτιου. Εκείνος που διαθέτει μέσα του τον επουράνιο θησαυρό της χάριτος, «πάσαν δικαιοσύνην εντολών και πάσαν εργασίαν αρετών αμωμήτως και καθαρώς κατεργάζεται», δηλαδή εργάζεται τις εντολές του Θεού με καθαρότητα, χωρίς μώμο και προπάντων αβίαστα. Έχει όλα τα εφόδια ο άνθρωπος του Θεού να προοδεύει πνευματικά και να τηρεί άοκνα τις εντολές του Κυρίου.

Η μεγάλη πατερική μορφή του Συμεών του Νέου Θεολόγου προβαίνει και σε άλλες διαπιστώσεις. Μην νομίσεις, λέει, πως από εσένα συγκρατείται και φυλάσσεται ο θησαυρός που υπάρχει μέσα σου. Να γνωρίζεις ότι «υπό του εν σοί θησαυρού αυτός συ μάλλον τετήρησαι», δηλαδή από το θησαυρό που έχεις μέσα σου εσύ διατηρείσαι και κατ’ επέκταση εσύ επωφελείσαι. Γνώριζε πως κατασκευάσθηκες για να υπάρχεις «υπό της εν σοί χάριτος», να είσαι σκεύος εύχρηστο στην υπηρεσία του Θεού. 

Το θαυμαστό είναι ότι εάν το σκεύος, δηλαδή το σώμα, όχι από τον εαυτό σου, αλλά «υφ’ ετέρων εχθρών τινων συντριβή», δηλαδή αν συντριβεί από άλλους εχθρούς, ο μεν θησαυρός παραμένει άθικτος, χωρίς να χάσει τίποτε (συντηρείται ακένωτος), το δε σκεύος ισχυρότερο και ασφαλέστερο «υπό της ενεργείας του θησαυρού κατασκευάζεται». Διαπιστώνουμε, λοιπόν, ότι ο θησαυρός της χάριτος προστατεύει τελικά τον άνθρωπο και του προσφέρει εσωτερική πληρότητα. «Αναπληροί τα ημών υστερήματα». Η χάρη του Θεού «τα ελλείποντα αναπληροί και τα ασθενή θεραπεύει».

Ο άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής δίδει και μια άλλη ερμηνεία. Θησαυρός είναι ο λόγος του Θεού. Οστράκινο σκεύος είναι η «ιδιωτεία», δηλαδή η έλλειψη προσόντων για την προσφορά του λόγου. Θα μπορούσαμε, λοιπόν, να πούμε πως οστράκινο σκεύος είναι η αληθινή φύση που δέχθηκε «την αχώρητον τω κόσμω παντάπασιν του Θεού σοφίαν», την σοφία που δεν μπορεί να χωρέσει ο κόσμος. Δέχθηκε την σοφία του Θεού που μεταλαμπάδευσε το φως της αληθινής επίγνωσης σε όλη την οικουμένη.

Πώς διατηρούμε τον θησαυρό

Πιο πάνω είδαμε γνώμες πατέρων της Εκκλησίας για το θησαυρό της χάριτος και το οστράκινο σκεύος που τον φυλάσσει. Όλοι οι άνθρωποι που βαπτίζονται στο όνομα της Αγίας Τριάδας έχουν μέσα τους τον θησαυρό της χάριτος του Θεού. Κάποιοι αγνοούν την ύπαρξή του και νομίζουν πως ο άνθρωπος είναι μόνο σάρκα. 

Η αλήθεια είναι ότι είμαστε παιδιά του Θεού. Με το άγιο βάπτισμά μας έχουμε μέσα μας όλη τη δύναμή του. Όταν το συνειδητοποιήσουμε αυτό τότε μπορούμε να γίνουμε μαχητές στη ζωή με την χάρη του Αγίου Πνεύματος. Θα συναντήσουμε πολλές δοκιμασίες και θλίψεις στη ζωή, αλλά παρόλα ταύτα θα έχουμε μεγάλη υπομονή και σοφία για να τις αντιμετωπίσουμε. 

Θα διαθέτουμε μακροθυμία απέναντι σ’ εκείνους που επιχειρούν να μάς πειράξουν, θα μάς κυριεύει η εσωτερική γαλήνη μπροστά στις φουρτούνες και τις τρικυμίες της ζωής. Όλες αυτές οι πνευματικές καταστάσεις προέρχονται από τον θησαυρό της χάριτος που κρύβεται μέσα μας.

Αγαπητοί αδελφοί, αυτό τον θησαυρό φανέρωσαν με τη ζωή και το παράδειγμά τους όλοι οι άγιοι της Εκκλησίας. Εφάρμοσαν πιστά τις εντολές του Κυρίου γιατί μέσα τους ενεργούσε η χάρη του Θεού. Αυτό έπραξαν και οι αγιασμένες μορφές που τιμούμε σήμερα, ο όσιος Κυριακός ο αναχωρητής και η μάρτυρας Πετρωνία. 

Η όλη ζωή τους ήταν η φανέρωση του ιδίου του Χριστού και της χάρης του που μάς συνοδεύει. Ας ακολουθήσουμε, λοιπόν, κι εμείς το δικό τους παράδειγμα. Άλλωστε,  η ίδια η Εκκλησία διδάσκει ότι η πραγματική τιμή στους αγίους αποδίδεται με τη μίμησή τους. Γένοιτο.

Χριστάκης Ευσταθίου, θεολόγος

Πηγή:  Εκκλησία της Κύπρου