Το πρόσωπο του κληρικού, σύμφωνα με την Ορθόδοξη Πατερική Παράδοση

  

 

Η Ορθόδοξη Εκκλησία διαχρονικά τονίζει ότι το πρόσωπο του κληρικού δεν είναι μια απλή διοικητική ή λειτουργική θέση, αλλά μια ιερή διακονία, η οποία απαιτεί αγιότητα, ταπείνωση και θυσιαστική αγάπη.

Σύμφωνα με την πατερική παράδοση, ο κληρικός είναι φορέας της χάριτος του Θεού και υπεύθυνος για την καθοδήγηση του ποιμνίου προς τη σωτηρία.
Σύμφωνα με τον Άγιο Ιωάννη το Χρυσόστομο, η ιεροσύνη είναι «τέχνη τεχνών και επιστήμη επιστημών», καθώς διαχειρίζεται τις ψυχές των ανθρώπων και όχι απλά εξωτερικές υποθέσεις.
Ο κληρικός δεν είναι ένας απλός θρησκευτικός λειτουργός αλλά ένας συνεχιστής του αποστολικού έργου, που καλείται να διδάσκει, να καθοδηγεί και να προσεύχεται για το ποίμνιο.
Ο Μέγας Βασίλειος επισημαίνει ότι ο κληρικός πρέπει να έχει την καρδιά ενός πατέρα και τη διάθεση ενός υπηρέτη.
Η κλήση του δεν είναι θέμα προσωπικής φιλοδοξίας, αλλά θείας εκλογής και αποστολής. Εάν κάποιος εισέρχεται στην ιεροσύνη από ματαιοδοξία, επιθυμία εξουσίας ή προσωπικό όφελος, αποτυγχάνει να ανταποκριθεί στην υψηλή αποστολή του.

Οι Πατέρες της Εκκλησίας υπογραμμίζουν ότι ο κληρικός πρέπει να αποτελεί παράδειγμα αγιότητας και να διακρίνεται για τις αρετές του:

α) Ταπείνωση: Ο κληρικός δεν εξουσιάζει, αλλά διακονεί.
Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος διδάσκει ότι η αληθινή εξουσία στην Εκκλησία δεν βασίζεται στη δύναμη, αλλά στην αυτοθυσία και την ανιδιοτελή αγάπη.

β) Αγάπη και ευσπλαχνία: Ο ιερέας καλείται να αγκαλιάζει όλους τους ανθρώπους, ακόμα και τους πιο αμαρτωλούς, με διάκριση και κατανόηση.

γ) Αποφυγή φιλαργυρίας και κοσμικών φιλοδοξιών: Οι Πατέρες επισημαίνουν ότι η προσκόλληση στον πλούτο και στην εξουσία αλλοιώνει την πνευματική αποστολή του κληρικού.

δ) Ασκητικός βίος: Ο Μέγας Βασίλειος και ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος τονίζουν ότι ο ιερέας πρέπει να ζει με εγκράτεια και προσευχή, αποφεύγοντας τις υπερβολές και τις ανέσεις του κόσμου.

Η ιεροσύνη δεν είναι μόνο προνόμιο, αλλά κυρίως ευθύνη.
Ο ιερέας δεν κρίνεται από τον Θεό μόνο για τη δική του ψυχή, αλλά και για το πνευματικό του ποίμνιο.
Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος γράφει ότι η ευθύνη του ιερέα είναι μεγαλύτερη από εκείνη των μοναχών, διότι έχει αναλάβει να καθοδηγεί και να προστατεύει τους πιστούς.
Ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος προειδοποιεί ότι η ιεροσύνη δεν είναι μια τιμητική θέση, αλλά ένα συνεχές μαρτύριο.
Ο κληρικός οφείλει να αντιμετωπίζει τις αδυναμίες και τα πάθη των ανθρώπων με υπομονή και αγάπη, χωρίς όμως να συμβιβάζεται με την αμαρτία.
Ο κληρικός είναι κυρίως λειτουργός των Μυστηρίων της Εκκλησίας, αλλά και πνευματικός καθοδηγητής των πιστών.

Οι Πατέρες της Εκκλησίας, αναφέρουν ότι ο κληρικός:
α) Οδηγεί στη Θεία Λειτουργία: Σύμφωνα με τον Άγιο Μάξιμο τον Ομολογητή, η Θεία Λειτουργία είναι η κορυφαία έκφραση της ιερατικής διακονίας, όπου ο κληρικός ενώνει τον λαό με τον Θεό.

β) Διδάσκει την αλήθεια της πίστης: Η διδασκαλία δεν είναι μόνο λόγια, αλλά κυρίως το παράδειγμα ζωής του κληρικού.

γ) Εξομολογεί και καθοδηγεί: Ο κληρικός είναι πνευματικός πατέρας που βοηθά τους πιστούς να συμφιλιωθούν με τον Θεό.

Οι Πατέρες της Εκκλησίας προσφέρουν πολλές νουθεσίες στους κληρικούς:
α) Ο Άγιος Ιγνάτιος Αντιοχείας τονίζει ότι ο επίσκοπος και ο ιερέας πρέπει να ζουν με αρμονία και ενότητα, αποφεύγοντας τις διαιρέσεις και τις αντιπαραθέσεις.

β) Ο Μέγας Αθανάσιος προειδοποιεί ότι η αμέλεια του ιερέα μπορεί να οδηγήσει σε πνευματικό θάνατο το ποίμνιο.

γ) Ο Άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος επιμένει ότι ο κληρικός δεν μπορεί να είναι απλώς ένας λειτουργικός υπάλληλος, αλλά ένας άνθρωπος της προσευχής, που έχει προσωπική εμπειρία του Θεού.
Εάν δεν ζει ο ίδιος την πίστη του, τότε η διδασκαλία του θα είναι κενή.

Το πρόσωπο του κληρικού, σύμφωνα με την Ορθόδοξη Πατερική Παράδοση, είναι εκείνο του ταπεινού διακόνου, του πνευματικού πατέρα και του αφοσιωμένου ποιμένα.
Η ιεροσύνη είναι μια υψηλή και απαιτητική αποστολή, η οποία προϋποθέτει συνεχή πνευματική εγρήγορση, αγιότητα βίου και αφοσίωση στην Εκκλησία.
Ο κληρικός δεν είναι ένας απλός δημόσιος λειτουργός, αλλά ένας φορέας της Θείας Χάριτος που καλείται να οδηγήσει το ποίμνιο στην αιώνια ζωή.

Στη ιερά μνήμη του αρχιεπισκόπου Αλβανίας Αναστασίου, τιμής ένεκεν