Θεσσαλονίκη Οκτώβριος του 1912

  

Ο αγώνας για την απελευθέρωση της πόλης φθάνει στο τέλος του. Μετά την ήττα του τουρκικού στρατού στο Σαραντάπορο και στα Γιαννιτσά και τη διάβαση του Αξιού από τις ελληνικές μεραρχίες, ο Hasan Tahsin Paşa, ο Οθωμανός στρατιωτικός και τελευταίος διοικητής της Θεσσαλονίκης κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους βρέθηκε εγκλωβισμένος στην πόλη και αντιμέτωπος με το δίλημμα της αντίστασης ή της παράδοσης. 

Η εντιμότητα του Ταχσίν Πασά, η αγάπη του για την πόλη και οι διπλωματικοί χειρισμοί της ελληνικής αντιπροσωπείας τον οδήγησαν στην άνευ όρων παράδοσή της σ' εκείνους που υπέδειξε το στρατιωτικό του ήθος. Και όχι μόνο... Η βουλγαρική ηγεσία του είχε προσφέρει μεγάλη αμοιβή. Εκείνος αρνήθηκε σθεναρά να συνδιαλλαγεί: «Από τους Έλληνες την πήραμε, σ' αυτούς θα την παραδώσουμε» είπε. Έτσι, παρέδωσε την πόλη αμαχητί σώζοντας πολλούς ανθρώπους και την ίδια την πόλη από την καταστροφή. 

Μια λεπτομέρεια που παραμένει στα «ψιλά γράμματα της ιστορίας»… Το βράδυ πριν παραδώσει την πόλη στους Έλληνες, εμφανίστηκε στον Ταχσίν Πασά, ενώ παρέμενε ξύπνιος, ο Άγιος Δημήτριος ζωντανός και διέταξε η πόλη να παραδοθεί άνευ όρων στους Έλληνες με εντολή δική του, καθότι όπως ανέφερε είναι δική του η πόλη! 

Πρόκειται για μία λεπτομέρεια ιστορικής σημασίας που αποκρύπτεται επιμελώς, για άγνωστους ή γνωστούς λόγους. Με καθοριστική παρέμβαση του Αγίου Δημητρίου, παραδόθηκε και απελευθερώθηκε η Θεσσαλονίκη ανήμερα της ονομαστικής του εορτής…
Έτσι, την επομένη της ημέρας υπογραφής του πρωτοκόλλου παράδοσης, εισήλθαν στη Θεσσαλονίκη δύο τάγματα ευζώνων και ύψωσαν τη Γαλανόλευκη στο Διοικητήριο.

Χρόνια πολλά Θεσσαλονίκη! Χρόνια πολλά πόλη του Αγίου Δημητρίου, συμβασιλέυουσα της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και συμπρωτεύουσα της Ελλάδος!