Η Ανυπέρβλητη Διαφορά: Από την Ηθική στη Θέωση.

  

 

Στον απέραντο ορίζοντα της ανθρώπινης αναζήτησης του Θείου, δύο δρόμοι ανοίγονται μπροστά στον άνθρωπο: ο ένας, της ηθικής αυτοβελτίωσης, και ο άλλος, της θείας μέθεξης.

Αν η ηθική είναι ο προθάλαμος ενός πολιτισμένου ανθρώπινου βίου, η θέωση είναι η ίδια η Βασιλεία του Θεού εντός ημών.

Και εδώ έγκειται το μέγα μυστήριο και το άφατο μεγαλείο της Ορθοδοξίας.
Ο Χριστός δεν ήλθε να προσφέρει στον κόσμο έναν ακόμη ηθικό κώδικα.

Η ιστορία βρίθει από διδασκάλους της αρετής· σοφιστές, φιλόσοφοι, ιδρυτές θρησκειών και κοινωνικών κινημάτων.

Ηθικούς ανθρώπους συναντούμε ανά την οικουμένη, ακόμη και σε εκείνους που αρνούνται την ύπαρξη του Θεού.

Η Ορθοδοξία, όμως, δεν ήρθε να κηρύξει απλώς «το καλόν», αλλά να μεταμορφώσει το ανθρώπινο πρόσωπο σε Θεοφόρο.

Η Σάρκωση του Λόγου, ο Σταυρός και η Ανάσταση δεν αποτελούν ηθικά παραδείγματα, αλλά σωτηριολογικά γεγονότα που ανοίγουν τον δρόμο για την ένωση μας με τον Άκτιστο Θεό.

Η θεμελιώδης αυτή διαφορά διαχωρίζει την ορθόδοξη θεολογία από την ηθικολογική προσέγγιση του δυτικού Χριστιανισμού.

Ο Παπισμός και ο Προτεσταντισμός, εγκλωβισμένοι στον ορθολογισμό και τη δικανική ηθική, προσέδωσαν στην πίστη χαρακτήρα κοινωνικής συμβατικότητας.

Έκαναν την αρετή νόμο και την αγιότητα απλώς συμβολισμό.
Ο Θεός τους, δικαστής και λογιστής, απονέμει τιμωρία ή ανταμοιβή σύμφωνα με τον ηθικό φάκελο του ανθρώπου.

Έτσι, η μετάνοια περιορίστηκε σε ψυχολογική ανακούφιση και η σωτηρία σε τυπική αθώωση.
Αντίθετα, η Ορθοδοξία ομιλεί για κάθαρση, φωτισμό και θέωση.

Ο άνθρωπος δεν καλείται απλώς να γίνει καλός· καλείται να γίνει θεός κατά χάριν.
Να αποκτήσει το «φως του Θεού» όχι εξωτερικά, αλλά εσωτερικά, μέσα από τον ασκητικό αγώνα, τα μυστήρια της Εκκλησίας και την άρρητη εμπειρία του Αγίου Πνεύματος.

Ο ορθόδοξος άγιος δεν είναι ήρωας της ηθικής· είναι φορέας του ακτίστου φωτός.
Είναι εκείνος που έζησε το «φως της Μεταμορφώσεως», εκείνος που μπορεί να ομολογήσει όπως ο Απόστολος Παύλος: «ζω δε ουκέτι εγώ, ζει δε εν εμοί Χριστός».

Δυστυχώς, στο όνομα του "εκσυγχρονισμού", του "ορθολογισμού" ή ακόμη και της "ποιμαντικής ευκολίας", πολλοί από εμάς υιοθετήσαμε τον ξενόφερτο ηθικισμό, αλλοιώνοντας το ίδιο το ήθος της Εκκλησίας.

Αντί να αναζητούμε την αγιότητα, ικανοποιούμαστε με μια κοινωνικά αποδεκτή καλοσύνη.
Αντί να οδηγούμαστε στον Φωτισμό, βολευόμαστε σε έναν νομιμοποιημένο εφησυχασμό.

Κι όμως, ο σκοπός παραμένει ένας και αμετάθετος: «Θεοί εστέ».

Αυτός είναι ο λόγος της Ενανθρωπήσεως· αυτή είναι η πεμπτουσία του Ευαγγελίου.

Όχι να ζήσουμε λίγο καλύτερα σε τούτη τη γη, αλλά να γίνουμε κατά χάριν μέτοχοι της αιωνιότητας.
Ο Χριστός δεν σταυρώθηκε για να δημιουργήσει "καλούς πολίτες", αλλά αγίους· όχι για να διδάξει αξίες, αλλά για να χαρίσει ζωή, φώς και αφθαρσία.

Η Ορθοδοξία δεν είναι απλώς μια θρησκεία· είναι ο ίδιος ο Χριστός ζωντανός.
Και όπου ο Χριστός είναι παρών, εκεί δεν χωράνε ηθικισμοί, αλλά μόνο η απόλυτη μεταμόρφωση του ανθρώπου σε φώς και σε αγάπη,